Toshkent transport universiteti

qonunni o'zgartirish- huquqiy holatlarning o'zgarishi (masalan, ixtirodan foydalanish huquqini uchinchi shaxsga o'tkazish fakti);
tugatish- amal qilish muddati tugashi (masalan, patent); va tuzatuvchi- huquqni tiklash imkoniyati (masalan, patentga bo'lgan huquq).⁷
Yuridik faktlarni quyidagi asoslar bo'yicha tasniflang:
Oqibatlarning tabiatiga ko‘ra, ular qonun yaratuvchi, qonunni o'zgartiruvchi va qonunni to'xtatuvchiga bo'linadi.

1. 
   Yuridik faktlar huquq va majburiyatlarning paydo bo'lishiga sabab bo'ladi (universitetga qabul qilish, harbiy xizmatga chaqirish va boshqalar).
   
2. 
   Qonunni o'zgartiruvchi faktlar huquq va majburiyatlarning o'zgarishiga olib keladi (kunduzgi ta'limdan sirtqi ta'limga o'tish, harbiy unvon, lavozimlar va boshqalar).
   
3. 
   Tugatish faktlari ularning huquq va majburiyatlarini bekor qilish (universitetdan haydash, ishdan bo'shatish). harbiy xizmat va hokazo.).
   

2. 
   Yuridik fakt turlari va uning alohida yo’nalishlari.
   

Umumiy qonunchilikda yuridik faktlarning asosiy ikkita guruhi mavjud bo'ladi, bular

Birinchisi - Hodisalar
Ikkinchisi - Harakatlar yoki (harakatsizliklarga ) bo'linadi.⁸
ushbu ikki turning asosiy farqi bu yuridik faktlarning subyektlarini xatti-harakatlari va yuz bergan yo bo’lmasam yuz berishi mumkin bo'lgan holatlardan kelib chiqadi.
Endi yuridik faktning asosiy ikki turidan biri bo'lmish hodisa va harakatlarni birma-bir korib chiqamiz, birinchi navbatda hodisa biron-bir holatdan yuzaga kelgan tabiiy ofat yoki ijtimoiy xarakterga ega bo'lmagan to’gridan-to’gri paydo bo'ladigan huquq subyektlariga o'z taʼsir doirasiga bogliq bo'lmagan holatlardan yuzaga keladigan barcha hodisalar hisoblanadi, bularga misol to'satdan paydo bo'lgan tabiiy ofatlar, yong’inlar suv toshishi birlashib sezilar sodir bolishi texnogen falokatlarning paydo bo’lishi kasalliklar epidemiyalar qit’a yoki millatlararo boshqa turdagi kasalliklarning tarqalishi natijasida yuz beradigan yuridik faktlar hisoblanadi. Xo'sh ularning qanday yuridik faktga aloqadorligi bor birinchi navbatda yuqorida aytib o'tilgan holatlar to’g’ridan to’g’ri insoniyatga aloqasi bor va uning huquqiy mulkiy nomulkiy, Iqtisodiy, ijtimoiy sohalarga ham taʼsir o'tkazmasdan qolmaydi, shuning natijasida shaxslarni mulkiga zarar yetkazishi yo bo'lmasa boshqa tarzda ularning mol-mulkiga boshqacha tarzda nobud bo’lishi mumkin.
Yuridik fakt - bu huquqiy amaliyotda asosiy muammolardan biri hisoblanadi. Noto'g'ri uning baholash ba'zi holatlar to'g'ri huquqiy qiymati bilan jihozlangan, va xususiyatlariga bog'liq bo'lishi bir vaqtning o'zida boshqa ularga xos emas, balki, deb aslida olib kelishi mumkin. o'ng huquqiy faktlar bilan umumiy madaniyat vakolatli ish uchun muhim ahamiyatga ega.⁹
Yuridik faktlarning ikkinchi turi hisoblangan Harakatlar yoki harakatsizliklar bu kishilarning yaʼni huquq munosabatlarning subyektlari hisoblangan shaxslarning aynan o'zi tomonidan sodir etilgan, o'zlarining xohish-irodasiga bog’liq bo’lgan va o'zlari tomonidan sodir qilingan yoki bo'lmasdan soqid qilishdan tiyilgan har qanday faktlarga aytiladi, harakat va harakatsizliklarga birma-bir to’xtalib o’tamiz. ¹⁰
Harakat bu o’z navbatida qonuniy yo bolmasam noqonuniy ko'rinishda bo'lishligi mumkin qonuniy harakatlarga shaxs tomonidan ishga kirishi yo bo`lmasam oliy oquv yurtiga kirish va uni bitirishi nikoh qolishi qonunda belgilangan tartibda shartnoma imzolanishi mol-mulkka ega bo`lishi va boshqacha tartibda bo`lishligi mumkin bu holatda u aynan bir sohaga kirishi yoki boshqa insonlar bilan o'zaro munosabatga kirishina natijasida to’g’ridan to’g’ri maʼlum bor munosabatni paydo qilishga asos yaratadi misol uchun shaxs o’qishga kirib so’ng ishga kirganidan so'ng o`z-o`zidan unda mehnat sabablari bo'yicha yuridik faktlar yuzaga keladi, ikkinchi misol uchun shaxs oila qurganda yaʼni nikoh munosabatlariga kirishganda unda aynan oilaviy munosabatlar bilan paydo bo'ladigan yuridik faktlar yuzaga keladi shaxs tomonidan aynan harakat likning harakatlarini ikkinchi natijasi bu noqonuniy harakatlar hisoblanib bunday shaxs aynan qonunda belgilangan tartib tamoyilga va davlat tomonidan o`rnatilgan qonun quyidagi bo'ysunmagan holatlar hisoblanadi misol uchun huquqbuzarliklar sodir etishi jinoyatga qo'l urishi va boshqa tartibda amaldagi tartib qoidaga rioya qilmaslik natijasida yuz beradi yaʼni shaxsning ko'cha quyida yoki jamiyatda yurish-turish qoidalarini mensimasdan bo'lishi bu to`g`ridan to`g`ri maʼmuriy huquqbuzarliklar asos bo`lsa shaxs tomonidan boshqa insonlarning hayotiga hisobiga yoki mulkiga ko`p yoki juda ko`p miqdorda zarar etkazishi yoki o'limga olib kelishi bu bilan jinoyat huquqining yuridik faktlarga paydo bo'lishga asos bo'la oladi yil nima-nima zamon o'zgarib turadi.
Huquqiy masalalarda bir tomondan qo'llaniladigan qoidalar aniq tahlil taqdim etiladi. Shu bilan bir vaqtda, korporativ sifatida tasniflanadi standarti muvofiq bo'lgan faktlar aniqlash. Boshqa tomondan, bu ishning haqiqiy holatlariga ehtiyot tahlil amalga oshiriladi. Bu sodir bo'lsin qonun ustuvorligini ta'minlaydi faktlarni belgilab beradi. amaliy tomonida, qonun foydalanish ko'p jihatdan sud hokimiyati organlari faoliyati mohiyatidir.
Yuridik fakt huquqiy qoidalar real hayotda aniq haqiqatda bilan aloqada bo`lgan bir xabardor. Bu huquqiy munosabatlar munosabati bilan real munosabatlar nuqtai nazaridan doirasida hisoblanadi. Shunday qilib, yuridik fakt huquqiy sotsiologiya, boshqaruv ilm-fan va boshqa ijtimoiy fanlarni o'zaro ta`sirlarning o`rganish o`rtasidagi munosabatlarni aks ettiradi, uni avvalgi holatlar - Har qanday huquqiy munosabat shart-sharoit mavjud. Ular u yoki boshqa sub'ektlari o`rtasida huquqiy munosabatlarni bekor qilish yoki o'zgartirish, shakllanishi uchun normativ-huquqiy bazasini vakili. Bu holatlar huquqiy faktlar bor.
Munosabatlar va qonun ustuvorligi - bir murid bog'liq tushunchasi. Bu holda, huquqiy ish bir darajada harakat mexanizmi hisoblanadi. uning ish tufayli qonun ustuvorligi harakatga belgilangan. hosil uning asosida munosabatlarni (to'xtaydi yoki o'zgarishlar). hech yuridik fakt, qoidalar mavjud bo'lsa, umuman, bir sotilmagan ajralmaslikka bo'ladi. Bu qonun holatlarni yaratish emas, deb ta'kidlash lozim. Huquqiy faktlar mustaqil undan mavjud. Biroq, o'ng ularning tartibga solish va davlat hayotining buyurtirish ta'minlaydi tegishli maqomini berishga. Shunday qilib, namoyon reaktsiya norma o'z holatida taqdim etiladi Muayyan vaziyat uchun. Huquqiy faktlar to'g'ridan-to'g'ri sabablar, shakllanishi uchun asoslar va faoliyat munosabatlari sifatida harakat.¹¹
Siz foydalanmoqchi bo'lsangiz, qoidalari har doim vaziyatga bir haqiqat sifatida xizmat nazarda tutish lozim. Huquqiy faktlar turli ijtimoiy qadriyatlar bilan jihozlangan mavjud. Bu ular davlat, jamiyat yoki alohida shaxs uchun muhim bo'lishi mumkin, deb aslida tufaylidir, juda aniq va yaqqol haqiqiy xulq ichki munosabatlar va qonun ustuvorligini ta'kidlab munosabatlar shakllanishi va rivojlanishi uchun alohida huquqiy aslida zarurligi va ahamiyati, bu yana bir birini ajratish mumkin emas. Bu jihat harakati sabab beradi qonun ustuvorligi. huquqiy faktlar yordamida haqiqatga va haqiqatga uning (norma) tekshiriladi.
Shunday qilib, haqiqat ko'p hollarda bir odamning irodasiga bog'liq faoliyat yoki uning bog'liqligi bo'lgan xulq etilgan bo'lib, harakatga keltirish sozlamalar mexanizmi yordam. Huquqiy faktlar turli turlari o'z xususiyatlariga ega. Misol uchun, moddiy dunyoda yo'qligini yoki muayyan hodisalar mavjudligini tavsiflovchi holatlar bor. Bu faktlar, xususan, munosabatlar yetishmasligi, jinoyat va boshqa borligini o'z ichiga oladi.
Harakatsizlik bu insonlarning tashqi korinishiga ifoda etgan va inson tomonidan hech qanday huquqiy munosabatlarga ozining reaksiyasini yaʼni holatini yoki fikrini bildirmasligi natijasida yuzaga keladi misol uchun shaxs tomondan saylovlarda ishtirok etmaslik yo shartnoma yo sud tomonidan belgilangan majburiyatlarni bajarmaslik yoki bajarmaslikka urinmaslik ushbu holatlarni keltirib chiqaradi.
Harakatsizlik har doim ham huquqiy xilof ravishda paydo bo`ladi erimaydi misol uchun shaxs o'zining huquqlarini talab qilmaslik yaʼni befarqlik ham ushbu holatda harakat lik sifatida eʼtirof etilib yuridik faktlarning paydo bo'lishiga zamin yaratishi mumkin yaʼni shaxs amalda belgilangan tartibda pensiya taʼminotini olish yoshga yetgan tegishli ish stajiga ega bo'lgan bolsada tegishli muddatlarga vakolatli davlat organlariga murojaat yetmasligi uning amalda davlat tomonidan belgilangan pensiya miqdorini unga to'lamaslikka sabab bo'ladi va bu ham to`g`ridan to`g`ri yuridik faktning maʼlum miqdorda ishlashiga zamin yaratadi.