Toshpo’latov Shuhrat baxtiyorovich Urug’li meva bog’lari zararkunandalarining biologik xususiyatlari va ularga qarshi ekologik tozza kurash choralari

     PARAZITIZM – obligatli yoki muqarrar xamda fakultativ yoki nomuqarrar va 

tasodifiy    parazitizmga  bo‟linadi.Muqarrar    parazitizm  ro‟y  berganida  xuruj 

qiladigan  organizm  nuqul  tekinxo‟rlik  bilan  xayot  kechiradi  ,nomuqarrar 

(fakultativ  )  paratizmda  tekinxo‟rlik  qilishi  mumkin-u,  lekin  o‟z  xo‟jayini 

bo‟lmaganda erkin hayot kechiraveradi. Tasodifiy parazitizm simbiozning shunday 

shaklini,  bunda  xuruj  qiluvchi  organizm  aksari  aloqasi  bo‟lmagan    xo‟jayinning 

ichida yoki sirtida rivojlanadi ;  

  Bir  organizmda  rivojlanadigan  parazitlarning  soni  va  qaysi  turga  mansubligiga 

qarab, parazitizmnning quyidagi fazalari tafovut qilinadi. 

-  Yakka  holda    rivojlanish,  bunda  parazitning  rivojlanishi  bitta  xo‟jayin 

tanasida kechadi;  

-  Guruppalar  rivojlanish,  bunda  bir  turga  mansub  parazitlarning  ikkitasi    va 

undan ko‟prog‟i bir xo‟jayinda rivojlanadi ; 

           -  SUPERPARAZITIZM  (haddan  tashqari  zararlash)  –bir  xil  turga  mansub 

parazitlarning bitta xo‟jayin sirti yoki ichida xaddan tashqari ko‟p bo‟lishi ;  

---

15 

 

        - multiparatizm (ko‟plab parazitizm ro‟y berishi ) –ikki va undan ko‟p turlarga 

mansub parazitlarning xo‟jayindan bir vaqtdan foydalanishi.