Toshxodjayev masnurjon ning «iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalari» fanidan mustaqil ishi

3.1.2. Dasturiy modulning asosiy tavsiflari
Наг qanday dasturiy modul ham dastumi soddalshtirishga olib kelavermaydi. Shu nuqtai nazardan yaxshi modulni ajratib olish jiddiy ijodiy masalani tashkil etadi. Ajratib olingan modulning muvofiqligini baholash uchun turli mezonlardan foydalaniladi. Masalan, Xolt quyidagi ikkita mezonni taklif qiladi:
- yaxshi modul tashqi tomondan, ichki tomonga nisbatan,
soddaroq bo‘ladi;
- yaxshi moduldan foydalanish uni yaratishdan ko‘ra osonroq.
Mayers esa dasturiy modulning muvofiqligini baholash uchun uning tuzilishidagi yanada aniqroq quyidagi tavsiflardan foydalanishni taklif qiladi:
- modul o‘lchami (razmeri);
- modul mustahkamligi;
- boshqa moduUar bilan birikuvi;
- moduJning mustaqilligi (ya’ni uning awalgi murojaatlardan mustaqilligi).
Modul о ‘lchami uning tarkibidagi operatorlar yoki satrlar soni bilan o‘lchanadi. ModuJ o‘ta katta yoki o‘ta kichik bo‘lmasligi lozim. Kichkina modullar dasturiy modul tuzilmasming qo‘pollashib ketishiga olib keladi hamda ulami rasmiylashtirish biJan bog‘liq sarfharajatlarni qoplamasligi rnumkin. Katta modullar esa ulami о‘гganish va o‘zgartirishda noqulayliklar tug‘diradi, ular dastumi sozlash
paytida uni qayta translyatsiya qilishning jamlama vaqtini anchsoshirib yuborishi mumkin. Odatda o‘lchami bir necha o‘ndan birnecha yuz operatorgacha bo‘lgan dasturiy modullar tavsiya qilinadi
Modul mustahkamligi bu uning ichki aloqalarining me’yorlaridir
Modul mustahkamligi qancha yuqori boisa, u dastuming o‘ziga nisbatan tashqi qismidan shu darajada ko‘proq aloqalami berkitishi hamda buning natijasi o‘laroq, dastuming soddalashuviga shu darajada ko‘proq hissa qo‘shishi mumkin. Modul mustahkamligi darajasini baholash uchun Mayers mustahkamlik darajasi bo‘yicha tartibga solingan modullaming yettita sinfidan iborat to‘plamini taklif qiladi.
Moslik bo yicha mustahkam modul eng kam darajali mustahkamlikka ega. Bu shunday modulki, uning elementlari o‘rtasida ongli aloqa mavjud emas. Bunday modul qanday holatda ajratib olinishi mumkin? Masalan, dastuming turli o‘rinlarida bir xil operatorlar ketmaketligi takrorlansa, mana shu ketma-ketlik alohida modul sifatida shakllantiriladi. Matnning ma’noli qismlaridan biri (kontekst)da ushbu ketma-ketlikni o‘zgartirish zarur bo‘lib qolsa, bu modulning ham o‘zgarishiga olib kelishi mumkin, bu esa ushbu modul matnning boshqa ma’noli qismlari (kontekstlari)da qo‘llanganda xatolikka olib kelishi mumkin. Dasturiy modullaming bu sinfidan foydalanmaslik ma’qul. Umuman olganda, Mayers taklif qilgandek modular smfining ulaming mustahkamlik darajasiga qarab tartibga solinishi anchayin bahsli masaladir. Biroq bu uncha ahamiyatli emas, chunki mustahkamlik bo‘yicha modullaming faqat dastlabki ikkita oliy sinfi foydalanish uchun tavsiya qilinadiki, biz mana shulami batafsilroq ko‘rib chiqamiz.
Funksionaljihatdan mustahkam modul biron-bir bitta muayyan funksiyani bajaruvchi modul hisoblanadi. 0 ‘z funksiyasini amalga oshirishda bunday modul boshqa modullardan ham foydalanishi mumkin. Dasturiy modullaming aynan shu sinfidan foydalanish tavsiya etiladi.
Axboriyjihatdan mustahkam modulbxtia. ma’lumotlar tuzilmasi (axborot ob’ekti) ustida bir nechta operatsiya (funksiya)ni bajaradigan (amalga oshiradigan) modul bo‘lib, bunda ma’lumotlar tuzilmasi ushbu moduldan tashqarida noma’lum hisoblanadi. Bunday modulda ushbu operatsiyalaming har biri uchun alohida murojaat shakliga ega bo lgan maxsus kirish mavjud. Modullaming bunday sinfi oliy
darajadagi mustahkamlikka ega boMgan modullar sinfi sifatida olib qaralishi lozim. Axboriy jihatdan mustahkam modul, masalan, abstrakt turdagi maMumotlami ishga sola oladi.
Modulli dasturlash tillarida kamida funksional jihatdan mustahkarn modullarning berilishi uchun vositalar mavjud (masalan, V tilidagi FUNCTION turdagi modul shular jumlasiga ira 1). astlabki dasturlash tillarida axboroiy jixatdan mustahkam modullami berish uchun vositalar mavjud emas edi. Bunday vositalar
ancha keyingi tillarda paydo bo‘ldi. Masalan, Ada dasturlash tilida axboriy jihatdan mustahkam modulni berish vositasi paketdir.