To‘yliyev Ilyosbek ec-05-20d pul tizimi

4. Emissiya tizimi - Bu muomiladagi bank biletlari, xazina biletlari, qoђoz pular va qimmatli qoђozlarni chiqarishdir. Buni Markaziy bank amalga oshiradi. Šimmatli qoђozlarni ularni emitentlari - davlat, banklar, xissadorlik jamiyatlari chiqaradi.

• 4. Emissiya tizimi - Bu muomiladagi bank biletlari, xazina biletlari, qoђoz pular va qimmatli qoђozlarni chiqarishdir. Buni Markaziy bank amalga oshiradi. Šimmatli qoђozlarni ularni emitentlari - davlat, banklar, xissadorlik jamiyatlari chiqaradi.
• 5. Muomiladagi pul massasini tartibga soluvchi davlat muassasi- Markaziy bank.
• Pul tizimining tarixan 2 turi mavjud.
• 1. Metall pullar tizimi.
• 2. Kredit va kogoz pullar tizimi. 
• Metal pullar tizimi bimetalizm (oltin va kumushni qonuniy tartibda umumiy ekvivalent ekanligi) va monometalizm (fakat ularni birini umumiy ekvivalentligi) turlariga bo’linadi.
• Muomiladagi pullarning asosiy qismini qoђoz pullar tashkil qiladi. Qog`oz pullardan foydalanilishiga sabab:
• a) Šimmatbaho metallar, xususan oltin tanga pullarni real va nominal qiymatlari o’rtasidagi farqni vujudga kelishi. Masalan. 10 grammlik tanga faydalanilishi tufayli 7 grammga kelgan.
• b) Ba’zi mamlakatlarda pulni real va nominal qiymatlari to’ђri bo’lmagan qalbaki tangalarni chiqarilishi.
• v) Metal pullarni bo’zilishi, yo’qolishi davlat xazinasiga qimmatga tushadi. Šoђoz pulni chiqarish bunga nisbatan arzonga tushadi.

• Ravojlangan mamlakatlarning pul tizimi quyidagi elementlarni o’z ichiga oladi.
• 1. Pul birligi.
• 2. Valyuta kursini belgilovchi qoidalar.
• 3. Baho masshtabi.
• 4. Pul ko’rinishlari – kredit biletlari, qoђoz pul va tanga.
• 5. Emissiya tizimi
• 6. Davlat yoki kredit apparati.
• Rivojlangan mamlakatlarning zamonaviy pul tizimi quyidagi xususiyatlarga ega.
• - Oltinga almashilmaydigan, keyinchalik qoђoz pul aylanadigan, kredit pullarga o’tish.
• - pulni muomilaga nafaqat xo’jaliklarni banklar tomonidan kreditlash, balki davlat xarajatlarini qoplash uchun chiqarish.
• - pul muomilasida naqd pulsiz aylanishning ustunligi
• - pul muomilasini davlat tomonidan tartibga solishning kuchayishi.
• Shu kabi rivojlanayotgan mamlakatlarning, hatto ayrim mamlakatlar pul tizimi o’ziga xos xususiyatlarga ega.
•