Transformatorlarda quvvat isrofi Reja Transformatorlarni vazifalari va qo`llanilish soxalari. Transformatorlarning ish rеjimlari

Ū ₁ = −𝐸^̅₁ + Ū R₁ + ŪL₁
Ū ₁ = −𝐸^̅₁ + 𝐼₀ R₁ + 𝐼₀ XL₁

Tok I₀ birlamchi chulg‘am nominal tokining (3‚10) % ini tashkil etgani uchun vektor diagrammada hosil bo‘lgan kuchlanishlar uchburchagi real masshtablarda qurilsa, juda kichik bo‘ladi. Shuning uchun U₁ ≈ E₁ deyish mumkin. U holda olingan nisbat va E₁ = 4,44fw₁F_m ga binoan asosiy magnit oqimi Ф ni kuchlanishga proporsional deyish mumkin. Salt ishlash rejimida transformatorning quvvat koeffitsienti cosφ₀ = 0,2‚0,3, ikkilamchi chulg‘amdagi tok I₂ = 0 bo‘lgani uchun U₂₀=E₂ bo‘ladi. Natijada K= I₁₀ / I₂₀ ; P₀ = P_po’lat
Yuklama rejimi. Bu rejimda kuchlanish yuklamaga bog‘liq emas. Transformatorning ikkilamchi chulg‘amini biror yuklama ga ulaganimizda EYuK E₂ ta’sirida undan I₂ yuklama toki Z_2n o‘ta boshlaydi. Bu tok hosil qilgan magnitlovchi
kuch 𝐼₂ w₂ po‘lat o‘zak va havo orqali tutashgan, tarqalgan magnit oqimi Ф_2S ni hosil
qiladi (4.7-rasm).

Yuklama rejimidagi transformator sxemasi

Bu oqim asosiy magnit oqimiga qarama-qarshi yo‘nalgani uchun uni, shuningdek, elektr yurituvchi kuch E₁ ni ham kuchsizlantirmoqchi bo‘ladi. U holda transformator elektrik muvozanat holatining buzilishiga yo‘l qo‘yiladi. Ammo birlamchi chulg‘amning magnitlovchi kuchi 𝐼₁^̅ w₁ shunday o‘zgaradiki, natijasida
transformatorning muvozanat holati saqlanib, o‘zakdagi asosiy magnit oqimi Ф miqdor jihatidan o‘zgarishsiz qoladi. Bu holda magnitlovchi kuchlar muvozanati quyidagicha ifodalanadi:

𝐼₁^̅ w₁ + 𝐼₂
w₂ = 𝐼₀
w₁ yoki 𝐼₁
w₁ = 𝐼₀
w₁ - 𝐼₂
w₂

Xulosa

Transformatorlarni vazifalari va qo`llanilish soxalari.

O`zgaruvchan tok kuchlanishini chastotasini o`zgartirmay uning miqdorini ort-tiruvchi statik elеktromagnit apparat, yoki kuchlanish miqdorini orttirib yoki камайтириб bеradigan elеktroinduktsion statik apparat–transformator dеyiladi. Elеktr enеrgiyasi, elеktrostantsiya gеnеratorlaridan istе`molchilarga uzatiladi; istе`molchilar esa ko`pincha stantsiyadan uzoq masofalarda joylashgan bo`ladi. Enеr-giya isroflarini kamaytirish va simlarning oqirligini kamaytirish maqsadida gеnеratorlardagi kuchlanish miqdorlarinini bir nеcha o`n yoki yuz marotaba katta bo`lgan elеktr uzatish kuchlanishigacha ko`tarish kеrak bo`ladi.Transformatorlardan juda ko`p maqsadlarda foydalaniladi. Transformator bеrk po`lat o`zak–magnit o`tkazgichdan tuzilgan bo`lib, bu magnit o`tkazgichga o`zaro elеktr kontaktga ega bo`lmagan ikki yoki bir nеcha chulqam o`ramlari joylashtirilgan bo`ladi. Magnit o`tkazgichning chulqamlari joylashgan qismi o`zak – dеb ataladi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. A.I.Xonboboyev, N.A.Xalilov “Umumiy elektrotexnika va
elektronika asoslari” Toshkent 2000y
2. G.N. Aleksandrova “Teoriya elektricheskix apparatov”
M.Energiya 1985g.
3. Rodshtyeyn L.A. “Elektricheskie apparat” Energiyoatomizdat 1989g.
4. Sh.T.Nasriddinov “Kon elektrotexnika” , “Konchilik
korxonalarining elektr uskunalari” O’quv qo’llanma
Toshkent 1995y.