Transformatsion-generativ grammatika maktablari reja: Noam Xomskiyning transformatsion-generativ grammatikasi

N. Xomskiy F.de Sossyurning til-nutq dixatomiyasiga muqobil bo‘lgan lisoniy qobiliyat (linguistic competence) va lisoniy faollik (linguistic performance) tushunchalarini rivojlantirdi. U lisoniy qobiliyatni tilshunoslik sohasiga, lisoniy faollikni psixologiya sohasiga aloqador qildi va lisoniy qobiliyatni mazkur tilda so‘zlashish qobiliyatini tashkil qiluvchi, lisoniy faollikni esa til egasi tomonidan yaratiladigan ifodalar sifatida izohladi.

• N. Xomskiy F.de Sossyurning til-nutq dixatomiyasiga muqobil bo‘lgan lisoniy qobiliyat (linguistic competence) va lisoniy faollik (linguistic performance) tushunchalarini rivojlantirdi. U lisoniy qobiliyatni tilshunoslik sohasiga, lisoniy faollikni psixologiya sohasiga aloqador qildi va lisoniy qobiliyatni mazkur tilda so‘zlashish qobiliyatini tashkil qiluvchi, lisoniy faollikni esa til egasi tomonidan yaratiladigan ifodalar sifatida izohladi.
• Ma’lumki, kishi tovushlar birikuvi, so‘zlar bog‘lanishi, umuman, tildagi so‘zlar tizimining qo‘llanishini onasidan, tevarak-atrofidagi yaqinlaridan eshitib o‘z ona tilini o‘zlashtiradi (ayni holat tilshunos yoki tilni o‘rganuvchi har qanday kishida ham kuzatiladi). Ko‘rsatilgan bet.

Umuman, N. Xomskiyning g‘oyalari psixolingvistikani uch jihatdan shakllantirdi:
tilning bixevioristik talqiniga va tilshunoslik nazariyalariga tanqidiy yondashishlar kognitiv fanlarning rivojlanishida muhim rol o‘ynadi;
N.Xomskiy tomonidan tilni o‘zlashtirish masalasi mantiqiy muammo sifatida shakllantirildi;
eksperimental psixolingvistikaning asosida transformatsion model yotardi.

E’TIBORINGIZ

E’TIBORINGIZ

UCHUN

RAHMAT