Transkripsiya, translyatsiya va oqsil sintezi

---

Transkripsiya, translyatsiya 
va oqsil sintezi
Dr. Baxtiyor Sheraliyev
Farg’ona-2023

---

---

Transkripsiya
– DNK dagi ma’lumotning RNK ga nusxa ko’chirilish
jarayoni.
iRNK umumiy RNK namunalarining 1-3% ini tashkil etadi.
➢Odam genomining 2% dan kam qismi iRNK ga transkripsiyalanadi.
➢Ayrim
sutemizuvchilarda
(hujayrasiga
bog’liq)
80%
genom
transkripsiyalanadi. Ushbu RNK larning umumiy holda 80% qismi
kodlanmaydigan RNK (kmRNK) hisoblanadi.

---

Kodlanmaydigan RNKlar
▪ Transport RNK (tRNK)
▪ Ribosomal RNK (rRNK)
▪ Kichik yadro RNKsi (kyRNK) 
▪ Kichik yadrocha RNKsi (kychRNK) 
▪ Antisens RNK (aRNK)
▪ mikroRNK (miRNK)
▪ Kichik interferlovchi RNK (kiRNK)
▪ piRNK
▪ Uzun kodlamaydigan RNK (ukRNK)
▪ Gid RNK (gRNK)

---

Transkripsiya bosqichlari:
1.
RNK polimeraza bir qancha transkripsiya omillari bilan birgalikda DNK dagi
promotorga bog’lanadi;
2.
RNK polimeraza DNK zanjiridagi vodorod bog’larni uzib, transkripsiya
pufagini hosil qiladi;
3.
RNK polimeraza DNK zanjiridagi nukleotidlarga mos holatda erkin
nukleotidlarni ulaydi;
4.
Riboza-fosfat birligi RNk polimeraza yordamida RNK zanjirini hosil qiladi;
5.
RNK va DNK oralig’idagi vodorod bog’lar uzilib yangi RNK zanjiri
sintezlanadi;
6.
Agar hujayra yadroga ega bo’lsa, RNK qayta hosil qilinadi: poliadenilatsiya, 
kepping va splaysing;
7.
RNk yadroda qolishi yoki yadro poralari bilan sitoplazmaga chiqarilishi
mumkin.

---

---

Poliadenilatsiya

---

RNK splaysing

---

---

---

---

Document Outline

• Slide 1: Transkripsiya, translyatsiya va oqsil sintezi
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4: Kodlanmaydigan RNKlar
• Slide 5: Transkripsiya bosqichlari:
• Slide 6
• Slide 7: Poliadenilatsiya
• Slide 8: RNK splaysing
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11