Transplantatsiya hajmi va tanqisligi

5.2. Organ va to'qimalar transplantatsiyasining axloqiy muammolari

Transplantologiyaning rivojlanishi tibbiyot imkoniyatlarini sezilarli darajada kengaytirdi va ko'plab odamlarning hayotini saqlab qoldi. Zamonaviy transplantologiyaning paydo bo'lishi uchun asosiy voqea 1967 yil, Janubiy Afrikalik shifokor Kristian Bernard dunyodagi birinchi muvaffaqiyatli inson yurak transplantatsiyasini amalga oshirgan paytda hisoblanadi. Shundan so'ng, transplantatsiya tez rivojlanish davriga kirdi, ko'plab murakkab operatsiyalarni va birgalikda immunologik terapiya uchun yangi imkoniyatlarni o'zlashtirdi (1980-yillarning boshidan boshlab immunosupressiv dorilarni amaliyotga joriy etish bilan). Bugungi kunda butun dunyo bo'ylab o'n minglab organlar transplantatsiyasi amalga oshirilmoqda. Transplantologiyaning so'nggi yutuqlari organlar va to'qimalarning butun komplekslarini muvaffaqiyatli transplantatsiya qilish bilan bog'liq.
Ammo transplantatsiya tibbiyotining rivojlanishi huquqiy va axloqiy muammolarning o'sishi bilan birga keladi, ularni hal qilish tibbiyot, biologiya, huquq, etika va boshqa fanlar sohasidagi mutaxassislarning birgalikdagi sa'y-harakatlarini talab qiladi.
Transplantologiyaning asosiy axloqiy va huquqiy muammolari quyidagi muammolarni o'z ichiga oladi:

• 
  shaxsning vafot etgan vaqtini aniqlash;
  
• 
  donorlik materialini olib tashlash (tirik donordan yoki murdadan);
  
• 
  inson a'zolari va to'qimalari savdosi;
  
• 
  tanqis resurslarni taqsimlash (donor a'zolar va to'qimalar), ksenotransplantatsiya va boshqalar.
  

Transplantatsiya hajmi va tanqisligiAQShda organ donorlari¹:

• 
  2014 yilda 29 532 nafar bemorda organ transplantatsiyasi amalga oshirildi;
  
• 
  har kuni o'rtacha 79 bemor organ donorligini oladi. Vaholanki, har kuni donor a’zolar yetishmasligi sababli navbatda turgan o‘rtacha 21 kishi vafot etadi;
  
• 
  o'rtacha har 10 daqiqada yangi potentsial oluvchi kutish ro'yxatiga qo'shiladi.
  

Donorlar.2014 yilda umr bo'yi donorlar ayollarning 62 foizini va erkaklarning 38 foizini tashkil etdi. O'lgan donorlar (deyarli qarama-qarshi nisbat) - 40% ayollar va 60% erkaklar.