Transport vazirligi

Miqdor	Quantity	Количество
moddiy tizimlardagi o‘zgarishlarning majmuasi bo‘lib, bu o‘zgarishlar aynan uning mohiyatini o‘zgartirishga teng emas.
Mohiyat	Cause	Сущность		narsalarning ichki mazmunini tashkil etuvchi jihat. Mohiyat tashqi aloqadorlikdan yashiringan hodisadir.
Xaos	CHaos	Хаос		qadimgi yunon afsonalariga kura, nihoyasiz, dastlabki massa, tartibsizlik uyushmasi.
Dualizm	Dualism	Дуализм		- (lotin. duo — ikki) falsafiy ta’limot. Unga ko‘ra ikki qarama-qarshi asosning doimiy mavjuddigini e’tirof etish, o‘rtasida doimiy kurash mavjudligini tan olish xosdir.

Dialektika	Dialectic	Диалектический	(yunon. dialekiike) — rivojlanish tugrisidagi falsafiy ta’limot bulib, u ontologik xamda mantiqiy tushuncha sifatida tushuniladi
Dogmatizm	Dogmatism	Догматизм	yunon. dogma — fikr, muloxdza, ta’limot, qaror) tushunchasini qadimgi yunon skeptiklari Pirron va Zenon falsafaga kiritganlar. Ular har qanday falsafani dogmatik deb atashgan, chunki ularning ta’limotlari muayyan fikrni, mulohazani qayd etadi.
Eklektika	Eklektika	Эклектика	– (yunoncha) –bir-biriga aloqasi bo‘lmagan narsalarni bir-biriga qo‘shish, tanlash, degan ma’noni beradi
Bilish usuli	Learning method	Способы познания	bilish jarayonining tamoyili, qonun- qoidasi, talablar tizimi. Usul va vositasi.
Kuzatish	Observation	Наблюдение	bilishning narsa va hodisalar xossalari va ular o‘rtasidagi bog‘lanishlarni o‘rganishda qo‘llaniladigan hissiy usuli.
Ong	Consciousness	Сознание	falsafadagi markaziy kategoriyalardan biri bulib, ko‘p qirrali va murakkab bo‘lganligi tufayli falsafa, psixologiya, psixiatriya, fiziologiya, kibernetika, in- formatika singari turli fanlarning o‘rganish ob’ekti hisoblanadi
Xotira	Memory	Память	tasavvur va tushunchalarni xissiyotdan so‘ng saqlanib qolishi, boshqacha aytganda, bu tasavvurlar, obrazlar saqlanadigan joydir.
Tafakkur	Reflect	мышление	ob’ektiv olam in’kosining oliy shakli, tushunchalar, nazariyalar va h.k.larda narsa va hodisalarning muhim bog‘lanish va aloqalarini aks ettirish, yangi nazariya, g‘oyalar yaratish, bo‘lajak jarayonlarni bashorat qilish kabilarda namoyon bo‘ladigan faol jarayondir.

Ijtimoiy falsafa	Social philosophy	Социальная философия	falsafa fanining tarkibiy qismi. Jamiyat, uning strukturasi va taraqqiyoti qonuniyatlarini yaxlit tizim sifatida undagi hodisa va jarayonlarni o‘rganuvchi fan.
Madaniyat	Culture	Культура	(«kultura») atamasidan olingan bulib, parvarish qilish, ishlov berish ma’nosini bildiradi
Volyuntarizm	Volyuntarizm	Волюнтаризм	(lotincha iroda) irodani – borliqning eng oliy ko‘rinishi, tamoyili deb qarovchi falsafiy oqim.
Sivilizatsiya	civilization	цивилизация	jamiyat erishgan moddiy va ma’naviy daraja, uning faqat insonga xos sun’iy olamni moddiy va ma’naviy jihatdan takomillashtirishdagi muvaffaqiyatlari ko‘rsatkichi.
Millat	nation	нация	- (lotin. natio — millat) til, ma’naviyat, milliy o‘zlikni anglash ruxiyati, urf- odatlar, an’analar va qadriyatlar yagonaligi asosida muayyan xududda yashovchi, iqtisodiy aloqalar bilan bog‘langan, shuningdek, odatda o‘z davlatiga ega bulgan xamda mustaqil sub’ekt sifatida o‘ziga xos moddiy va ma’naviy boyliklarni ifodalovchi kishi- larning ijtimoiy barqaror birligi
Odam	Human	Человек	Insoning biologik turga mavjudligi
Shaxs	Person	Личность	Ijtimoiy muhit ta’sirida odamning shakllanishi
Inson			jismoniy tanaga ega bo‘lgan individ, jonli mavjudot, ya’ni odam, o‘z shaxsiga ega, ijtimoiy faoliyat ko‘rsatadigan, fikrlaydigan va o‘z fikrini nutq orqali

	Person	Человек	bayon qiladigan, ongga va tilga ega bo‘lgan, jismoniy va ma’naviy qobiliyatlar sohibi - ijtimoiy zot tushuniladi.
Antropotsentrizm	Antropotsentriz m	Антропоцентриз м	(yunoncha-inson,-markaz), Bu tasavvurga ko‘ra, inson – koinot markazi bo‘lib, u olamdagi barcha voqea- hodisalar o‘zgarishining tub maqsadidir
Antropogenez	Antropogenez	Антропогенез	{yunon. antropos va genesis — inson, kelib chikish) insonning kelib chikish va rivojlanish jarayoni
Qadriyat	Value	ценность	voqelikdagi muayyan xodisalarning umumbashariy, umuminsoniy, ijtimoiy- axloqiy, madaniy-ma’naviy axyamiyatini ko’rsatish uchun qo‘llanadigan falsafiy va aksiologik tushuncha.
Globallashuv	Globalization	Глобализация	jamiyat hayotining turli jabhalarida butun Er sayyorasi uchun yagona bo‘lgan tuzilmalar, aloqalar va munosabatlarning shakllanishi, universallashuv jarayonidir
Bashorat	Prophecy	Прогноз	kelajak haqidagi, ya’ni hali amalda mavjud bo‘lmagan, lekin rivojlanishning kutilayotgan rivojini belgilovchi ob’ektiv va sub’ektiv omillar ko‘rinishida hozirgi zamonda potensial mavjud bo‘lgan hodisalar va jarayonlar haqidagi bilim
Korrupsiya	Corruption	коррупция	lotin tilidagi “corruptio” so‘zidan olingan bulib, mazmuni “buzish, sotib olish” ma’nosini beradi va uning grammatik bir ildizli ma’nosi yana “korroziya” suzi ya’ni “chirish” yoki “zanglash” degan mazmunni ham beradi. Shundan kelib chiqib bu so‘zni ijtimoiy ko‘rinishi hokimiyatni buzish, chiritish orqali sotib olish” degan ma’noni beradi

Demografik portlash	population explosion	демографическ ий взрыв	ijtimoiy-tarixiy tarakkiyotning qisqa bir davrida, muayyan mintaqa yoki mamlakatda va shuningdek, butun er yuzida tabiiy tug’ilish xisobiga aholi miqdorining nihoyatda tez ko’payishini anglatadi
Prognozlash	Forecasting	Прогнозирование	biror-bir xodisaning istiqbollarini maxsus ilmiy tadqiq etish. O’z predmetiga ko’ra tabiiy - ilmiy va prognozlash jarayonini tafovutlash qabul qilingan
Ayniyat qonuni	The principle of equality	Принцип равенства	ma’lum bir predmet yoki hodisa haqida aytilgan ayni bir fikr, ayni bir muhokama doirasida ayni bir vaqtda o‘z-o‘ziga tengligini ifodalaydi
Predikat	Predikat	Предикат	hukmning kesimi va ikkinchi tushunchasi
Sillogizm	Sillogism	Силлогизм	ikki yoki undan ortiq asoslardan yangi xulosa chiqarish
Etarli asos qonuni	Adequate fundamental law	Адекватный фундаментальный закон	fikrlashning isbotli, ishonarli bo‘lishini talab etuvchi mantiqiy qonun
Logika	Logica	Логика	grekcha “logike” so‘zidan olingan bo‘lib “so‘z”, “fikr”, “qonuniyat” ma’nolarini anglatadi. Arabcha “mantiq” so‘ziga mazmunan mos keladi
Norma (me’yoriy qoida)	Norma	Норма	amalga oshirilish zarur bo‘lgan yoki istisno qilinadigan hatti-harakatlarni bildiradi
Hukm	Judgment	суждение	predmetga ma’lum bir xossaning, munosabatning xosligi yoki xos emasligini ifodalovchi tafakkur shakli
Hukmlarning modalligi			hukmlarda predikatning sub’ektga tegishli yoki tegishli emasligi haqidagi fikr qat’iy, kuchli (zaruriy) yoki qat’iy

	-	-	bo‘lmagan, kuchsiz (ehtimol) tasdiq yoki inkor shaklda ifodalanuvchi fikr
Tushuncha	The concept	понятие	buyumlarning umumiy va muhim belgilarni inson ongida yaxlit aks ettiruvchi tafakkur shakli
Deduktiv xulosa chiqarish	Deductive conclusions	Дедуктивное умозаключение	umumiy predmetlarning mohiyatini o‘rganish orqali uning yakka, xususiy jihati haqida xulosa chiqarish
Induktiv xulosa chiqarish	Inductive conclusions	Индуктивн0е умозаключение	yakka, xususiy predmetlar mohiyatini o‘rganish orqali umumiy xulosa chiqarish.
Nozidlik qonuni