Transport vositalariga xizmat ko’rsatish va ta’mirlash jarayonlarining ko’rsatkichlarini hisoblash

---

TRANSPORT VOSITALARIGA XIZMAT KO’RSATISH VA TA’MIRLASH 
JARAYONLARINING KO’RSATKICHLARINI 
HISOBLASH 
 
Servis korxonasida bajariladigan texnik
xizmat ko’rsatish va joriy ta’mirlash 
jarayonining ish hajmi 
Texnik xizmat ko’rsatish va joriy ta’mirlash jarayonining ish hajmi mashina - traktor pakida 
foydalaniladigan mashinalar bo’yicha berilgan dastlabki ma’lumotlarga asoslanib traktorlarning 
o’rtacha tortish sinfi, avtomobillarni o’rtacha yuk ko’taruvchanligi, kombaynlarning o’rtacha ish 
unumi aniqlanadi. Ushbu jarayon mashina - traktor pakida traktorlar misolida quyidagi ketma-
ketlikda aniqlanadi: 
3
2
1
3
3
2
2
1
1
N
N
N
P
N
P
N
Р
N
P
т
т
т
т





kN. 
Hisoblangan o’rtacha tortish tortish kuchiga yaqin bo’lgan traktor tanlanadi. Keyingi 
hisoblar esa tanlangan traktor ko’rsatgichlari bo’yicha olib boriladi. 
Traktorning texnik xizmat ko’rsatish va ta’mirlash davriyligi traktor parkining yangilik 
darajasiga, ulardan foydalanish iqlim sharoitiga bog’liq. 
Traktorlardan foydalanish ko’rsatmasiga muvofiq ularning texnik xizmat ko’rsatish 
davriyligi: TXK-1 da 125 moto-soatni, TXK-2 da 500 moto-soatni, TXK-3 da 1000 moto-soatni 
va joriy ta’mirlashda esa 1920 moto-soatni tashkil qiladi. Kapital ta’mirlashda davriyligi 
traktorning konstruktiv xusiyatlariga asoslanib me’yoriy hujjatlardan aniqlanadi. 
Traktor parkining yangilik darajasiga, ulardan foydalanish iqlim sharoitiga bog’liq 
bo’lgan holda texnik xizmat ko’rsatish va t’mirlash davriyligi quyidagi formuladan aniqlanadi: 
iТТХК
i
i
П
К
К
П



Bunda K-mashinaning texnik holatini hisobga oluvchi koeffistient, agar mashinadan 
kapital ta’mirlashdan so’ng foydalanilayotgan bo’lsa K=0,9 (Yangi va kapital ta’mirlashdan 
o’tmagan mashinalar uchun K=1); K
i
-ishlatishdagi iqlim sharoitini hisobga oluvchi koeffistient, 
issiq iqlim sharoiti uchun K
i
=0,95; P
iTXKT
-ko’zda tutilgan TXK va ta’mirlashning davriyligi. 
Hisoblangan TXK va ta’mirlash davriyliklari bir-birlariga nisbatan karali qilib 
yaxlitlanadi.
Texnik xizmat ko’rsatish va ta’mirlash davriyligini bo’yicha hisoblangan ma’lumotlarga 
asoslanib mashinaning oxirgi TXK va ta’mirlashdan keyingi ishlagan soatlari aniqlanadi.  
Rejalashtirilayotgan yilga har bir kapital ta’mirlashdan o’tgan va o’tmagan mashinalar 
uchun TXK va ta’mirlashlar sonini aniqlanadi, bunda mashinaning bir yillik ishlagan vaqti 
korxonaning mashinadan foydalanish vaqtidan aniqlanadi.
Mashinaga texnik xizmat ko’rsatish va ta’mirlash ishlarini bajarish uchun mehnat sarfi 
quyidagi ifodadan aniqlanadi: 
T
TXK,t
=N
TXK,t
t
TXK,t
, 
bunda N
TXK,t
- texnik xizmat ko’rsatish va ta’mirlash ishlarining yillik soni; t
TXK,t
- bir mashinaga 
texnik xizmat ko’rsatish va ta’mirlash ishlarini uchun sarflangan mehnat sarfi me’yori, ishchi-
soat. 
Traktoriga texnik xizmat ko’rsatish va ta’mirlash uchun mehnat sarfi me’yori 
ko’rsatma ma’lumotlaridan olinadi.
Servis xizmat ko’rsatish ustaxonalari odatda TXK va JT dan tashqari o’z-o’ziga xizmat 
ko’rsatish ishlarini va asosiy ishlab chiqarishning buyurtmalarini ham bajaradi. Bunday ishlar 
TXK va JT ishlari hajmining 16-24% ni tashkil qiladi. Joriy ta’mirlashdagi ushbu mehnat sarfi 
qo’shimcha ravishda quyidagi ishlarni bajarishga sarflanadi, jumladan elektrotexnik ishlari 
uchun 25%; mexanik (dastgohda bajariladigan) ishlar 10%; chilangarlik (agregat) 30%; 
temirchilik 2%; payvandlash 15%; tunkachilik 8%; durodgorlik 10%.