Туберкулез касаллиги ҳАҚида таълимотнинг ривожланиш тарихи. Туберкулез этиологияси

Дориларга турғунлик

• Бирламчи – даволанмаган беморларда кузатилиб,

6-10% ҳолларда учрайди.

• Иккиламчи – даволаниш жараёнида вужудга келиб,

40-70% ҳолларда учрайди.

• Бацилла қуриган балғам ва қуруқ мухитга чидамли
• МБТ хаётчанлигини t +4 °C да хафталаб ва t −70 °C да йиллаб сақлаб қолади
• M. Туберкулёзига ультрабинафша, рентген ва қуёш нурлари таъсир этади

МБТнинг ташқи муҳит омилларига чидамлилиги:

• кўча чангида 10 кунгача;
• китоб варақларида 3 ойгача;
• сувда 150 кунгача;
• тарқоқ ёруғликда 1-1,5 ой;
• қуритилган ҳолда 1-1,5 йил;
• ваккумда музлатилган ҳолда лиофилизация қилинган ҳолда 30 йилгача.

Ультрабинафша нурлар таъсирида 3';

• Ультрабинафша нурлар таъсирида 3';
• Қуёш нури билан нурлантирилганда

1,5 с;

• Қайнатилганда 5';
• Қуруқ иссиқликда 45';
• 1-2%ли хлорамин эритмасида- 2-3 с.;
• Фаолланган аммоний-сульфатда 3 с.;
• 10-20%ли хлорли оҳакда - 2,5 с. ўлади.

давоми

МБТ ўзгарувчанлиги:

• Морфологик ўзгарувчанлик (колбасимон, шохланган)
• Тинкториал – бўёвчи моддаларга нисбатан хусусиятининг ўзгариши
• Культурал – сунъий озиқа мухитларида ўсганда колония морфологияси ва рангининг ўзгариши
• Биологик ўзгарувчанлик – вирулентлик даражасининг ўзгариши

L-шакллари

L-шакллари метаболизм даражасининг пасайиши, вирулентлик хусусиятларининг сусайиши билан ифодаланади. Улар узоқ муддат давомида организмда тирик, яшовчан холда сақланиб, туберкулезга қарши иммунитетни сақлаб туради.

давоми

L-шакллар узоқ муддат АБ терапия ва бошқа омиллар таъсирида пайдо бўладиган яққол функционал ва морфологик ўзгаришлар билан ажралиб туради.

Туберкулез микобактерияси

• МБТларда туберкулезга қарши препаратларга нисбатан чидамлилик (резистентлик) пайдо бўлиши мумкин
• Бир вақтнинг ўзида МБТнинг бир неча АБ препаратларга чидамли бўлиши маълум даражада даволаш самарадорлигини пасайтиради