Turg‘un Mamatmo‘minov Adabiyot 9-sinf darsligi asosida


Download 21.52 Kb.
Sana26.09.2023
Hajmi21.52 Kb.
#1688185
Bog'liq
KONSPEKT 1


Turg‘un Mamatmo‘minov Adabiyot 9-sinf darsligi asosida


t\r

Nomlari

Qachon yozilgan?

Kimga bag’ishlangan?

Janri

1

“Maxzan ul-asror”(Sirlar xazinasi)

1173-1179

Arzinjon hokimi Faxriddin Bahromshoh

doston

2

“Xusrav va Shirin”

1180-1181

Iroq hukmdori To’rg’ul II

doston

3

“Layli va Majnun”

1188

Axsatan I

doston

4

“Haft paykar” (“Yetti go‘zal”)

1196

hukmdor Alovuddin Ko‘rpa Arslonn

doston

5

“Iskandarnoma”

1196—1201

-----

doston
MAVZU: ALISHER NAVOIY. “XAMSA” DOSTONI
NIZOMIY GANJAVIY “XAMSA”SI


  • Shu tariqa 1173-1201-yillar oralig’ida muallifning besh dostondan iborat asari vujudga keladi va shu asarlarni jamlab “Panj ganj” (Besh xazina) nomi bilan ataladi.

  • Shu tariqa birinchi “Xamsa” vujudga keladi.


Nizomiydan yuz yildan so‘ng asli shahrisabzlik turkiy qavmlar
avlodidan bo‘lgan Xusrav Dehlaviy (1253—1325) o‘zining “Xamsa”sini 1299—1301- yillarda yozib tugalladi.

t\r

Nomlari

Janri

1

“Matla ul-anvor” (“Nurlarning boshlanmasi”)

Doston

2

“Shirin va Xusrav”

Doston

3

“Majnun va Layli”

Doston

4

“Hasht behisht” (“Sakkiz jannat”)

Doston

5

“Oyinayi Iskandariy” (“Iskandar oynasi”)

Doston

Shunga ko‘ra har bir asar “Xamsa” deb atalmog‘i uchun:



  • besh dostondan tashkil topmog‘i;

  • birinchi doston, albatta, pand-nasihat ruhidagi ta’limiy-axloqiy, falsafiy bo‘lmog‘i;

  • ikkinchi- si, Xusrav va Shirin mojarolariga bag‘ishlanmog‘i;

  • uchinchi doston Layli va Majnun muhabbatini mavzu qilib olmog‘i;

  • to‘rtinchi doston shoh Bahrom va beshinchisi Iskandar haqida yozilmog‘i shart edi.


Dehlaviydan qariyb 200 yil keyin ikki buyuk xamsanavis Jomiy va Navoiy maydonga chiqdi.
Abdurahmon Jomiy

T\r

NOMLARI

JANRI

1

“Tuhfat ul-ahror” (“Erkinlar tuhfasi”)

doston

2

“Sabhat ul-abror” (“Yaxshilar tasbihi”)

doston

3

“Yusuf va Zulayho”

doston

4

“Layli va Majnun”

doston

5

“Xiradnomayi Iskandariy”

doston

6

“Silsilat uz-zahab”

doston

7

“Salomon va Absol”

doston




  • Xamsa”sini yetti dostonga yet kazdi va “Haft avrang” (“Yetti taxt”) deb atadi.

ALISHER NAVOIY



T|r

Nomlari

yılı

janrı

1

“Hayrat ul-abror”

1483- yil

falsafiy-ta’limiy doston

2

“Farhod va Shirin”

1484- yil

ishqiy-sarguzasht doston

3

“Layli va Majnun”

1484- yil

ishqiy-sarguzasht doston

4

“Sab’ayi sayyor”

1484- yil

ishqiy-sarguzasht doston

5

“Saddi Iskandariy”

1485- yil

qahramonlik doston




Download 21.52 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling