Turizmda tizim dеganda turizm tarmog‘ida bo‘ladigan munosabatlar va hodisalarning to‘plami va yaxlitligi tushuniladi

I BOB. OSIYO TINCH OKEANI MINTAQALARIGA TURIZM

1. 
   Malayziya turizmi
   

Chet eldan kelganlarning Osiyo-Tinch okeani mintaqalariga yillik kuchli jamoaviy ko'rsatkichlari 2019 yilda o'rtacha o'sishga erishdi, ammo umuman ijobiy bo'lib qoldi. Shunga qaramay, barchasi 2020 yilda SARS-CoV-2 virusi paydo bo'lishi va sayohatning virtual to'xtashi bilan o'zgardi, chunki uning tarqalishini to'xtatish harakatlari boshlandi.
Muvofiq Yillik sayohat monitor 2020 (ATM 2020) tomonidan bugun chiqarilgan Tinch okeani Osiyo sayohat uyushmasi (PATA), Osiyo-Tinch okeanining 47 ta yo'nalishidagi xorijliklar uchun yangilangan ma'lumotlar 2019 yilda o'rtacha yillik o'sishni ko'rsatdi va yillik o'sish sur'ati 3.3% ga etdi va 731 yilga nisbatan deyarli 2018 million IVA yangi rekord darajaga etdi. Biroq, 2020 yil boshlari Osiyo-Tinch okeanining 37 ta mintaqasiga kelganlar uchun o'sish sur'atlari o'tgan yillarning shu davrlariga nisbatan keskin va keskin pasayganligini ko'rsatib, 6.3 yil boshidagi 2019 foiz o'sishdan 67.0 yil boshida -2020 foizgacha tushib ketdi. chet eldan kelganlar bir yil avvalgi shu davrlarga nisbatan 172 yilning dastlabki davrida 2020 milliondan oshdi. 
Ijobiy yangiliklar yo'lida juda oz narsa bor; 37 ta yo'nalishdan bittasidan tashqari barchasi 2019 va 2020 yillarning boshlari orasida yillik pasayish haqida xabar berishdi va faqatgina 2,600 ga o'sish kuzatildi, ammo bu pandemiyaning haqiqiy ta'siri hali sezilmagani yilning birinchi ikki oyida sodir bo'ldi. 
COVID-19 infektsiyasini pasaytirish bo'yicha qamrab olish amaliyotining ta'siri butun dunyo bo'ylab har xil vaqtlarda boshlanganligini hisobga olsak, faqatgina Osiyo Tinch okeani mintaqalari 2020 yil birinchi yarim yilligi (1H2020) uchun ma'lumotlarga ega bo'lib, biroz ko'proq yaratish uchun ko'rib chiqiladi. qiyosiy davrning ancha darajasi. Bu yo'nalishlar sonini 26 tagacha qisqartirsa, IVA hajmi 18 foizdan kamga kamayadi. 
Ushbu Osiyo-Tinch okeani yo'nalishlari guruhida 2020 yil birinchi yarim yilligi davomida IVAlarda kasılmalar 1H2019 yilga nisbatan -41% dan -90% gacha. 
1H2020 yillari davomida Osiyo Tinch okeanidagi eng yaxshi beshta yo'nalishni faqatgina 1H2019 yilga nisbatan eng past o'sish sur'atlari bilan ro'yxatlash mumkin va quyidagi infografikada ko'rsatilgan. 
2020 yilning birinchi yarmida IVHdagi yo'qotish 1H2019 yilga nisbatan, hatto eng kam ta'sirlangan yo'nalishlarda ham tez sur'atlarda o'sib bordi - 100,000 dan yarim milliongacha, juda tez o'sishda. Bundan tashqari, o'lchovni ba'zi bir o'lchovlarni ta'minlash uchun yo'qotishlarni har bir yo'nalish uchun kirish hajmi bo'yicha hisobga olish kerak. 
Dastlabki natijalar Osiyo Tinch okeani bo'ylab 37 yil boshida ma'lumotlar 2020 foizga kamayganligini ko'rsatuvchi 67 ta yo'nalish e'lon qilingan holda juda katta ta'sir ko'rsatmoqda ”, dedi PATA bosh direktori doktor Mario Xardi. «Mavjud ma'lumotlarga ko'ra, Osiyo pansionati va 2 yil birinchi yarmida SARS-CoV-2020 virusining tarqalishini oldini olish uchun zarur bo'lgan qamrab olish choralari Osiyo Tinch okeanidagi biron bir manzilni ayab o'tirmadi. bir yil oldingi davr». «Ushbu pandemiyaning ko'pchilikning hayoti va boshqa ko'plab odamlarning turmush tarziga ta'sirini hayratda qoldirgan holda, bu bizni nima uchun KOVID-19 tahdidiga javob berishga juda tayyor emasligimizni so'rashga imkon beradi. Buning oqibati, kelajakda bunday tahdidlardan yanada yaxshiroq himoya qilishni ta'minlaydigan biznes va shaxsiy amaliyot bilan shug'ullanish bo'ladi."
Xalqaro kiruvchi sayohat: 2019 yil Avval ta'kidlab o'tilganidek, 2019 yilga nisbatan yillik o'sish sur'ati 3.3% ga teng bo'lib, 731 yilga nisbatan deyarli 2018 million IVA ni tashkil etdi. Guam va Gavayiga moslashtirilganda - bu ikki marotaba, individual yo'nalish sifatida va yana AQShning inklyuziyasi sifatida paydo bo'ladi. - Osiyo Tinch okeanining umumiy ko'rsatkichlari shunday bo'lib, u ham 3.3 yilda 2019 foizga o'sdi va shunga o'xshash tarzda 719 million IVA ga yaqin rekord darajaga etdi. 2015 yildan 2019 yilgacha bo'lgan beshta yil davomida Osiyo-Tinch okeanidagi 47 ta yo'nalish jamoaviy ravishda tashrif buyuruvchilarning xalqaro tashriflar sonini (IVA) 23% dan ziyodga oshirdi va bu jarayonda 138 million kelganlarni qo'shib qo'ydi.
2018 va 2019 yillar oralig'idagi o'sish sur'atlari bo'yicha Osiyo eng kuchli yillik o'sishni 3.7% ga oshirdi, Tinch okeanidan 3.5% ga, Amerika esa ikki foizga ortda qoldi. 
2018 yildan 2019 yilgacha IVAlarning mutloq hajmining yillik o'sishi bilan bu pozitsiyalar biroz o'zgardi, Osiyo o'sha davrda 19.3 million qo'shimcha chet elliklarni qabul qildi, undan keyin Amerika 3.2 milliondan oshiq daromad bilan, keyin esa Tinch okeanining ozgina qismi bilan bir million qo'shimcha xorijiy kelganlar. 
Shaxsiy Osiyo-Tinch okeaniga boradigan darajasida, 2019 yilda yillik foizli daromadlari eng kuchli beshlik deyarli 15% dan 38% gacha o'sdi.
Ushbu hisobotda keltirilgan 11 ta yo'nalishdan 47 tasida yillik o'sish sur'atlari 10 yildan 2018 yilgacha 2019 foizdan oshgan. Jami 39 ta yo'nalishda ushbu davrda yillik o'sish sur'atlari ijobiy bo'lgan, sakkiztasi marginaldan -0.6 gacha pasaygan. % dan juda kuchli -21.7% gacha. IVA hajmining 2018 yildan 2019 yilgacha muttasil o'sishi uchun Osiyo Tinch okeanining eng kuchli ijrochilari quyidagi infografikada ko'rsatilgandek reytingga ega bo'lishdi. 
2018 va 2019 yillar oralig'ida absolyut hajmining o'sishi uchun Osiyo Tinch okeanining beshta kuchli manbalari quyidagi infografikada ko'rsatilgan. 
Qizig'i shundaki, ushbu beshta manba bozorining to'rttasi Osiyo Tinch okeani mintaqasida joylashgan bo'lib, 2018-2019 yillarda kamida mintaqalararo sayohat kuchli bo'lganligini ko'rsatmoqda. Rossiya Federatsiyasi ushbu beshtalik guruhidagi yagona Evropa manbalari bozori bo'lib, 1.2 yilda Osiyo Tinch okeaniga yillik 2019 million IVA o'sishini ta'minladi.
Ushbu hisobotda yoritilgan barcha manbalar bozorlaridan etti (~ 3%) yillik ishlab chiqarish hajmi bir milliondan oshdi, qo'shimcha 30 (~ 13%) esa 100,000 yildan Osiyo Tinch okeaniga 2018 dan ortiq qo'shimcha IVA ishlab chiqardi. 2019 yil. 
Malayziya – federativ davlat, konstitutsiyali monarxiya. Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik tarkibida. Amaldagi konstitutsiyasi 1963-yilda qabul kilingan, unga Malayya federatsiyasining 1957-yilgi konstitutsiyasi asos qilib olingan va keyinchalik tuzatishlar kiritilgan. Davlat boshligʻi – oliy hukmdor (podshoh, 2001-yil 12-dekabrdan Sulton Tuanku Sayd Sirojiddin Sayd Nutra Jamolullayl), u 9 malayya kengashida yashirin ovoz berish yoʻli bilan 5 yil muddatga saylanadi. Qonun chiqaruvchi organi – 2 palatali parlament. Ijroiya hokimiyatini bosh vazir boshchiligidagi vazirlar mahkamasi amalga oshiradi.
Malayziya ekvator mintaqasida joylashgan. Malakka yarim orolning katta qismini tepaliklar, past va oʻrtacha balandlikdagi togʻlar (balandligi 1000–2000 m; eng baland joyi – Taxan togʻi, 2190 m) egallagan. Sohil qismlari (eni 90 km gacha) pasttekislik. Kalimantan orolining sohillari ham tekislik, oʻrta qismi tepaliklar va 2000–2400 m balandlikdagi togʻlardir. Malayziyadagi eng baland joy – Kinabalu togʻi (4101 m). Iklimi ekvatorga xos, shimolrogʻida subekvator mussonli iqlim. Oʻrtacha oylik temperatura yil davomida 25°–28°, Yillik yogʻin sohillarda 2000–5000 mm. Daryolari (Rajang, Paxang, Baram, Kinabatangan va boshqalar) sersuv. Tuproklari podzollashgan laterit, payettekisliklarda allyuvial tuproklar. Yer yuzasining 3/4 qismi doim yashil nam tropik oʻrmon. Palma, bambuk, togʻlarida eman, dafna va boshqa oʻsadi. Oʻrmon hayvonlari koʻp. Yirik hayvonlardan fil, ikki shoxli karkidon, himolay ayigʻi, yoʻlbars, qoplon, yovvoyi buyvollar, shuningdek, maymun, timsoh, boʻgʻma ilonlar bor. Tropik oʻrmonlarning oʻsimlik va hayvonot dunyosi Taman-Negara, Bako milliy bogʻlarida qoʻriqlanadi.
Malayziya hududida odam ilk paleolit davridan yashaydi. Miloddan avvalgi 3–1ming yilliklarda Malakka yarim orolga Xitoyning janubi-gʻarbidan avstronez qabilalar kelib oʻrnashgan. Milodiy 1ming yillik boshlarida Markaziy Sumatradan malayyalarning ajdodlari koʻchib kelgan.
Malakka yarim orol aholisining Hindiston bilan savdo va madaniy aloqalari bu yerda ilk davlatlarning yuzaga kelishida katta ahamiyat kasb etgan. Bunday davlatlar Malakka yarim orolning shi-m.da, daryolarning quyilish joyidagi shaharlarda vujudga kelgan. Bu shahardavlatlar 3–14-asrlarda oʻzidan kuchliroq qoʻshni davlatlarga tobe boʻlgan.
Ikkinchi jahon urushi davrida Malayziyani yapon armiyasi bosib odni. 1943-yil Malayziyada boskinchilarga qarshi xalq armiyasi tuzildi. 1945-yil 2-sentabrda yapon bosqinchilari xalq armiyasi tomonidan tormor etiddi, mamlakatda demokratik hokimiyat organi – xalq qoʻmitalari tuzildi. Koʻp oʻtmay ingliz mustamlakachilari Malayziyaga qaytib, ilgarigi bosqinchilik tartibini oʻrnatishga harakat qildilar. Ayni vaqtda mustamlakachilar milliy ozodlik harakatiga siyosiy nayrang yoʻli bilan putur yetkazishga intildilar. 1946 va 1948-yillardagi konstitutsiya islohotiga koʻra, Singapur Malayyadan ajratildi.
Malayziya 1946-yildan Malayya Ittifoqi va 1948-yildan Malayya Federatsiyasi deb ataddi. 1946-yil Saravak va Sabax Buyuk Britaniya mustamlakasiga aylandi. 1948-yil iyunda ingliz hokimiyati mamlakatdagi milliy ozodlik harakatiga qarshi hujumga oʻtdi. 1949-yil fevralda malayya xalqining Ozodlik armiyasi tuzildi. 1955-yil Malayya Federatsiyasining qonun chiqaruvchi kengashiga saylovda Federatsiyaning Britaniya Hamdoʻstligi doirasida mustaqilligini yoklab chiqqan Uch partiya ittifoqi (1957-yildan Ittifoq partiyasi) gʻalaba qozondi. 1957-yil 31-avgustada Malayya Federatsiyasi mustaqilligi eʼlon qilindi. 1963-yil 9-iyunda Londonda Buyuk Britaniya, Malayya Federatsiyasi, Singapur, Sabax va Saravak oʻrtasida Malayziya Federatsiyasi tashkil topganligi toʻgʻrisida oʻzaro bitim imzolandi; 1965-yil Malayziya bilan Singapur hukumati oʻrtasida kelishmovchilik boʻlib, Singapur Federatsiya tarkibidan chiqib ketdi. Malayziya 1963-yildan BMT aʼzosi. 1992-yil 1-yanvarda UzR bilan diplomatiya munosabatlarini oʻrnatgan. Malayziyaning milliy bayrami – 31-avgust – Milliy kun (1957).
Malayziya – Janubiy-Sharqiy Osiyodagi davlat. Hududini Janubiy Xitoy dengizi ikkiga ajratib turadi; Gʻarbiy Malayziya (Malayya) Malakka yarim orolning janubda, Sharqiy Malayziya Kalimantal orolining shimoliy qismida joylashgan. Maydoni 332,8 ming km². Aholisi 22,2 mln. kishi. Poytaxti – Kuala-Lumpur shahri Maʼmuriy jihatdan 13 shtat va 2 federal hududga boʻlinadi. Malayziya bo'ylab sayr qilish oson, arzon va qiziqarli! Malayziyaning saxiy viza siyosati sayohatchilarga Kuala Lumpur, yomg'ir o'rmonlari (Borneoga tomon safar qilish) va mamlakatning ikkala tomonidagi ko'plab go'zal orollarni kashf qilish uchun ko'p vaqt beradi.
Malayziya bo'ylab sayr qilish Malay, Xitoy, Hindiston va mahalliy xalqlarning birlashmasidan madaniyat namunalarini sinash uchun noyob imkoniyatdir. Kuala-Lumpur - Yaqin Sharq, Janubiy Osiyo va boshqa ko'plab madaniyatlarga ega bo'lgan erituvchi qozondir. Malayziyadagi ko'plab etnik guruhlardan oziq-ovqat, bayram va an'analari mavjud. Malayziya sayohat qilish juda oson. Yo'llar va sayohat infratuzilmasi juda yaxshi holatda.Malayziya budjetga sayohat qilishi mumkin, garchi turar joy narxlari qo'shni Tailand va Indoneziyada bo'lganlarga qaraganda biroz qimmatroq. Ilgari "Malayziyaning sayyohlik rivojlanish korporatsiyasi (TDC)" nomi bilan tanilgan Malayziya turizm 1972 yil 10 avgustda tashkil etilgan. Keyinchalik u sobiq Savdo va sanoat vazirligi tasarrufida bo'lgan. Malayziyaning "Tourist Development Corporation" (TDC) 1972 yil 10 avgustda sobiq Savdo va sanoat vazirligi huzuridagi parlament qonuni bilan agentlik sifatida tashkil etilgan. 1987 yil 20 mayda Madaniyat, San'at va Turizm Vazirligi boshlangandan keyin TDK ushbu yangi vazirlikka ko'chirildi; va 1992 yilda Malayziya turizmni targ'ib qilish kengashi to'g'risidagi qonun bilan Malayziya turizmini targ'ib qilish kengashiga (MTPB) aylandi.
Xalqaro chiquvchi sayyohlar - bu odamlar o'z mamlakatlaridan pulli sayohatdan boshqa sabablarga ko'ra boshqa mamlakatga ketadiganlar soni. Turistik jo'nab ketish ma'lumotlari sayohatchilar sonini emas, balki ketish sonini ko'rsatadi. Shunday qilib, ma'lum vaqt mobaynida bir necha bor mamlakat tashqarisiga safar qilgan odam har safar hisoblab chiqiladi. Xalqaro sayohat xarajatlari - bu boshqa mamlakatlardagi xalqaro chiquvchilarning xarajatlari, shu jumladan xalqaro tashish uchun xorijiy tashuvchilarga to'lovlar. Bu xarajatlar chet elga chiqayotgan rezidentlar haqidagi ma'lumotlarni ham, bir kunlik tashrif buyuruvchilar haqidagi ma'lumotlarni ham o'z ichiga olishi mumkin.
Xalqaro sayyohlik tushumlari - bu xalqaro tashrif buyuruvchilarning xarajatlari, shu jumladan xalqaro tashish uchun xorijiy tashuvchilarga to'lovlar. Bu xarajatlar bir kunlik tashrif buyuruvchilarning xarajatlarini o'z ichiga olishi mumkin, agar ularni alohida toifalarga ajratish kerak bo'lmasa. Ba'zi mamlakatlar yo'lovchilarni tashish xarajatlarini o'z ichiga olmaydi. Turizmdan tushgan xalqaro tushumlarning importdagi ulushi mamlakat va dunyoning qolgan aholisi o'rtasidagi aralash tovarlar, qayta ishlashga yuborilgan tovarlar egalik huquqini o'zgartirishga olib keladigan barcha operatsiyalarni o'z ichiga olgan tovarlar va xizmatlar importiga nisbati sifatida hisoblanadi. va ta'mirlash, pul bo'lmagan oltin va norezidentlardan rezidentlarga xizmatlar.
Yo'lovchilar transporti uchun sayohat xarajatlari-bu dunyoning turli burchaklaridan boshqa mamlakatlarga sayohat qilayotgan sayyohlarning, xalqaro tashish jarayonida norezident tashuvchilar tomonidan ko'rsatiladigan xizmatlar uchun bo'lgan xarajatlari. Bundan tashqari, indikator xorijiy tashuvchilar foydasiga xalqaro yuk tashish uchun to'lovlarni ham o'z ichiga oladi. 158 Xalqaro sayyohlik xarajatlari - bu boshqa mamlakatlarga tashrif buyuruvchilarning xalqaro xarajatlari. Tovar va xizmatlar turist tomonidan yoki uning nomidan shaxsiy foydalanish yoki sovg'a sifatida foydalanish uchun sotib olinadi, tekin sotib olingan tovarlar xarajatlar toifasiga kirmaydi. Bundan tashqari, ushbu toifaga bir kunlik tashrif buyuruvchilar uchun xarajatlar kiritilishi mumkin, agar bu xarajatlarni alohida tasniflash zarur bo'lmasa. Turistlarni xalqaro tashish toifasidan chiqarib tashlangan, bu yo'lovchilar yo'llari punktlari xarajatlarida aks etadi. Xalqaro turizmdan tushadigan daromad - bu chet ellik tashrif buyuruvchilarning xarajatlari, shu jumladan milliy tashuvchilarning xalqaro tashish uchun to'lovlari. Bu daromad belgilangan mamlakatda sotib olingan tovarlar va xizmatlar uchun barcha oldindan to'lovlarni o'z ichiga oladi.
Agar ular alohida tasnifga loyiq bo'lmasa, ular mamlakatga bir kunlik tashrif buyurgan sayyohlarning daromadlarini ham o'z ichiga olishi mumkin. Ba'zi mamlakatlarda sayyohlik daromadi transport xizmatlarini ko'rsatishdan olingan daromadni o'z ichiga olmaydi. Ma'lumotlar joriy AQSh dollarida. Xalqaro turistik tushumlar - bu xalqaro tashrif buyuruvchilarning xarajatlari, shu jumladan milliy tashuvchilarga xalqaro tashish uchun to'lovlar. Bu tushumlar, shuningdek, ma'lum bir mamlakatda olingan tovarlar yoki xizmatlar uchun barcha oldindan to'lovlarni o'z ichiga oladi. Xarajatlarning bu toifasiga kunlik tashrif buyuruvchilarning tushumlari kirishi mumkin, agar bu xarajatlarni alohida tasniflash zarur bo'lmasa. Ba'zi mamlakatlar yo'lovchilar tashish punktlaridan tushumlarni bu toifaga kiritmaydi.
Tovar va xizmatlar turist tomonidan yoki uning nomidan shaxsiy foydalanish yoki sovg'a sifatida foydalanish uchun sotib olinadi, tekin sotib olingan tovarlar bu xarajatlar toifasiga kirmaydi. Bu tushumlar belgilangan mamlakatda olingan tovarlar yoki xizmatlar uchun boshqa har qanday oldindan to'lovlarni o'z ichiga olishi kerak. Kiruvchi turistik ma'lumotlar sayohatchilar soniga emas, balki sayohatlar soniga bog'liq. Shunday qilib, ma'lum bir vaqt ichida bir necha bor sayohat qilgan kishi har safar yangi kelgan deb hisoblanadi. Nashr qilingan milliy daromad hisoblarida yoki mehnat bozori statistikasida iqtisodiyot bo'ylab sayohat yoki bandlik xarajatlarining ulushi. Kirish eksporti barcha tovarlar va xizmatlar eksporti bilan taqqoslanadi. Ichki turizm xarajatlari YaIMga teng. Davlatning shaxsiy sayohat xarajatlari umumiy davlat xarajatlari bilan taqqoslanadi. Ichki turizm xarajatlari umumiy ichki iste'mol bilan taqqoslanadi (ya'ni ichki xarajatlar va barcha eksport).
Shaxsiy sayohat xarajatlarining yalpi ichki mahsulotdagi ulushi yalpi ichki mahsulotga nisbatan. Ish safari xarajatlarining yalpi ichki mahsulotdagi ulushi yalpi ichki mahsulot bilan taqqoslanadi. Turistik kapital qo'yilmalar harajatlari barcha kapital qo'yilmalar bilan taqqoslanadi.

2.