TüRKÇe dil biLGİSİ

CÜMLE BİLGİSİ 
1.Yüklemine Göre Cümle 
a. Fiil Cümlesi: Yüklemi çekimli fiillerden oluşan cümledir. 
Tatlı bir akşam vakti yolculuğumuz başladı. 
Yağmur aniden bastırınca nehir aniden coştu. 
Su insanı boğar, ateş yakarmış. 
b.İsim Cümlesi: Ad ya da ad soylu sözcüklerin veya söz öbeklerinin ek eylem alarak yüklem olduğu 
cümlelerdir. 
Sanatçı için hayalin önemi büyüktür. 
Ona vereceğin en güzel hediye, kitaptır. 
Bizim çocuk aslan gibidir. 
En büyük arzusu şair olmaktı. 
2.Ögelerin Dizilişine Göre Cümle 
a.Kurallı Cümle: Yüklemi sonda olan cümledir. 
Olur olmaz sözler söylüyor. 
Verdiğin kitapları çok beğendim. 
b.Devrik Cümle: Yüklemi sonda bulunmayan cümlelerdir. 
Yağmurdan sonra büyürmüş, başak. 
Geç fark ettim, taşın sert olduğunu. 
3.Anlamlarına Göre Cümle 
a.Olumlu Cümle: Yüklemi olumlu olan ve bir işin yapıldığını veya yapılacağını bildiren cümlelerdir. 
Güneş toprağı yeni yeni ısıtıyor. 
Hangi kitabı okuyacağına karar ver. 
b.Olumsuz Cümle: Anlamca olumsuz yüklemlerle kurulan cümlelerdir. 
Annesini ve babasını unutmadı. 
Olaylar anlatılır gibi değil. 
Evlerinde ekmek ve su yoktu. 
Uyarı: Bazı cümleler biçimce olumlu olduğu halde anlamca olumsuz olabilir. 
Ne ev kaldı ne bark. (kalmadı) 
Büyüklere böyle davranılır mı? (davranılmaz) 
Uyarı: Bazı cümleler biçimce olumsuz anlamca olumlu olabilir. 
Sizi sevmiyor değilim. (seviyorum) 
Bu adam acımasız değil. (acır) 
Gel de bu çocuğu sevme. (sev) 
c.Soru Cümlesi: Soru anlamı taşıyan ve cevap vermeyi gerektiren cümlelerdir. 
Hangi yazarları seversin? 
Yarın Bolu’ya mı gidiyorsun? 
ç.Ünlem Cümlesi: İçinde ünlem sözcükleri bulunan cümlelerdir. Heyecen, coşku, öfke vb bildirir. 
Eyvah, yemek yandı! 
Dikkat, köpek var!

---

51