Turli mulkchilik shakllari va raqobatchilik sharoitida menejment

1. Xususiy mulk.
2. Ommaviy mulk.
Shu bilan birga xususiy mulk ham bir necha turlarga bo`linadi: a) yakka shaxsga tegishli mulk.b)nodavlat yuridik shaxslar mulki. Ommaviy mulk esa: a) O`zbekiston Respublikasi mulki. b) ma'muriy tuzilmalar mulki.(munitsipal mulk)⁵.
O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 53-moddasiga muvofiq, xususiy mulk boshqa mulk shakllari kabi daxlsiz va davlat himoyasidadir. Mulkdor faqat qonunda nazarda tutilgan hollarda va tartibdagina mulkidan mahrum etilishi mumkin. Demak davlat barcha mulk shakllarini himoyalaydi, ularga keng imkoniyatlar yaratib beradi. Agar mulkdor qonundan chetga chiqqan holda faoliyat olib borsa, o`ziga tegishli bo`lgan mulkdan mahrum bo`lishi mumkin. Fuqaro mulki xususiy mulkning o`ziga xos ko`rinishi bo`lib, mulkning boshqa turlariga nisbatan quyidagi afzalliklariga ega:
1. Mulkdor har doim konkret shaxs bo`ladi.
2. Mulkdor mulkka nisbatan eng yaqin bo`ladi.
3. Bunday mulk tashmachilik, o`g`rilik, xo`jasizlikning qurboni bo`lish ehtimolidan uzoq bo`ladi.
O`zbekiston Respublikasi FK ning 209-moddasiga asosan xususiy mulkning subyektlariga quyidagilar kiradi:
-uy-joylar, xonadonlar, dala hovlilar, ekinlar, hayvon va parrandalar, uy-ro`zg`or buyumlari;
- aksiyalar, obligatsiyalar va boshqa qimmatbaho qog`ozlar;
-ishlab chiqarish; xizmat ko`rsatish , savdo va boshqa xo`jalik faoliyati sohasidagi korxonalar, mulkiy komplekslar, binolar, inshooatlar, uskuna, transport va boshqa ishlab chiqarish vositalari;
-ixtirolar, seleksiya yutuqlari, sanoat namunalari va intellektual faoliyatining boshqa natijalari;
- iste'mol qilishga va ishlab chiqarishga mo`ljallangan har qanday boshqa mol-mulk qonunlarga muvofiq xususiy mulk bo`lishi mumkin, ayrim mol-mulk turlari bundan mustasno.
O`zbekiston Respublikasida ommaviy mulkning, xususiy mulk singari bir qancha turlari mavjud. Bularga:
a) O`zbekiston Respublikasi mulki.
b) ma'muriy –hududiy tuzilmalar mulki ( munitsipal mulk)
O`zbekiston Respublikasi mulkiga quyidagilar kiradi: davlatga tegishli bo`lgan mol-mulk, yer, yer osti boyliklari, suv, havo bo`shlig`i, o`simlik va hayvonat dunyosi hamda boshqa tabiiy boyliklar.
O`zbekiston Respublikasi ma'muriy –hududiy tuzilmalar mulkiga esa quyidagilar kiradi: mahalliy budjet mablag`lari, munitsipal uy-joy fondi va komunal xo`jalik korxonalar va boshqa mulkiy komplekslar, xalq ta'limi, madaniyat, sog`liqni saqlash massasalari.
O`zbekiston Respublikasida yuridik shaxslarning mulk turlari quyidagicha turlanadi:
a) mahalla mulki. b) ijara korxonasining mulki.v) xo`jalik shirkati mulki.g) diniy tashkilotlarining mulki.ye) jamoat birlashmalarining mulki.
Chet el fuqarolariga O`zbekiston Respublikasi hududidagi mulklariga egalik qilish huquqi beriladi. Davlat bu mulkning daxlsizligini va boshqa davlatlarga erkin o`tkazilishini kafolatlaydi. O`zbekiston iqtisodiyotiga chet el investitsiyalarini jalb qilish borasida amalga oshirilayotgan keng miqiyosdagi islohatlar shu kafolatlar mavjud ekanligidan kelib chiqib olib borilmoqda⁷
Mulk –ishlab chiqarishning zarur sharti va ishlab chiqarilgan boyliklarning o`zlashtirilishi natijasi hisoblanadi. Insonlar buyumlarni, ne'matlarni o`ziniki qilib olgandagina o`zlashtirishlari mumkin, chunki jamiyatda o`zganiki bo`lgan ne'matlarni o`zlashtirib bo`lmaydi.Har bir shaxs mulkdor bo`lish huquqiga ega bo`lib,o`z mulkidan ixtiyoriy ravishda va istalgan vaqtda foydalanadi.
Mulk sohibi o`z mulkiga mustaqil tayanib ish ko`radi. Mulk ishlab chiqarish vositalari va ishlab chiqarilgan mahsulotlarni egallash, foydalanish va ularni tasarruf etish sohasida bo`ladigan ijtimoiy munosabatlarning majmui sifatida ta'riflanishi ham mumkin. Jamiyatning iqtisodiy mustaqilligini ta'minlash mamlakatimizda bozor munosabatlarini shakllantirish bilan chambarchas bog`liq bo`lib, zero, hech qaysi bir mamlakatni mulkchilik munosabatlarisiz tasavvur qilib bo`lmaydi. O`zbekiston Respublikasi Mulkchilik to`g`risidagi qonuniga ko`ra, mulkdor o`ziga tegishli mol-mulkka o`z ixtiyoriga ko`ra egalik qiladi, undan foydalanadi va uni tasarruf etadi. Bunga asosan mulkdor o`z mulkiga bo`lgan huquqlarini ixtiyoriy ravishda o`z xohishiga ko`ra amalga oshiradi. Mulkdorning o`z xohishi deyilganda, uning o`z erki, irodasi bilan o`zining, shuningdek boshqalarning yoki ijtimoiy manfaatlarini ko`zlab birovning tazyiqisiz, zo`rlashsiz harakat qilishi nazarda tutiladi. Mamlakatimizda kichik va o`rta biznes, xususiy tadbirkorlik yetakchi rol o`ynaydigan ko`p ukladli iqtisodiyot jadal shakllanmoqda. Kichik biznesni rivojlantirishni rag`batlantirishga qaratilgan chora-tadbirlar, tadbirkorlarning huquq va manfaatlarini himoya qilish bo`yicha samarali mexanizmning amalda joriy etilgani iqtisodiyotimizda katta ahamiyatga ega bo`lgan xususiy tarmoqni yanada rivojlantirish va mustahkamlash imkonini berdi5.
O`zbekiston Respublikasi “Mulkchilik to`g`risida”gi qonuniga ko`ra, mulkdor o`ziga tegishli bo`lgan mulkka egalik qiladi, foydalanadi hamda tasarruf etadi. Mulkni egallash huquqi –Mulkni qo`lda yoki unga nisbatan o`z huquqlarini amalga oshiradiga imkon beruvchi biron joyda saqlab turishga aytiladi. Birovning o`g`irlatgan yoki yo`qotggan mulkini qo`lda saqlashga qonunsiz egallash deb aytiladi. 
Mulkdan foydalanish huquqi-Mulkning foydali xususiyatlarini olishga, mulkdan iqtisodiy maqsadlarda foydalanishga tushunamiz. Mulkdan foydalanish huquqi, mulkni egalik qilish huquqi bilan uzviy ravishda bog`liqdir.Negaki mulkka egalik qilmay turib, undan foydalanib bo`lmaydi. Ya'ni xalq ta'biri bilan aytganda, yo`q narsadan bor qilib bo`lmaydi. O`zganinig mulkidan kelishuvsiz, qonunda ko`rsatilmagan tartibda foydalanilsa, noqonuniy foydalanish deb topiladi. 
Mulkni tasarruf etish huquqi – Mulkning taqdirini belgilashga, mulk yuzasidan boshqa shaxslar bilan bo`ladigan huquqiy munosabatni belgilash, o`zgartirish, yoki bekor qilishga qaratilgan huquqga aytiladi.Agar shaxs qonuniy ravishda tasarruf etgan bo`lsa, boshqa shaxslar bilan mulk yuzasidan bitimlar , shartnomalar shuningdek , mulkni sotish, hadya qilish, ijaraga qo`yishi mumkin.Inson huquqlari Umumjahon deklaratsiyasining 17-moddasida ko`rsatilishicha: Har bir inson yakka holda, shuningdek boshqalar bilan birgalikda mulkka egalik qilish huquqiga ega. Hech kim zo`ravonlik bilan o`z mulkidan mahrum etilishi mumkin emas.Mulkdorlar o`zlariga tegishli bo`lgan mol-mulkdan qonunga zid holda foydalanishga, birovlarning mulkiy huquqlarini kamsitishlariga yo`l qo`yilmaydi. Oddiy misol qilib, agar shaxs biron-bir ko`p qavatli uy qurmoqchi bo`lsa, albatta qo`shnisining roziligini olib, keyingina uy qurishligi mumkin. Agar o`zboshimchalik bilan bu harakatni amalga oshirsa , tegishli tartibda harakati asossiz deb topiladi. O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 54-moddasida shunday deyiladi: Mulkdor mulkdan foydalanishda ekologik muhitga zarar yetkazmasligi, fuqarolar , yuridik shaxslar va davlatntng huquqlarini hamda qonuniy bilan qo`riqlanadigan manfaatlarini buzmasligi shart.
Fuqarolik Kodeksining 192- moddasiga ko`ra , yo`qolgan ashyoni topib olgan shaxs bu haqda uni yo`qotgan shaxsni yoki ashyo egasini yoxud uni olish huquqiga ega bo`lgan o`zga ma'lum shaxslardan birontasini darhol xabardor etishi hamda topilgan ashyoni shu shaxsga topshirishi shart.Fuqarolik Kodeksining 193- moddasiga asosan, agar olti oy mobaynida topilmaning egasi aniqlanmasa, ashyoni topib olgan shaxs unga egalik huquqini qo`lga kiritadi.Mulk shakli deganda- Moddiy ne'matlarni muayn subyektlarga tegishli bo`lishini mustahkamlovchi va tegishli mulkning huquqiy rejimini belgtlovchi huquqiy me'yorlar yig`indisidan iborat
Mulk - bu daromad olish, ishlab chiqarish ob'ektlarini o'z ichiga olish, ishlatish va ularni tasarruf etish, foydalanish va ularni tasarruf etish maqsadida ishlab chiqarish vositalariga bo'lgan munosabat. Iqtisodiy aloqalar - ishlab chiqarish vositalari bilan mulkiy munosabatlar.
Mulkning huquqiy toifasi - mulk to'g'risidagi tayinlanishning mol-mulkiga bog'liqligi (qonun normalarida belgilangan). Mulkning huquqiy toifasi sifatida mulkiy munosabat. Bu mol-mulkning mol-mulki yoki narsalarga bo'lgan munosabati, i.e. mulk ob'ektlariga.
Intellektual mulkni himoya qilish sharhi
Intellektual mulkni himoya qilish. Tadbirkorlar va biznes egalari mehnatsevar raqobat va g'oyalarni adolatsiz raqobatdan yaxshiroq himoya qilish uchun intellektual mulk huquqlarining asoslarini tushunishlari kerak. Intellektual mulk siz yaratgan o'ziga xos elementlarni o'z ichiga oladi va sizga iqtisodiy foyda keltiradiganlar.
Kompaniyangizga muvaffaqiyat qozonish va g'oyalar, dizayn va boshqa tushunchalarni o'g'irlashdan qochish uchun professional tajribani izlang.
Sizning g'oyalaringiz ma'lum bir xavfsizlik varianti ostida pasayishini aniqlang.
Fayl sizning imkoniyatlaringizni iloji boricha tezroq kamaytiradi.
Xalqaro patentlarni, shuningdek AQShda ro'yxatdan o'tgan.
Kompaniyangizni ishga tushirish yoki yangi narsa bilan kelganda rejalashtirilgan strategiyani rejalashtirish va kuzatib borishingizga ishonch hosil qiling.
Ajratish:
Aktsiyalar egasi aktsiyalar egasi aktsiyadorlik jamiyatining daromad qismini olishga haqli egalik huquqiga ega bo'lgan mulkchilikning korporativ shakli.
Shaxsiy (xususiy) mulk asosan qishloq xo'jaligi, hunarmandchilik, savdo, xizmat ko'rsatish sohalarida tasvirlangan.
Davlat mulki. Bunga asosan yirik sanoat korxonalari, banklar, temir yo'llar, energetika, aloqa va boshqalar kiradi.
Kooperativ mulk - bir guruh odamlar tomonidan ixtiyoriy ravishda o'z immunitetini iqtisodiy faoliyatda o'z immunitetiga baham ko'rishga majbur bo'lgan mustaqil tashkilot.
Mehnat guruhi, egasi bo'lgan Mehnat guruhi egalik qilish guruhi ishlab chiqarishni boshqarish bilan shug'ullanadi, korxona rahbarini tanlaydi.
Adabiy asarlar, musiqa, drama ishlari, pantomme va xoreografik asarlar, haykaltaroshlik, grafik va grafik ish, ovoz yozish, arxitektura ishlari va kompyuter dasturlari kabi. Mualliflik huquqini himoya qilish bilan, egasi ishni o'zgartirish, tarqatish, topshirish, yaratish, yaratish va nusxalash uchun alohida huquqlarga ega.
Mualliflik huquqi to'g'risidagi qonunlarga muvofiq amalga oshirish uchun ish varaq yoki varaqda yozilgan yozuvlar kabi so'zlar kabi ifoda o'rnatilishi kerak. Mualliflik huquqi ishni yaratish paytidan kelib chiqadi, shuning uchun ro'yxatdan o'tish ixtiyoriy.
Rossiya Federatsiyasida quyidagi mulkchilik shakllari mavjud: xususiy, shtat, shahar va boshqa mulkchilik shakllari (birgalikda, jamoa, jamoat tashkilotlarining (birlashmalar), xorijiy mamlakatlar, yuridik va fuqarolarning (birlashmalari), xorijiy davlatlar, chet elliklar, yuridik shaxslar va fuqarolar mavjud. Mulkning 2 turi mavjud: xususiy va umumiy.
Xususiy mulk ishlab chiqarish omillarini (resurslar) va alohida shaxsning foydalari va jamiyatning boshqa qismidan begonalashtirishni o'z ichiga oladi.
Mulk va uning shakli
Va ixtiro uchun patent egasiga ixtiro qilish, sotish yoki undan foydalanishni boshqalarni chiqarib tashlashiga imkon beradi. Ixtirolar ko'plab korxonalarga muvaffaqiyatli bo'lishga imkon beradi, chunki ular yangi yoki ko'proq ilg'or jarayonlar yoki raqobatbardosh bozor ustunligini taklif etadigan mahsulotlarni ishlab chiqmoqdalar.
Siz uchta patentni ochasiz. Kommunal patent bu moddaning har qanday jarayonini, mashinasozini, mahsulotini yoki tarkibini yoki har qanday yangi va foydali yaxshilanishlarni qoplaydigan eng keng tarqalgan turdir. Kommunal yordam berish to'g'risidagi patent olish uchun ixtiro yangi, aniq bo'lmasligi va yordamsiz bo'lishi kerak. Roman yangi va noma'lum bo'lgan har kimning noma'lumligi, shubhasiz, sanoatda odatiy mahoratga ega bo'lganlarga zudlik bilan aniq emas degan ma'noni anglatadi. Dizayn to'g'risidagi patent har qanday yangi, original va dekorativ dizaynni o'z ichiga oladi, o'simlikning patenti foydasiz mahsulotni ishlab chiqaradigan o'simlikning har qanday yangi assortiga qo'llaniladi.
Umumiy mulk - bu oila, jamoa, uyushma, jamoa, odamlar, davlat, jamiyatning ayrim egalarining tegishli bo'lgan. Bu qo'shma meros. Barcha mavzular shaxsiy, jamoaviy va davlat manfaatlariga ega bo'lgan mulk ob'ektlarini o'z ichiga olgan, ishlatish, ishlatish va yo'q qilish uchun teng va teng huquqqa ega. Umumiy mulk shaxsiy mulkka va aksincha.
Taraqqiyot patenti 14 yil davom etadi va kommunal yoki zavod uchun patent 20 yil davom etadi. Patent himoyasiga ega bo'lish, to'lovchi egasi patentlangan ixtironi, dizayn yoki aniqlashni nusxalagan har bir kishiga qarshi da'vo arizasini topshirishi mumkin. Ushbu huquqiy himoyasiz har qanday shaxs xavf-xatarsiz mahsulotlar, mahsulotlar va jarayonlardan foydalanishlari mumkin. Aslida, agar siz o'z ixtiroingizda 12 oy ichida davlat sharoitida nashr etilgandan keyin 12 oy ichida patent himoyasini bermasangiz, unda patent qobiliyatining muvaffaqiyat qozonmaydi.
Boshqa kompaniyalar yoki shaxslar, shuningdek, sizning g'oyangiz uchun patent olish uchun birinchi navbatda buni amalga oshirish uchun murojaat qilishlari mumkin. Patentga murojaat qilishdan oldin, siz bu fikr kimning kimligini aniqlashingiz kerak. Ba'zi kompaniyalar o'zlarining himoyalangan ixtirolari uchun patentga talabnomalarni berishadi, ammo agar xodim ushbu g'oya bilan kelgan bo'lsa, jismoniy shaxs patent egasi bilan ta'minlanishi mumkin. Agar sizning kompaniyangiz patentga ega bo'lsa, agar ixtiro jarayonida ishtirok etadigan bo'lsak, bu fikr kompaniyaga tegishli degan shartnomani imzolash to'g'risida shartnomani imzolashi mumkin bo'lsa, kompaniyaga patentni himoya qilishingiz kerak.
Zamonaviy iqtisodiyot aralash deb nomlanadi, uni ikkala mulk turini ham topish mumkin.
Xususiy mulk - bu yerlar, uy-joy, uylar, uy-joy, garajlar va shaxsiy iste'mol, tovarlar, ichki xizmatlar va savdo, transport vositalari va boshqa mulk ishlab chiqarishdagi fuqarolarning mulki. Xususiy ob'ektlar egasi o'z xohishiga ko'ra yo'q qilishi mumkin (sotish, qo'ng'iroq, ijaraga olish va boshqalar).
Ba'zi sohalar boshqalarga qaraganda qattiq patentlarga tayanadi. Masalan, farmatsevtika preparatlari keng va qimmat test choralarini amalga oshiradi, chunki mahsulotlar insondan foydalanish uchun xavfsizligini ta'minlash. Mahsulot uchun katta mablag 'sarflaganingizda, patentga talabnomani taqdim etish farmatsevtika kompaniyalari investitsiyalarini himoya qilish usullaridan biridir. Patentsiz boshqa kompaniyalar preparatning aniq nusxasini yaratishi mumkin.
Senat Amerikani targ'ib qilish to'g'risidagi qonunni o'tgan asrda patentning eng muhim o'zgarishlaridan biri bo'lgan qonunni qabul qildi. Qonunning yakuniy tafsilotlari hanuzgacha ko'rib chiqilmoqda, ammo uning maqsadi g'oyani patentlashini o'zgartirishdir. Ushbu vazifa shuningdek, birinchi shaxs yoki kompaniyaning patentini etkazib berish bo'yicha himoyasini oshiradi. Tanqidchilar aktining fikriga ko'ra, tartibga solinishi, tartibga soluvchi ko'plab mablag'lar bo'lgan katta kompaniyalar uchun mos keladigan kattaroq kompaniyalar uchun mos bo'lishi mumkin.
Davlat mulki federatsiyasining federal mulk va mulki (chet ellik, viloyatlar, respublika) federal mulk va mulki shaklida amalga oshiriladi. U tegishli sharoitlarda davlat mulkini boshqarish bo'yicha qo'mitalarda turadi. Federal Mulk ob'ektlari rasmiylarning mulki va mamlakatning bino, inshoot, madaniy va tarixiy va tarixiy qadriyatlar, davlat byudjeti, pensiya, sug'urta, sug'urta va boshqa Mamlakat darajasida vazifalarni bajarish uchun zarur bo'lgan mablag'lar, aloqa, yoqilg'i-energetika va boshqalar.

Huquqiy nuqtai nazardan, tasniflash asoslari - bu korxonaning huquqiy maqomini belgilaydigan qonunlar, qarorlar, kodlar. Korxonalar shakllarini batafsillashtirish Rossiya Federatsiyasining Fuqarolik Kodeksida joylashgan bo'lib, u erda taqsimlangan

Qarama-qarshi tomonda bo'lganlar, patentlar va boshqa himoya shakllari erkin savdo-iqtisodiy o'sishni cheklaydi deb ishonishadi. Savdo belgisi - bu bir biznes yoki xizmatlarning manbalari manbasini raqobatchilardan ajratib turadigan so'z, iboralar, belgi yoki dizayn. Patentni muhofaza qilish uchun olish uchun belgi o'ziga xos bo'lishi kerak.
Jamoa (kooperativ) mulk - bu xususiy, davlat, kommunal mulk va jamoat tashkilotlari (birlashmalarning) assotsiatsiyasi tomonidan yaratilgan keng tarqalgan mulk. Bir vaqtning o'zida mulk bir vaqtning o'zida bir nechta shaxslarga tegishli (egalik hissasi) yoki aktsiyalarni (qo'shma mulk) belgilamasdan.
Sizning savdo markangizni ro'yxatdan o'tkazishdan oldin, shunga o'xshash savdo belgisi endi mavjud emasligiga ishonch hosil qilish uchun federal va davlat ma'lumotlar bazalarini qidiring. Ushbu brendni qidirish sizga allaqachon ro'yxatdan o'tgan brenddan foydalanganda sarflashingiz mumkin bo'lgan vaqt va pulni kamaytirishga yordam beradi.
Ajralish va mulkni xususiylashtirish
Ariza berish uchun siz belgi cheklangan tovarlar yoki xizmatlarni aniqlash, shuningdek, tovarlar yoki xizmatlarni aniqlashingiz kerak. Siz onlayn dasturni qo'llashingiz mumkin va ro'yxatdan o'tish narxi bir nechta omillarga, shu jumladan shakli va tovarlar yoki xizmatlarning sinflari soniga qarab farq qiladi. Savdo belgilari 10 yildan keyin tugaydi va kengaytma muddati 10 yil.

Iqtisodiy tizimning aniq tarkibiy qismlaridan biri jamiyatdagi ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlardir. O'z navbatida ularning asosi mulkchilikning dominant shakli. Mulkiy munosabatlar iqtisodiyot, siyosat, mafkura va boshqalarga ta'sir ko'rsatadi.
So'zning keng ma'noda Mulk - Moddiy imtiyozlarni tayinlashning tarixiy jihatdan aniqlangan shakli. Uning tarkibini oldindan tahlil qilish bilan uning iqtisodiy va huquqiy jihatlari e'lon qilinadi. Ular chambarchas bog'liq va o'zaro bog'liq.
Tasdiqlangandan keyin siz qonuniy ravishda ro'yxatdan o'tgan savdo belgisining belgisini belgilingizga qo'shishingiz mumkin. Savdo belgisini ro'yxatdan o'tkazish uchun siz qila olasiz. Belgidan foydalanishdan oldin "Foydalanishni niyat qilish" dasturini ishga tushiring. . Agar chet ellik ariza bo'lsa, savdo belgisi egasi ushbu talabnomadan AQShda foydalanish uchun foydalanishi mumkin. Ilova juda qiyin, shuning uchun ko'pchilik savdo markalariga ixtisoslashgan advokatni yollashadi.
Tijorat sirlariga misollar kiradi. Soda formulasi Xaridorning ro'yxatlari natijalari so'rovnomalar uchun o'tkazilgan algoritmlar. . Intellektual mulkning boshqa turlaridan farqli o'laroq, siz tijorat sirini ro'yxatdan o'tkazishda himoya qila olmaysiz. Buning o'rniga, ma'lumotlarni oshkor qilish va ulardan foydalanishni boshqarish uchun zarur choralarni ko'rmaguningizcha, himoya.
Mulk, iqtisodiy toifa sifatida, shuningdek, ularning yordami bilan olingan tovarlar, xizmatlar va daromadlar, xizmatlar va daromadlar bo'yicha ob'ektiv rivojlanayotgan munosabatlarni aks ettiradi. Mulk sifatida Yuridik toifali Ushbu jamiyatdagi odamlarning amaldagi qonunchiligiga muvofiq, amaldagi qonunchilikka muvofiq aks ettiradi. Ushbu ikki toifaning korrelyatsiyasi bilan mulkchilikning huquqiy munosabatlari, mulkchilik, mavjudlik va mulkiy munosabatlarning normativ hujjatlarida ifodalash va birlashtirish shakli hisoblanadi.
Intellektual mulkni muhofaza qilish, go'yo sizning g'oyalaringiz uchun raqobatda bo'lgandek, raqobatchilar va boshqalarga qarash. O'zingizni va kompaniyangizni himoya qilish - bu sizning farqlovchi ixtirolaringiz, ish, belgilaringiz yoki boshqa g'oyalaringizdan boshqa hech kim foydalana olmaydi. Ko'pincha xodimlarni ommaviy muhokama qilish va raqobatchilardan uzoqlashtirish kerakligini bilish uchun xodimlarga murojaat qiling. Fikrlarni jismoniy va raqamli himoya qilish, shuningdek, muhim ma'lumotlar bazalariga kirish huquqiga ega bo'lgan va cheklangan kishiga rioya qiling.
Mulk yoki haqiqiy qonun istisno, mutlaq va nisbiy buyruqlar, egalik va foydalanish va foydalanish bilan bog'liq bo'lishi mumkin.
Buyurtma - mulkni tasarruf etish huquqi (er, mablag'lar, mahsulotlar, ishlab chiqarish).
Egalik - ob'ektga ma'lum bir mavzuga tegishli (shaxs, oila, ishlab chiqarish guruhi va boshqalar), ob'ektga to'g'ridan-to'g'ri ta'sir qilish imkoniyati.
Intellektual mulkni himoya qilishda yordam kerakmi?
Xatarlarni tahlil qilish va xarajatlar va imtiyozlarga qarab, siz nimani himoya qilish kerakligini ham hal qilishingiz mumkin. Intellektual mulkni muhofaza qilish ko'pincha qimmat va ko'p vaqt talab etadi, shuning uchun vaqtingiz va pulingiz investitsiyalarga arziydigan ishonch hosil qiling. "Intellektual mulk" - bu intellektual, boshqacha aytadigan va jismoniy emas, masalan, mualliflik huquqi, patentlar va savdo markalari kabi jismoniy emas.
Mualliflik huquqi - bu aniq shaklda qayd etilgan ijodiy ishlar.
Bu erda intellektual mulk turining izohi, shuning uchun ular qanday himoyalanganligi va ular o'rtasidagi farqlardan qayerda bo'lishlarini tushunasiz. Masalan, bu yozuvlar, qo'shiqlar, rasmlar, videolar, rasmlar, haykallar yoki audio yozuvlar bo'lishi mumkin. "Moddiy shaklda tuzatilgan" degani, bu nafaqat sizning boshingizdagi, balki nima deysiz yoki bajargan narsangizda ham shundaydir - bu qandaydir jismoniy usulda saqlanib qoldi. Bir necha kishi hamkorlikni amalga oshirganda, ular ijodning bir qismida, mualliflik huquqlarini tartibga solishlari mumkin yoki ular birgalikda romanni yozishda hamkorlik qilayotgan ikkita mualliflik huquqlarini saqlab qolishlari mumkin.
Foydalanish (foydalanish) - mulk ob'ekti maqsadga muvofiq va foydalanuvchining ixtiyoriga va xohishiga ko'ra qo'llash.
Mulkning tasnifi ikkita asosiy navni ajratishni o'z ichiga oladi:
shaxsiy;
omma.
Jahon amaliyoti shuni ko'rsatadiki, bozor tizimining shartlari xususiy, bu shaxsiy shaklda amalga oshiriladi:
Mualliflik huquqi odatda, agar u "bandlik bo'lmasa ham, uni yaratgan shaxsga tegishli bo'lgan shaxsga tegishli. Xarajat minimaldir va ko'p odamlar mustaqil ravishda hujjatlarni amalga oshirishi mumkin. Bu sizning biznesingiz uchun muhim bo'lgan ish uchun uni qo'riqlash uchun ajoyib g'oya, ehtimol siz Internetda sotadigan elektron kitob yoki siz sotadigan bir qator videolar kabi huquqlarga rioya qilishni ta'minlaydigan ajoyib g'oya.
Har bir blog postiga mualliflik huquqini ro'yxatdan o'tkazish uchun va fotosurat - bu iqtisodiy yoki oqilona emas, ammo siz ularni yig'ish va butun loyiha uchun mualliflik huquqini ro'yxatdan o'tkazishingiz mumkin. Muayyan yurisdiktsiyalarga rioya qilingan boshqa mualliflik huquqlari mavjud. Evropa Ittifoqi ijrochichilar yozuvdan keyin ellik yil davomida ellik yil davomida ellik yil davomida yozuvlar, radioeshittirish yoki o'z chiqishlarini takrorlashni qayd etish huquqiga ega bo'lganlarida, "ijrochilarning huquqlari" ni tan oladi.
yolg'iz;
filiallar;
korporativ.
Yagona mulk jismoniy yoki yuridik shaxs mulkiy munosabatlar (buyurtma, egalik, foydalanish, foydalanish) amalga oshirishi bilan tavsiflanadi. Qoida tariqasida, bu oddiy ishlab chiqaruvchilar (dehqon, oilaviy uy). Bundan tashqari, bitta mulkni yollangan mehnatdan foydalanishlari mumkin bo'lgan individual shaxsiy shaxs shaklida taqdim etilishi mumkin.
Davlat va xususiy mulkchilik kombinatsiyasi
Amerika Qo'shma Shtatlari joriy federal qonunga muvofiq ijro etish huquqini tan olmaydi. Amerika Qo'shma Shtatlaridan tashqari aksariyat davlatlar muallifning mualliflarining "axloqiy huquqlari" ni ham tan oladilar, agar muallifning litsenziyasiga ega bo'lsa ham, ular hali ham o'z nomlarini ishdan bo'shatish va olish huquqiga egadirlar, ular hali ham ish joylaridan, Agar muallifning obro'siga zarar etkazsa.
Patentlar hukumatning grantlardir, bu sizning ixtiro uchun ma'lum bir vaqt uchun to'liq oshkor qilinish evaziga ixtiyoriy huquqlar beradi. O'sha paytda, patent muddati tugaganda, boshqa hech kim sizning ishingizning umumiy versiyalarini amalga oshirishi mumkin. Patentlar odatda mashinalar, elektronika, ishlab chiqarish usullari, dasturiy ta'minot, biznesni boshqarish usullari, kimyoviy moddalar va farmatsevtika preparatlari kabi qopqoqlarni qoplaydi. G'oya o'z-o'zidan patentlanmaydi. Bu yangi, aniq emas, foydali va "amaliyotga xabar berish kerak".
Affiliatsion mulk umumiy tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun mulkning bir shaklida, bir nechta yuridik yoki shaxslarning kapitalini o'z ichiga oladi. Biz o'zaro hissasi (ishlab chiqarish, er, pullar, moddiy qiymatlar, innovatsion g'oyalar) asosida tashkil etilgan korxonalar haqida gapiramiz.
Korporativ mulk kapitalning mulkiy sarlavhalari - aktsiyalarning bepul sarlavhalari tomonidan shakllangan kapitalning ishlashiga asoslanadi. Harakatning har bir egasi aktsiyadorlik jamiyatining egasi hisoblanadi.
Doirasida Davlat mulki Jamoat, davlat va milliy mulki ajratilishi kerak.
Kollektiv mulk U jamoa xodimlari orasida ushbu korxonada band bo'lgan jamoa xodimlari orasida shakllantiriladi (bunday yopiq aktsiyadorlik jamiyati).
Davlat mulki Bu jamiyatning barcha a'zolarining mulkiy vazifasini bajaradi. Biroq, mulkchilik munosabatlari orqali tayinlash munosabatlarini amalga oshirish davlatning barcha qatlamlarining ijtimoiy-iqtisodiy manfaatlarini, jamiyatning barcha qatlamlarining ijtimoiy-iqtisodiy manfaatlarini aniqlash uchun mo'ljallangan.
Umumiy mulk U butun jamoat domenining o'ng tomoniga (to'g'ridan-to'g'ri) va bir vaqtning o'zida hamma va har bir kishiga tegishli ekanligini taxmin qiladi.
"Rossiya Federatsiyasida xususiy, davlat, munitsipal va boshqa mulkchilik shakllari tan olingan va himoyalangan (Rossiya Federatsiyasi Konstitutsiyasining 8-moddasi).
Ga mulkchilikning boshqa shakllari Mamlakatimiz quyidagilarni o'z ichiga oladi.
Individual mulk. Ushbu shakl bitta mavzuda kontsentratsiya qiladi: mehnat, menejment, daromad va mulkni yo'q qilish. Zamonaviy iqtisodiyotda, ular deb atalmagan mulkdorlar deb nomlanish uchun bu erda hisobga olinishi mumkin. Rossiyada bu bo'lishi mumkin: dehqonlar, etakchi fermer xo'jaligi; individual savdogarlar (shu jumladan "transport vositalarida"); Himoya shifokorlari; Advokatlar, mehnat, menejment, daromad va mulkni yo'q qiladiganlar.
Kooperativ mulk. Ushbu shakl individual egalarning ittifoqiga asoslanadi. Hamkorlikning kooperativida o'z mehnat va mol-mulkida qatnashadi, dona daromadlarni taqsimlashda teng huquqlarga ega.
Aktsiyadorlik. Bu qimmatli qog'ozlar - aktsiyalar va obligatsiyalarni amalga oshirish va amalga oshirish natijasida yaratilgan guruhli xususiy mulk. Qimmatli qog'ozlar mavjudligi aktsiyadorlik mulkchilikning o'ziga xos xususiyati hisoblanadi.
Aralash mulk. Bu ish turli shakllar va mulkiy munosabatlarning tarqalishi natijasida, individual shakllarning ichki miqdori murakkablashadi. Masalan, davlat korxonalarida xususiy tavsiyalar va kooperatsion xarakterga ega bo'lishi mumkin. Rossiyaning o'tish davri iqtisodiyotida bu jarayon muhim miqyosda amalga oshirildi.
Birlashtirilgan shakllar. Zamonaviy iqtisodiyotni samarali ishlash va amalga oshirish bo'yicha loyihalarni amalga oshirish turli xil mulkchilik shakllarini birlashtirish, har birida o'z tarkibini o'z ichiga oladi. Natijada, birlashtirilgan shakllar hosil bo'ladi. Bularga qo'shma korxonalar, xoldinglar, moliyaviy va sanoat guruhlari, tashvishlar, ishonch va boshqa shakllar, huquqni kengaytirish, daromadlarni taqsimlash va mulkni yo'q qilish.
Xususiy mulk huquqi qonun bilan himoyalangan. "Har bir inson mulkka egalik qilish, ularning mulkiga egalik qilish, ularning ikkalasi ham, boshqa shaxslar bilan birga, undan zavqlanish, zavqlanish va ularni boshqa shaxslar bilan birgalikda tasarruf etish huquqiga ega.
5) qo'shma korxona mulki;
6) shaxsiy mulk.
Xususiylik sifatida mulk insoniyat jamiyatining shakllanishida iqtisodiy munosabat shaklida shakllantiriladi. Mulkchilikning kelib chiqishi va rivojlanishiga jiddiy ta'sir ko'rsatdi, bu ish va uning qabilalari o'rtasidagi alohida ta'sir ko'rsatdi. Mehnatga ega bo'lish yashash sharoiti, mavjud yashash vositalarini ishlab chiqarishni ishlab chiqishdir. Shu bilan birga, samarali ish, iqtisodiy mahsulotni ushbu davrning eng oddiy ehtiyojini ta'minlash uchun zarur bo'lganidan ko'proq mablag 'ajratishga imkon berdi. Mulkning to'planishi, boylik shaklida uning shakli tug'iladi.
Boy va kambag'allarning paydo bo'lishi, mol-mulklarini kengaytirish istagi hududlar, boylik, mulkka egalik qilish uchun urushlarni keltirib chiqaradi; Mulk qo'ldan qo'l uzatishni boshlaydi. Aholining o'sishi tobora ko'proq er, ishlab chiqarishda ishtirok etayotgan tabiiy boyliklarga muhtoj. Natijada, barcha qulay odam darhol ajratilgan, asirga olingan, ajratilgan, i.e. mulkka aylanadi.
Davlatlarning paydo bo'lishi davlat mulkining paydo bo'lishiga yordam berdi. Shunday qilib, mulkchilikning turli xil shakllari shaxsiy, oila, umumiy, davlat mulki shaklida shakllanadi. Hukumatlararo va keyin davlatlararo urushlar, boylikni olib qo'yish va meros qilib, odamlar bo'lgan qullik va serfa, odamlar bo'lgan narsalarga ega bo'lishdi.
Feodaalizm davrida tabiiy iqtisodiyot mol-mulkka erlarga, uni qayta ishlash vositalari, qoramolni feodal egasiga bog'laydi. Kapitalizm bilan ishlab chiqarish vositalari kapital egasining mulkiga aylandi. Xususiy mulk gullari, sub'ektlar va mulk ob'ektlari o'rtasidagi munosabatlar tobora ko'proq egalik, yo'q qilish va ulardan foydalanishga bo'lingan.
Kelajakda xususiy mulk o'zgartirilgan. Qo'shma aktsiyadorlik formasi mavjud. Mulkni quruqlikka, tabiiy boylik, binolar va inshootlar, uskunalar va boshqa ko'chmas mulkka oltin va zargarlik buyumlari, naqd qimmatli qog'ozlar uchun mol-mulkning rolini oshiradi. Ma'naviy mahsulotga intellektual mulk muammosi mavjud, ular axborotga egalik qilish.
Individual mamlakatlarda sodir bo'ladigan inqiloblar o'zgaradi, o'zgaruvchan shakllar va mulkiy munosabatlar. Xususan, sotsialistik inqiloblar ishlab chiqarish vositalariga xususiy mulkchilikni yo'q qilishga, uni jamoatchilik bilan almashtirishga harakat qilmoqda. Ammo fermer xo'jaligi davlat mulkchiligi ustidan hukmronlik qilish samarasizligi samarasiz bo'lib qolmoqda. Natijada, asosan bozor iqtisodiyoti olamiga aylandi, xususiy mulkka ishonadi va mulkchilikning turli shakllariga mos kelmasligidan kelib chiqadi.
Mulkning vakolatxonalari fan va hayotda ming yillar davomida shakllangan, mulk birinchi navbatda, asosan, asosan, huquqiy, huquqiy xususiyat va falsafaning rasmiy ob'ekti bo'ldi. Uzoq vaqt davomida mulkchilikda alohida ijtimoiy aloqalar sifatida to'g'ridan-to'g'ri yurisprudentsiya (birinchi navbatda fuqaroviy qonun) bo'lgan, ammo ijtimoiy ishlab chiqarishni yanada rivojlantirish bilan, mulkiy va iqtisodiy toifadagi qonunchilik bilan birlashadi.
Mulk munosabatlari tushunchasi, egasining o'ziga bo'lgan munosabatini o'z ichiga oladi, i.e. Mavzu va ob'ekt o'rtasidagi mulkiy munosabatlar. Mulkning mol-mulki (egasi) mulk ob'ektlariga ega bo'lgan mulk munosabatlarining faol tomoni bo'lib, ularga egalik qiladi, boshqaradi va ularga rioya qiladi. Shuni ta'kidlash kerakki, mulk ajralmas bo'lishi mumkin emas. Koshib bo'lmaydigan narsalarga kelsak, ular egalik qilmagan yoki yo'qotgan narsalar, ular egalik qilishni to'xtatadilar. Mulk ob'ekti - bu tabiat, moddalar, energiya, axborot, mulk, ma'naviy, ma'naviy, intellektual, aqliy, intellektual, ma'naviy, intellektual, ma'naviy, intellektual qadriyatlar ko'rinishidagi passiv tomonlarning passiv tomoni. Ko'pincha mulk ob'ektiga faqat mulk deb ataladi.
Aslida, mulkni biron bir shaxslar yoki guruhlarsiz yoki ularning guruhlari beton kabi, o'zlari va boshqalar, o'zlari va boshqalar bilan bog'liq bo'lishi mumkin emas. Shubhasiz, bu mulkka individual munosabatdir. Shu bilan birga, biz turli odamlarning bir xil o'ziga xos narsalarga bo'lgan munosabati haqida gapirayotganimiz sababli, mulkchilik haqida alohida shaxslar o'rtasidagi munosabatlar sifatida gaplashish uchun asos bor. Davlat tomonidan qonuniy ravishda hal qilingan, ular mulkchilik shaklini egallaydi, bu egasining mulkini o'z ichiga oladi, mulkka egalik qilish, foydalanish va yo'q qilish.
Mulkchilik ta'rifini yanada to'liqlashtirish bilan, iqtisodiy toifadagi turli xil iqtisodchilar turli xil iqtisodchilar turli xil iqtisodchilar, uning kundalik amaliyotining turli xil asoslaridan, uning kundalik amaliyoti, uning sinfi va tarixiy tabiati va boshqalar. Mening nuqtai nazarimdan, ushbu tadqiqot nuqtai nazaridan eng funktsional, egasining iqtisodiy hukmronligini boshdan kechirish, narsadan foydalanish, foydalanish, yo'q qilish.
Eng umumiy shaklda, mulk iqtisodiy agentlar tomonidan iqtisodiy resurslar va iste'mol tovarlari topshirig'i to'g'risidagi o'zaro bog'liqlik sifatida belgilanishi mumkin. Shuningdek, eng umumiy shaklda iqtisodiy resurslarning tayinlanishi iste'mol tovarlari topshirig'iga nisbatan belgilanadigan dastlabki hisoblanadi. Natijada, boy va kambag'allardagi aholining umumiy munosabati, aholining har xil munosabatidan o'z yoki boshqa odamlar kabi turli xil munosabatlarga rioya qiladi.
Agar biz uni jamiyatning boshqa barcha iqtisodiy aloqalar bilan munosabatlarda hisobga olgan holda, mol-mulkning barcha iqtisodiy aloqalarida munosabatlar bilan munosabatlar, tovarlarni ishlab chiqarish, tarqatish, almashish va iste'mol qilish bo'yicha hisob-kitob qilish mumkinligini tushunish mumkin. Bu ERAning ijtimoiy-iqtisodiy xususiyatini eng yaxshi aks ettiruvchi mulk.
Mavjud iqtisodiy tizimlar o'zlarining munosabatlarida, birinchi navbatda ishlab chiqarishning mulkigacha farqlanadi. Ishlab chiqaruvchi va ishlab chiqarish vositalarining turli xil usullari, shuningdek jamiyat a'zolari o'rtasida ishlab chiqarilgan jamoat mahsulotining taqsimoti bilan ajralib turadigan bir nechta tarixiy mulkchilik mavjud.
Majburiy, qulli, feodal-serfdom va kapitalistik xususiyatlarni farqlash odatiy holdir. Yaqin vaqtgacha mulkning sotsialistik turi, shuningdek, ko'pi bilan ajratilgan, ehtimol, shubhasiz asoslar yo'q edi. Sotsialistik jamoaga kelgan dunyoning hech bir mamlakati, sotsializm aslida qurilmagan. Ushbu mamlakatlardagi to'g'ridan-to'g'ri ishlab chiqaruvchilar ishlamay qolgan, ishlab chiqarish ishchilari bilan ishlab chiqarish vositalarini qayta ishlash aslida sodir bo'lmadi. Totalitar rejim sharoitida, ba'zan unga bog'liq bo'lgan mulkka egalik, ammo ba'zi hollarda bu mamlakatlarda va hozirda mulkka xos bo'lgan xarakteristik xususiyatlarni birlashtirdi. mavjudlari.
Shunday qilib, mulk, iqtisodiy toifadagi shaxslar shaxslarning yoki jismoniy shaxslarning hamjamiyatiga bo'lgan munosabati, ular egalik qilish, undan foydalanish va yo'q qilishda, shuningdek yo'q qilishda ifodalangan narsa sifatida belgilanadi Boshqa barcha mavzularning ushbu xo'jalikning kuchi bilan qamrab olgan, ya'ni bu buyruq va tartibni saqlash to'g'risidagi ijtimoiy aloqada bo'lgan iqtisodiy hukmronlik sohasidagi boshqa barcha mavzularning ta'siri.
Jamiyatda davlat-huquqiy joylar bilan, mulkning iqtisodiy aloqalari muqarrar ravishda huquqiy konsolidatsiyaga ega bo'ladi. Bunga belgilangan munosabatlarni tartibga soluvchi va mulk institutini shakllantirish va o'ziga xos shaxsning huquqiy vakolatxonasini tuzish va ma'lum bir shaxs egasi bo'lgan muayyan shaxs uchun muayyan boshqaruvni shakllantirish tizimida ifodalanadi. Birinchi holda, ular mulk huquqi to'g'risida ob'ektiv ma'noda, ikkinchisida - subyektiv ma'noda yoki mulk huquqi sub'ektiv huquqi bo'yicha suhbatlashishadi.
Mulk huquqlari manbalari ronald coopez turardi. Uning nazariyasi bo'yicha: "Mulk - bu ishlab chiqarish omillari emas, balki huquqlarning nurlari yoki resurslardan foydalanish huquqlarining ulushi manba emas."
Mulk huquqlarining mazmuni, mulkka egalik huquqiga egalik qilish, undan foydalanish va ularni yo'q qilish bilan egalik qiladi. Bu kabi hamdardlik, shuningdek, mulkka bo'ysunadigan sub'ektiv egalik huquqiga ega bo'lgan qonuniy ravishda egalik huquqiga ega bo'lgan, ular egasi bo'lganiga qadar ular unga tegishli. Egasi haqiqatan ham egasini, masalan, qarzlarini hibsga olishni amalga oshira olmagan hollarda, mol-mulk boshqa shaxsni yo'qotganda, u umuman mulk huquqini yo'qotmaydi . Mulk huquqlarining mazmunini aniqlash uchun egasining har bir egasining har birining har birini aniqlash kerak. Keling, egalik bilan boshlaymiz.
Imkoniyatning imkoniyatlari - bu egasning iqtisodiy hukmronligi, bu narsadan o'zgacha iqtisodiy hukmronlik qilish imkoniyati. Shu bilan birga, bu egasning to'g'ridan-to'g'ri aloqada bo'lishini talab qilmaydigan narsada iqtisodiy hukmronlik haqida. Masalan, uzoq xizmat safari uchun ketma-ket, egasi o'z kvartirasida bo'lgan narsalarning egasida qolishni davom ettirmoqda.
Biror narsaga ega bo'lish noqonuniy bo'lishi mumkin. Huquqiy - bu har qanday qonuniy asoslarga tayanadigan mulk egalikning qonuniy nomi. Huquqiy egalik ko'pincha unvon deb ataladi. Huquqiy asosga noqonuniy egalik yengillashtirmaydi, shuning uchun sarlavh. Narsalar, umumiy qoida tariqasida, ularga egalik qilish huquqi yoki boshqa huquqlarga ega bo'lganlarga tegishli. Belgilangan holat, haqiqiy mulkchilikning qonuniyligini taxmin qilishdan kelib chiqadigan narsalar to'g'risida tortishishni hisobga olgan holda. Boshqacha qilib aytganda, biror narsa olgan kishi buning aksi isbotlanmaguncha unga egalik qilish huquqiga ega deb taxmin qilinadi.
Noqonuniy egalari o'z navbatida vijdonli va adolatsizlarga bo'linadi. Agar egasi o'z mulkining noqonuniyligi haqida bilmasa va bilmasa, egasi vijdonli. Agar u bu haqda bilsa yoki bilishi kerak bo'lsa, egasi quribsiz. Fuqarolik huquqlari va majburiyatlaridagi ishtirokchilarning vijdoni umumiy taxmin qilinishiga ko'ra, uni egasining yaxshi imoni taxminidan kelib chiqishi kerak.
Noqonuniy egalarining egasi va ob'yektlar, daromadlar va xarajatlarga bo'linish, egasi o'z ishini ko'rsatuvchi da'vogarning yordami bilan, shuningdek, savolni hal qilishda o'z ishini qaytarib olishadi egalik huquqiga ega bo'lish yoki yo'q.
Imkoniyat berish - bu mahsulotdan foydali xususiyatlarini shaxsiy yoki ishlab chiqarish iste'moli va ishlab chiqarish maqsadida foydalanishning qonuniy xususiyatlariga ega bo'lishi mumkin. Shunday qilib, tikuv mashinasi nafaqat sizning oilangizni, balki to'lovning yon tomonlariga ham moslashtirish uchun ishlatilishi mumkin. Imkoniyat hajmi odatda mulk holatiga bog'liq. Ammo ba'zida siz narsadan foydalanishingiz mumkin va unga ega bo'lmang. Masalan, musiqiy asboblarni yumalish uchun atelyaz ularni asbobning atelyier xonasida ishlatishi bilan ijaraga oladi, keling ba'zi bir soat va kunlarda aytaylik. Bir xil va uy mashinalaridan foydalanganda.
Imkoniyat berish - bu narsalarning taqdirini aniqlash, bu narsalarga nisbatan huquqiy hujjatlar sodir etish orqali hal qiluvchi imkoniyatdir. Egasi o'z ishini sotadigan holatlarga ko'ra, uni depozitga olib, iqtisodiy jamiyatga yoki sheriklik shaklida yoki xayriya jamg'armalariga xayr-ehson sifatida pul o'tkazmalariga olib keladi. Egamizning kerakli narsani yo'q qilganini yoki uni tashlaganini yoki uning xususiyatlari faqat bitta ishlab chiqarish yoki iste'mol qilishning faqat bitta aktini ishlatish uchun mo'ljallangan bo'lsa, bu juda qiyin. Agar egasi biror narsani yo'q qilsa yoki tashsa, uni bir tomonlama kelishuvni amalga oshirish bilan olib tashlasa, egasi mulkni rad etishga qaratilgan. Ammo agar egalik huquqi narsalardan foydalanish imkoniyati kamaysa, egasining irodasi mulk huquqini to'xtatish uchun emas, balki foydali xususiyatlarini boshqa narsadan olish uchun emas. Shuning uchun ko'rsatilgan holatda, faqat narsadan foydalanish huquqi, lekin uni yo'q qilish huquqi emas.
Mulk huquqlari tarkibini oshkor qilish egasining egasi tomonidan egalik qilgan shaxsni aniqlash bilan hali tugallanmagan. Gap shundaki, xuddi shu nomdagi qoidalar nafaqat egasiga, balki boshqa shaxsga, shu jumladan iqtisodiy boshqaruv huquqi yoki meros qilib olingan hayot huquqining huquqi bo'lishi mumkin. Shu sababli, belgilangan vakolatlarga ega bo'lgan aniq xususiyatni egasining huquqbuzarligi sifatida aniqlash kerak. Aynan o'sha, Unga tegishli bo'lgan egasi o'z xohishiga ko'ra amalga oshiriladi. Mulkchilik huquqiga, shu jumladan tartibda, shu jumladan buyurtma berish huquqiga ega bo'lgan holda, bu organning rasmiylari (irodasi) to'g'ridan-to'g'ri qonunga tayanadi va boshqa barcha shaxslarning kuchidan qat'i nazar, boshqa shaxslarning kuchidan qat'i nazar, shu bilan bog'liq bo'lgan barcha shaxslarning kuchidan qat'i nazar, qonunga tayanadi va xuddi shu narsada boshqa shaxslarning kuchidan qat'i nazar, qonunga tayanadi va mavjud. . Boshqa barcha shaxslarning kuchi nafaqat qonunga tayanadi, balki egasining rasmiylariga ham bog'liq.
Egalik egiluvchanlik yoki elastiklikning mulki. Bu shuni anglatadiki, bu cheklovlar yo'qoladigan bo'lishi bilan bir xil hajmda tiklanish qobiliyatiga xosdir.
Egalik alohida huquqlar soniga bog'liq. Bu shuni anglatadiki, egasi barcha uchinchi tomonlarning ta'sirini mol-mulk tomonidan, shu jumladan o'zini himoya qilish choralariga ega bo'lganlar tomonidan iqtisodiy hukmronlik sohasida olib borishni anglatadi.
- deb aytganda, egasining unga tegishli bo'lgan narsalarga nisbatan kuchi cheksiz degani emas. Fuqarolik qoidalarining asosiy yo'nalishi bo'yicha egasi haqiqatan ham o'z mulkiga nisbatan har qanday harakatlarni amalga oshirishi mumkin, balki nafaqat qarama-qarshi qonunlar va boshqa huquqiy hujjatlar. Egasi fuqarolarning sog'lig'iga va uning huquqlarini amalga oshirishda qo'llanilishi mumkin bo'lgan atrof-muhitga zarar etkazadigan choralarni ko'rishga majburdir. U qo'shnilariga va boshqa odamlarga tegishli bo'lgan xatti-harakatlardan voz kechishi kerak va bundan tashqari, faqat birovning zarar etkazish niyati bilan sodir etilgan. Egasi, shuningdek, qonun va boshqa huquqiy hujjatlar tomonidan nazarda tutilgan sharoitlarda va boshqa huquqiy hujjatlar tomonidan nazarda tutilgan sharoitlarda, boshqa shaxslar tomonidan cheklangan sharoitlarda ham javobgardir. Ushbu holatlar mulkchilikning umumiy ta'rifini shakllantirishda hisobga olinadi. Va nihoyat, mulkchilik ta'rifini berish, mulk huquqiga tegishli bo'lgan fuqarolik huquqining umumiy ta'rifiga asoslanishi kerak. Ushbu umumiy ta'rifga nisbatan qonunga xos bo'lgan aniq belgilar qonunlarini hisobga olgan holda belgilanishi kerak.
Mulkning har qanday huquqidan foydalanish maqsadi iqtisodiy effektni olishdir. Qonunchilik tartibida mulkchilikning asosiy huquqlari ushbu huquqlarni qamrab oladigan va rivojlantiradigan bir qator qoidalar, bu meros, noma'lum mol-mulk, ijtimoiy himoya tizimi va boshqalardan foydalanish huquqi bilan bir qator qoidalar bilan to'ldiriladi. Mulksiya Rossiya Federatsiyasi va zaytun qonunining Konstitutsiyasiga o'rnatiladi.
Mulkchilik turlari
Mulkning mulki, uning tashqi ko'rinishi, eng avvalo egalari bo'lganlar uchun tavsiflanadi. Mulkorlik shakli har qanday mulk ob'ektlarining har qanday mavzusiga tegishli, birlashgan, umumiy tabiat, erkak, oila, guruh, jamoa, aholiga tegishli ekanligini aniqlaydi. Mulkni qanday tasniflashni o'rganmasangiz, iqtisodiyotni tushunish mumkin emas. Ya'ni, topshiriqning umumiy xususiyatlariga qarab, sinflar va quruq turlarga, o'ziga xos shakllarda taqsimlash kerak.
Bunga topshiriqning tasnifi katta ahamiyatga ega ekanligi sababli, mulkiy munosabatlarning ikki turi - iqtisodiy va huquqiy jihatdan mavjud. Bu yerdan tasniflash o'rtasida ikkita farq bor.
Mulkni anglashda mulkni tasniflash asoslari mehnat va ishlab chiqarish sohasidagi hamkorlikni rivojlantirish darajasidir. Ushbu mezonda mehnat jarayonida qancha odam qo'shilgan va amalda mablag'lar va ishlab chiqarish natijalariga zomin bo'lganligi ko'rsatilgan. Shunday qilib, mulkni haqiqiy sotsializatsiya qilish darajasini belgilaydi.
Uning miqyosida ishlab chiqarishning ta'siri uchta asosiy darajasiga ega:
eng past daraja - yagona ajratish (bir kishi yoki uning oilasi shug'ullanadigan kichik korxona);
o'rtacha ajratish (ko'p yoki ko'pchilik birlashganda birlashgan iqtisodiy birlashma), ko'pchilik ishining yagona ishga tushirilishi bilan birlashtirilgan);
eng yuqori daraja - milliy majmua (Mehnat milliy iqtisodiy miqyosda hamkorlik qilinadi).
Mulkni yuridik jihatdan tasnifi har xil mulkchilik va mulkning xususiyatlarini hisobga olgan holda. Bu erda boshqacha:
mulk egalari va egalari bo'lmagan mulk egalari o'rtasidagi tayinlash va munosabatlarning mohiyati;
yakka mulkdorlar o'rtasidagi umumiy mulkni o'z xohishiga ko'ra erkin almashish imkoniyati yoki imkoniyati.
Ba'zan mulkchilik deyarli ikki turga qisqartirildi: xususiy va davlat, ularning ko'rib chiqish va o'qishni soddalashtirish. Yuqorida aytilganlar fonida, biz bir tomondan, ilm-fan sohasida keng tarqalgan va o'z-o'zidan keng tarqalgan mulkchilikka e'tibor qaratamiz.
Davlat
Individual
Guruh
Munitsipal
Qo'shma
Mintaqaviy
Butun mamlakat bo'ylab
Federal
Federatsiya fanlari
Bugungi kunda dunyo mamlakatlarining aksariyat qismida turli darajadagi ustunlik qiladi.
Xususiy mulkdan foydalanish aralash iqtisodiy tizimning asosiy elementlaridan biridir. Poytaxtning muhim qismi xususiy mulkchilikda. Kapitalda, ishlab chiqarilgan tovarlar va xizmatlar, olingan daromadlar, olingan daromadlar, olingan daromadlar bepul korxonalar tizimini qo'llab-quvvatlash uchun muhim shartdir.
Egasi shaxs, alohida shaxs, shaxs sifatida ajratilgan mulkka tegishli xususiyat deb nomlangan xususiy deb nomlangan. Xususiy mulk egalariga tegishli bo'lmagan boshqa shaxslar ustidan - kapital, er, daromadlar, cheklangan tovarlarni boshqarish huquqini o'z ichiga oladi. Ularning barchasi hozirgina shaxsiylashtirilgan va o'ziga xos egalarga ega. Boshqacha qilib aytganda, mol-mulk shaxsiy huquqiga ega bo'lsa, xususiy deb hisoblanadi yoki ularning har biri egasiga ega bo'lgan mulkka egalik qiladigan mulkka egalik qiladi. Xususiy mulk faqat jismoniy shaxslarga tegishli.
Turli xil xususiy mulk shaxs. Yuridik shaxsni tashkil etuvchi individual firma kichikdir va kichik bir sohalarda, turli xil sanoat korxonalarida, turli xil xizmatlar, shu jumladan zamonaviy, masalan, eng zamonaviy xizmat ko'rsatuvchi xizmatlarda taqdim etiladi. Egalari bitta shaxs yoki oz sonli shaxslar; O'zingizning ishi (bir kishi yoki oila, qishloqda fermer xo'jaliklarida amalga oshirilayotganda), ammo undan tashqari, yollangan mehnat orqali ham qo'llanilishi mumkin. Dunyo bo'ylab bir necha yuz millionlab bunday fermalar mavjud, ammo ular har yili juda ko'p firmalar vayron bo'ladi va yo'q qilinadi, ammo ular yangilarini almashtirishadi.
Kichik firmalarga qo'shimcha ravishda, yakka mulkka individual xususiy mulk shaxsiy tadbirkorlarning daromadlari (kichik savdogarlar, hunarmandchilik, erkin kasblar, jismoniy shaxslar), yuridik shaxsni tashkil etmaslik va yuridik shaxsni shakllantirishga xizmat qiladi.
Xususiy va davlat o'rtasidagi o'zaro va davlat o'rtasidagi oraliq bir nechta fanlarning umumiy mulkini egallaydi. Rossiya Federatsiyasining Fuqarolik Kodeksiga ko'ra, umumiy mulk birgalikda va ulushga bo'linadi. Umumiy qo'shma mulki barcha mulkka tegishli va ular orasida bo'linmaydi. Umumiy hissa qo'shilish aktsiyalarga, qismlarga bo'linadi. Kooperativlar, shirkatlar, har bir egasining ulushi to'lov deb nomlanadi. Ko'pgina hollarda, mulk mol-mulkning narxiga nisbatan qo'llaniladi, bu ob'ektni boshqarishda qatnashish huquqini beradi, ammo egasi o'z ulushini materialda, haqiqiy shaklda olib bo'lmaydi, "uning asarini" olib chiqmaydi.
Xususiylikdan farqlash qiyin, ular orasidagi chegara xiralashgan. Masalan, aktsiyadorlik mol-mulki xususiy va umumiy kapital deb hisoblanishi mumkin, chunki aktsioner aktsiyador aktsiyadorlik kompaniyasining poytaxtida o'z ulushini hissa qo'shadi. Aktsiyadorlik aktsiyadorlik mulki korporativ deb ham, deyiladi, chunki bu yagona korporatsiya mulki hisoblanadi.
Korpetmentmentlashtirilgan korxonalar hamma joyda mavjud, ular yoki boshqa sanoatning texnologik bazasi katta kapitalni talab qiladigan o'rta yoki katta ishlab chiqarishning shakllanishini o'z ichiga oladi. Ushbu korxonalar jamiyat shaklida (aktsiyadorlik va ma'suliyatli va ma'suliyatli), sheriklik (to'liq, imon va boshqalar), kooperativlar, notijorat tashkilotlar (mablag'lar, birlashmalar) mavjud.
Umumiy mulk sub'ektlari har qanday mulkdor, shu jumladan davlat bo'lishi mumkin. Agar egasi umumiy mulkning bir qismini ajratsa, u xususiy mulkga aylanadi.
Umumiy mulk so'zning keng ma'nosida tushuniladi, UzNurrupdan mamlakat bo'ylab uzlurroup uzra. MILLIY MUVOFIQDA, MUHIM MILLIY MUVOFIQLIGI, shaxs sifatida ajratilmagan va mulk huquqi barcha fuqarolarga tarqatiladi. Shu bilan birga, umumxalq mulkiga (ba'zan jamoatchilik deb atagan) shaxsning umuman ko'rinmas ekanligiga ishonish noqonuniy bo'ladi. Bir nechta mulk - bu hammaga tegishli va har kimga tegishli narsa, ya'ni I.E. Hech bo'lmaganda bir necha minimal jamiyatning har bir a'zosi egasining huquqlariga ega. Ko'pincha, mamlakat bo'ylab mulki davlat bilan aniqlanadi, bu mutlaqo to'g'ri emas.
General, shu jumladan umummilliy mol-mulk ba'zan hududiy alomatga bo'linadi. Bunday holda, mintaqaviy (hududiy) va kommunal (mahalliy) kabi mulkchilik shakllari ajratilmoqda. Mehmonlikning bunday shakllarining taqsimoti, bu mulkka ushbu sohadagi hokimiyatni ushbu sohadagi hokimiyatni yo'q qilish, deydi munitsipalitet. Munitsipal mulki to'g'ridan-to'g'ri davlatga ulashgan, ammo G'arbda va Rossiyada davlatdan boshqa vazifalarni bajaradi. Shunga qaramay, iqtisodiyotda ular bir-birlariga nisbatan. Faqatgina farq shundaki, shahar mulki quyi darajadagi byudjet bilan bog'liq va milliy iqtisodiyotning hududiy cheklangan hududida ishlaydi; Er yoki davlatlarga egalik qilish ham butun mamlakat tomonidan qoplanmaydi.
Davlat mulki bo'lish - bu davlat uchun ob'ektlarni boshqarish huquqini birlashtirish. Rivojlangan kapital mamlakatlardagi davlat mulki bugungi kunda bir yoki boshqa sabablarga ko'ra unchalik zarar ko'rmaydigan yoki hatto zararsizlantiradigan darajada cheklangan spektr savdosida jamlangan, bu ularni xususiy kapital uchun jalb qilmaydi. Bu asosan ijtimoiy-iqtisodiy infratuzilmasi (temir yo'l transporti, kommunal xizmatlar, ta'lim). Boshqa sohalarda faqat bir qator firma aktsiyalarining paketlari shaklida "Point" davlat mavjud. 1995 yilda yalpi ichki mahsulotni tashkil etishda davlat korxonalarining ulushi 1995 yilda 7 foizdan oshmagan. Rivojlanayotgan mamlakatlar va mamlakatlar iqtisodiyoti iqtisodiyoti bo'lgan mamlakatlarda bu ko'rsatkich mos ravishda 11 va 40% dan ko'proq edi.
Davlat deb ataladigan yoki butunlay davlatga tegishli bo'lgan korxonalar (yoki hech bo'lmaganda qattiq to'sqinlik qiluvchi ozchilikka ega). Qonuniy ravishda, ularning egasi federal va er tanalari federal davlatlarida (Germaniya yoki AQSh Davlatlar turi, I.R. Rossiyadagi federatsiyasi, unitar davlatlar, unitar davlatlar, unitar davlatlar - tegishli markaziy va mintaqaviy institutlar.
Firma va muassasalar (masalan, davlatning blokirovka qilinayotgan ozchilikning past darajasida qatnashadigan ta'lim yoki sog'liqni saqlash sohalarida) aralashishi mumkin.
Federatsiyalangan qurilmaga ega bo'lgan mamlakatlarda davlat mulklari federal va subfederalga bo'lingan, i.e. Hududlarning mulki - federatsiya subyektlari.
Shtat va umummilliy mol-mulk o'rtasidagi liniyani aniq o'tkazish qiyin. Mantiqiy mulk ob'ektlari, erkin erlar, suv va daryo maydonlari, ochiq bog'lar va plyajlar, o'rmonli massivlar kabi teng huquqlarda bo'lgan barcha fuqarolar uchun foydali bo'lishi kerak. Agar ularni barcha odamlar bilan ishlatish imkoniyatlari cheklangan bo'lsa, ketma-ketlik printsipi qo'llaniladi. Va hayvonot bog'lari, davlat organlari tomonidan boshqariladigan zaxiralar, shuningdek, davlat korxonalari, davlat korxonalari, muassasalari, tabiiy resurslar, mudofaa vositalarining asosiy turlari bo'yicha davlat mulki bo'lgan joylar.
Endi keling, behuda savolga murojaat qilaylik: Mulksiyaning qaysi shakllari yaxshiroqmi? Odatda bu savol dilemma shaklida bo'ladi: jamoat yoki xususiy mulk? Aslida, masalani bunday muqobil savol mukammal emas. Nutq ikkala shaklning eng oqilona, \u200b\u200bmaqbul kombinatsiyasini qidirish haqida gapirish kerak.
Baholash mezoni faqat bitta bo'lishi mumkin: mulkchilik shakli uzoq vaqtdan beri aholi ehtiyojlarini qondirishning yuqori darajasini, ammo albatta hayot sifat ko'rsatkichlarini hisobga olish.
Ushbu mezonlarning yig'ilishi uchun, hozirgi kunda G'arbiy mamlakatlarning bozor iqtisodiyotini rivojlantiruvchi xususiy mulkka egalik qilish kerak. Rivojlanayotgan va sobiq sotsialistik mamlakatlar bunday iqtisodiy tizimni shakllantirishga intiladilar. Unda daromad va tanlovning sabablari, eng yuqori iqtisodiy samaradorlikni va ehtiyojlarning eng yaxshi qoniqishi sabablari mavjud. Biroq, xususiy mulkka, birinchi navbatda bandlik va ishsizlikka tegishli. Axir, daromad va raqobatning maqsadi tadbirkorlarni ishlab chiqarish xarajatlarining kamayishi, shu jumladan mehnatni yollashda ko'proq intilishini istaydi.
80-yillarning birinchi yarmida xususiylashtirish to'lqini g'arbida - 90-yillarning birinchi yarmi. U yalpi ichki mahsulotga o'rtacha 9 foizdan 7 foizgacha, bu ko'rsatkich bir yo'nalishda yoki boshqa yo'nalishda biroz pasayishiga olib keldi. urushdan oldingi va urushdan keyingi birinchi yillar. 30-yillarda. 1929-1933 yillardagi inqiroz tarixi tarixida iqtisodiyot tarixida juda chuqur bo'lish jarayonida davlatning iqtisodiyotdagi bevosita ishtiroki kengaydi. Harbiy mamlakatlarda urushdan oldingi yillarda davlat mulki bo'lgan xususiy tadbirkorlikni va ijtimoiy tizimning kuchini saqlash vositasi aniqlangan xususiy tadbirkorlikni va ijtimoiy tizimni saqlab qolish vositasi sifatida sezilarli darajada mustahkamlandi. 40-yillarning oxirida 50-yillarda. G'arbiy Evropa va Yaponiyada xususiy kapital harbiy halokat va boshqa holatlar bilan vaqtincha zaiflashdi. Ushbu turdagi buzilish, agar kerak bo'lsa, endi kerak bo'lmagan holatga to'ldi.
G'arbiy mamlakatlarda xususiylashtirishning potentsial asosan charchagan. Hech bo'lmaganda o'rta muddatli davrda davlatning ulushi taxminan hozirgi darajada bo'lib, alohida mamlakatlarda bir oz o'zgaradi. Shu bilan birga, ba'zi hollarda, davlat sarmoyasi hisobidan mehnat talab qiladigan tarmoqlarda ishchi kuchi (birinchi navbatda infratuzilmada) mehnat talab qiladigan tarmoqlarda bartaraf etish mumkin. So'nggi yillarda hokimiyatga kelgan G'arbiy Evropa Sotsial demokratiyasining dasturlari, shu jumladan Frantsiyada Buyuk Britaniya, Germaniya va Italiyada ham shunga o'xshash choralarni keltirib chiqardi.
Rivojlanayotgan mamlakatlarda, shu davrda ko'rsatilgan indikator 11% darajada saqlanib qoldi. Bir tomondan, yangi xususiy korxonalar tomonidan yaratilgan xorijiy xususiy investitsiyalar oqimi bilan bog'liq edi. Boshqa tomondan, milliy xususiy kapitalning zaifligi davlatni iqtisodiyotda mavjudligi yuqori darajada saqlashga majbur qildi. O'rta muddatli istiqboldan beri G'arbiy mamlakatlarning to'g'ridan-to'g'ri sarmoyasi oqimining katta o'sishi kutilmoqda, shuningdek, boshqa bir qator sabablarga ko'ra, hozirgi kelajakda hozirgi kelajakda sezilarli darajada o'zgarishi dargumon.
Sobiq sotsialistik davlatlar bozor iqtisodiyotiga rejalashtirilgan o'tish yo'lida, asosan 80 va 90-yillarning o'z navbatida. Albatta, bozorni o'zgartirish, birinchi navbatda, davlatga egalik qilishning birinchi va yangi xususiy korxonalarni xususiylashtirish orqali xususiy davlat mulkini boshqa joyga ko'chirish kerak.
90-yillarning boshidan beri mamlakatning ushbu yo'nalishi bilan shug'ullanadi. Allaqachon (har bir har bir darajada) yo'lning muhim qismidan o'tgan. Shu bilan birga, ushbu mamlakatlarning yalpi ichki mahsuloti ishlab chiqarishda davlat mulkining ulushi hali 20 - 30% yoki undan ko'p, i.e. Rivojlangan va rivojlanayotgan davlatlar uchun tegishli ko'rsatkichdan oshib ketadi.
2-§ 2 turlari va mulkchilik turlari
Topshiriq turlari quyidagi asosiy belgilarga qarab belgilanadi:
Ishlab chiqarishning rivojlanishi darajasi (ishlab chiqarish soni va korxonalar va tashkilotlarda xodimlar soni);
Mulkdorlar o'rtasida erkin almashish imkoniyatlari yoki imkoniyatlari yo'qligi.
Hozirgi vaqtda mamlakatimizda Rossiya Federatsiyasining Fuqarolik Kodeksiga muvofiq uchta turga bo'lingan (1994 yilda qabul qilingan). U xususiy mulkni (212-modda) va umumiy mulkni (244-modda) tan oladi (244-modda): aktsiya va qo'shma.
Biz ushbu vazifalarni bunday ketma-ketlikda ko'rib chiqamiz: yolg'iz va undan keyin mulkni universal tayinlash uchun.
Har bir mulkning xususiyatlarini o'rganish xususiy topshiriqdan boshlanadi.