Turli sanoq sistemalarining tarixda qo’llanilishi va ularning ishlash asoslari. Sanoq sistemalari haqida ma’lumot

Pozitsiyali va pozitsiyali bolmagan sanoq sistemalari 

 Sanoq sistemasi bu – sonlarni oqish va arifmetik amallarni bajarish uchun qulay korinishda yozish usuli. Qadimda hisob ishlarida koproq barmoqlardan foydalanilgan. Shu sababli narsalarni 5 yoki 10 tadan taqsimlashgan. Keyinchalik onta onlik maxsus nom – yuzlik, onta yuzlik – minglik nomini olgan va h.k. 

 Yozuv qulay bolishi uchun bu muhim sonlar maxsus belgilar bilan ifodalana boshlagan. Agar hisoblashda 2 ta yuzlik, 7 ta onlik, yana 4 ta birlik bolsa, u holda yuzlikning belgisini ikki marta, onlik belgisini yetti marta, birlik belgisini tort marta takrorlashgan.

Eng katta raqamni surih (masalan, onlik sanoq sistemasidagi 9ni) deganda 0ga almashtirish tushuniladi. Ikkilik sanoq sistemasida 0ni surishda 1ga, 1ni surishda 0ga almashtiriladi

Eng katta raqamni surih (masalan, onlik sanoq sistemasidagi 9ni) deganda 0ga almashtirish tushuniladi. Ikkilik sanoq sistemasida 0ni surishda 1ga, 1ni surishda 0ga almashtiriladi

Razryadlar Son , 1 2 = 1 ґ ґ ґ ґ ґ 2 -1 Razryadlar Son7 5 6, = 7 ґ ґ ґ ґ ґ 8 -2 Bunday korinishda tuzilgan sanoq sistemalari pozitsiyali sanoq sistemalari deyiladi.
. Malumki, sanoq sistemasidagi raqamlar tartiblangan boladi. Raqamni surish deganda uni sonlar alifbosida ozidan keyin kelgan raqamga almashtirsh tushuniladi. Masalan, 1ni surishda 2ga, 2ni surishda 3ga, va hokazo, almashtiriladi.

Birlik, onlik va yuzliklarning belgisi bir-biriga oxshash bolmagan. Sonlarni bunday yozganda belgilarni ixtiyoriy tartibda joylashtirish mumkin bolgan, chunki yozilgan sonning qiymati tartibga bogliq emas. Ikkilik sanoq sistemasida amallar bajarish Ikkilik sanoq sistemasida 2 ta raqam: 0 va 1 mavjud.

 Onlik, sakkizlik sanoq sistemasidagi sonlar ikkilik sanoq sistemasida quyidagicha ifodalanadi:

 Ikkilik sanoq sistemasidagi sonlar ustida turli arifmetik amallar bajarishga oid misollar: 1-misol misol , ,001 Yechish: Javob: Yechish: , , ,010 Javob: ,010 3-misol – Yechish: – Javob: misol ,01 – 10111,101 Yechish: , , ,101 Javob: 11011,101 5-misol misol. 101,11 11,01 Yechish: Javob: Yechish: 101,11 11, ,1011 Javob: 10010,1011