Tushuncha va tamoyillar fanidan yakuniy davlat atttestatsiyasi uchun savollar

Toshkent tibbiyot akademiyasi Urganch filiali O’quv-uslubiy kengashining ____-sonli yig’ilishida tasdiqlangan, rais t.f.n., dotsent B.S.Yuldashev ____________________________________ «____»________________ 20___ yil

"O’ZBEKISTON TARIXI VA MILLIY G’OYA: ASOSIY
TUSHUNCHA VA TAMOYILLAR " FANIDAN YAKUNIY DAVLAT ATTTESTATSIYASI UCHUN SAVOLLAR
(TTA Urganch filiali bitiruvchi barcha ta’lim yo’nalishlari talabalari uchun)

1. Mustaqillik sharoitida O’zbekiston halqlari tari­xini o’rganishning ahamiyati. O’lka tarixini o’rganish manba­lari.

2. O’zbekiston ilk tsivilizatsiya o’choqlaridan biri.
O`rta Osiyo territoriyasida mln. avvalgi I ming yillikda vujudga kelgan dastlabki quldorlik davlatlari quyidagilar: Xorazm, Baqtriya, So`g`d, Parfiya.

3. O’zbekistondagi ibtidoiy odamlarning yashash makon­lari va hayoti. Antropogenez jarayonlari.

Xitoyning Szilin universitetining bir guruh paleoantropologlari O‘zbekistondagi Teshiktosh g‘oridan topilgan neandertal bolaning ko‘rinishini namoyish etdi. Qayd etilishicha, bu birinchi bor 3D restavratsiya yordamida toshga aylangan odam bosh suyagini kompyuterda tiklanishidir.Eslatib o‘tamiz, bundan taxminan 300 000 – 40 000 yil oldin yashagan 8 yoki 9 yoshli neandertalga tegishli bo‘lgan bosh suyagi 1938-yilda O‘zbekiston hududidan topilgan. Bu suyak Osiyoda topilgan birinchi neandertal qoldig‘idir. Qadimgi odamlaming qazilma qoldiqlari dastawal Germaniyaning Neandertal vodiysidan topilganligi sababli fanda ulami «Neandertal odami» deb nomlash qabul qilingan. Neandertal qiyofadagi odamlaming suyak qoldiqlari bugungi kunga qadar Afrika, 0 ‘rta yer dengizi.girg‘oqlari, 0 ‘rta Osiyo, Yaqin va O'rta Sharq mamlakatlari hu-dudlaridan, Qora dengiz bo‘ylaridan, Shimoliy Yevropa hamda Osiyo

yerlaridan ko'plab topilgan.
4. O’zbekiston hududidagi dastlabki urug’-qabilalarning shakllanishi.
5. Ibtidoiy jamoa tuzumi davrida O’zbekistonda yaratilgan madaniy yodgorliklar.
6. O’rta Osiyda ilk davlatchilik asoslarining paydo bo’lishi. Katta Xorazm.
7. O’zbek xalqining etnik shakllanish bosqichlari.
8. O’zbekiston halqlarning ahamoniylar imperiyasiga qarshi kurashi. To’maris va SHiroq afsonalari.
9. Aleksandr Makedonskiyning O’rta Osiyoga yurishi va o’lka halqlarining grek-makedonlarga qarshi kurashi. Spitamen josarati.
10. Grek-Baktriya podsholigining tashkil topishi va hayoti.
11. Parfiya podsholigi va Parkana davlatining tashkil to­pishi va hayoti.
12. Kangxa davlatining tashkil topishi va hayoti.
13. Kushon imperiyasining tashkil topishi va yuksalishi.
14. Buyuk ipak yuli va uning ahamiyati.
15. O’’ta Osiyoda Eftalitlar davlatining tashkil topishi va hayoti. Mazdak va Abro’ qo’zg’alonlari.
16. O’’ta Osiyo halqlari Turk xoqonligi ta’kibida. O’rxon—Enasoy va Kultegin yodgorliklari.
17. Arablarning O’rta Osiyoni istilo qilishlari va is­lom dinining yoyila boshlanishi. “Qurhoni karim” va uning ahamiyati.
18. Arab istilochilari zulmiga qarshi halq qo’zg’alonlari. Muqanna.
19. O’rta Osiyoda somoniylar davlatining tashkil topishi va hayoti. Ismoil Somoniy.
20. Xorazmshoxlar anushtaginiylar davlatining vujudga kelishi va ravnaqi.
21. O’rta Osiyo halqlari qoraxoniyla’ hukm’onligi davrida.
22. O’rta Osiyoda saljukla’ hukmronligining o’rnatilishi. Sulton Sanjar.
23. O’rta Osiyoda g’aznaviyla’ davlati. Mahmud G’aznaviy.
24. Feodalizmning rivojlanishi davrida O’rta Osiyodagi madaniy uyg’onish (IX–XII asrlar).
25. O’rta Osiyolik buyuk mutafakkirlarning jahon tsivilizatsiyasiga qo’shgan hissalari.
26. O’rta Osiyo halqlarining mo’g’ul-tatar bosqinchi-lariga qarshi kurashi. Sulton Jaloliddin Manguberdi.
27. Movoraunnaxr CHigatoy ulusi tarkibida. Mahmud Tarobiy qo’zg’aloni.
28. Markazlashgan Temur davlatining tashkil topishi va uning ichki va tashqi siyosati.
29. “Tumur tuzuklari” va uning o’zbek davlatchilik asoslari yaratilishidagi roli.
30. Temur davlatida madaniy hayot.
31. Temuriylar davlatining ravnaqi va halokati. Mirzo Ulugbek.
32. Temuriylar davlatida madaniy hayot. Alisher Navoiy.
33. Movoraunnaxrning ko’chmanchi o’zbeklar tomonidan bosib olinishi. SHayboniylar davlatining ichki va tashqi siyosati.
34. XVI asr boshlarida o’lkadagi madaniy hayot va tashqi aloqalarning kuchayishi.
35. Turkistonning feodal xonliklarga bo’linishi va uning sabablari.
36. Buxoroda shayboniylar va ashtarxoniylar hukmronligi.
37. Xiva xonligining tashkil topishi va dastlabki yillardagi hayoti.
38. Kukon xonligining tashkil topishi va dastlabki davrdagi hayoti.
39. Buxoro amirligi mang’itlar sulolasi hukmronligi davrida.
40. Xiva xonligi qo’ng’irot sulolasi hukmronligi davrida.
41. CHor Rossiyasining Xiva xonligini istilo qilish uchun urunishlari
42. O’rta Osiyoning chor Rossiyasi tomonidan istilo qilina boshlanishi. Turkiston viloyatining tashkil etilishi.
43. Buxoro amirligining chor Rossiyasi tomonidan bo’ysundirilishi va uning yarim mustamlaka davlatga aylanti­rilishi.
44. 1873–1875 yillarda Qo’qon xonligidagi xalq qo’zgaloni sabablari va oqibati.
45. CHorizm tomonidan Qo’qon xonligining istilo qilinishi va tugatilishi. Qurbonjon Dodho jasorati.
46. XIX asrning 60—90 yillarida O’rta Osiyo halqlarining mustamlakachilik sharoitidagi hayoti.
47. XIX asr 60-90 yillarida Turkistonda chorizm mustamlava tartiblarining o’rnatilishi.
48. XIX asr oxirlarida O’rta Osiyo milliy ozodlik xarakatlari va uning bosqichlari.
49. XIX asr 2-yarimida O’rta Osiyo xalqlarining madaniy hayoti.
50. XX asr boshlarida Turkistondagi siyosiy ahvol va o’lkaga inqilobiy g’oyalarning kirib kela boshlashi.
51. XX asr boshlarida Turkistondagi ijtimoiy-iqtisodiy ahvol.
52. 1905-1907 yillardagi Rosiyadagi siyosiy voqealarning Turkiston o’lkasiga tahsiri.
53. 1907-1912 yillarda Turkistondagi ozodlik harakatlari.
54. XX asr boshlarida O’rta Osiyo halqlarining madaniy hayoti. Jadidchilik xarakatining vujudga kelishi va mohiyati.
55. Turkistonda 1916 yilgi halq qo’zg’aloni va uning oqibatlari.
56. CHorizm ag’darilgandan so’ng O’rta Osiyodagi siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy ahvol.
57. O’rta Osiyo halqlari ikki xokimiyatchilik davrida. O’lka mehnatkashlari siyosiy faolligining oshishi.
58. 1917 yil mart-sentyabrida Buxoro amirligi va Xiva xonligidagi siyosiy voqealar.
59. 1917 yil kuzida Turkistondagi iqtisodiy–siyosiy inqiroz.Toshkentdagi 1917 yil sentyabrg’ vokealari.
60. 1917 yil oktyabrg’–noyabridagi Toshkent qo’zg’aloni. Turkiston O’lka Sovetlarining III chezdi qarorlari.
61. Turkistonda mustabid sovet hokimiyatining o’rnatil­ishi.
62. SHo’rolar humatining Turkistondagi birinchi islohotlari. Turkiston ASSRning tashkil topishi.
63. "Quqon muxtoriyati", uning mohiyati va siyosiy oqi­batlari.
64. Turkistoda istiqlolchilik harakatining boshlanishi va uning sabablari. Milliy istiqlol g’oyalarining shaklana boshlashi.
65. O’rta Osiyo halqlari chet el bosqinchilari xuruji va fuqa’ola’ urushi davrida (1918-1920 yy.).
66. Turkistonda "xarbiy kommunizm" siyosati va uning oqibatlari.
67. Xiva xonligi va Buxoro amirligining tugatilishi. XXSR va BXSRning e’lon qilinishi.
68. 1918-1920 yy. Turkistonda maorif va madaniyatning ahvoli. Munavarqori Abdurashidxonov.
69. O’rta Osiyo mehnatkashlarining halq xo’jaligini qayta tiklash uchun kurashi (1921-1924 yy.).
70. 1921-1924 yy. Turkistonda sanoatni qayta tiklash tadbirlari. Yangi iqtisodiy siyosat va uning mohiyati.
71. 1921-1922 yy. Turkistonda yer-suv islohotining o’tkazilishi va qishloq xo’jaligining qayta tiklash uchun kurash.
72. XXSR va BXSRda sho’rolar tuzumini mustaxkamlash tadbirlari. Fayzulla Xo’jaev.
73. Turkiston, Buxoro va Xorazm respublikalari aholisining xo’jalikni qayta tiklash davridagi madaniy hayoti.
74. O’zbekiston mehnatkashlari halq xo’jaligini qayta jihozlash davrida (1926-1929 yy.).
75. O’zbekiston sanoatini tiklash tadbirlari va respub­likaning markazga qaramligi ortishi.
76. 1926-1929 yy. O’zbekistonda yer-suv islohoti va uning ahamiyati.
77. O’zbekistonda kooperatsiya siyosati va uning maqsadlari.
78. 20 yillar 2-chi yarmida O’zbekistondagi madaniy hayot. "Xujum" xa’akati va uning mohiyati.
79. 30-yillarda O’zbekistonda siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy hayot.
80. O’zbekistonda kolxoz tuzumining o’rnatilishi va uning oqibatlari.
81. 30-yillarda O’zbekistonda sanoat tarmoqlarining ri­vojlanishi.
82. 30-yillarda O’zbekistonda madaniy qurilish va mehnatkashlarning moddiy ahvoli.
83. 30-yillardagi ommaviy siyosiy qatag’onlar va ularning fojiali oqi­bati.
84. O’zbek xalqining ikkinchi jahon u’ushi boshlanishi arafasidagi jasoratli mehnati (1939-1941 yy.).
85. Ikkinchi jahon urushi boshida O’zbekiston sanoatining front ehtiyojlariga moslashtirilishi.
86. Urush yillarida qishloq xo’jaligining ahvoli va kolxozchilarning mardonavor mehnati.
87. Urush yillarida O’zbekistondagi madaniy hayot.
88. O’zbek halqining fashizm ustidan qozonilgan g’alabaga qo’shgan hissasi.
89. Urushdan keyingi davrda O’zbekiston halq xo’jaligini tinch qurilish holatiga o’tkazilishi. Sanoatning rivojlanishi.
90. Urushdan keyingi davrda O’zbekiston qishloq xo’jaligining qayta tiklanilishi va rivojlantirilishi (1946-1960 yy.).
91. Urushdan keyingi davrda O’zbekistondagi siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy hayot. 40-yillar oxiri va 50-yillar boshlarida siyosiy qatag’onlarning yana kuchayishi.
92. Urushdan keyingi davrda O’zbekistonda madaniyatning ravnaqi. Respublikada demokratik tadbirlarning amalga oshirish uchun intilishlar.
93. 1950-1970 yillarda O’zbekistonda amalga oshirilgan iqtisodiy islohotlar.
94. 60-70 yillarda O’zbekiston sanoatining rivojlanishi.
95. 60-70 yillarda O’zbekiston qishloq xo’jaligining ahvoli.
96. 60-70 yillarda O’zbekistonning ijtimoiy-siyosiy hayoti va mehnatkashlar farovonligining o’sishi. SHarof Rashidov faoliyati.
97. 60-70 yillarda madaniyat va fan sohasidagi rivojlanish.
98. 80-yillarda O’zbekistonda sanoatning rivojlanishii.
99. 80-yillarda O’zbekiston qishloq xo’jaligidagi muammolar. “Paxta ishi” va uning oqibatlari.
100. 80-yillarda O’zbekiston ijtimoiy hayoti va madaniyati.
101. O’zbekiston halqlari qayta kurish deb nomlangan davrda. Jadallashtirish, demokratiya, oshkoralik kabi shiorla­rining mohiyati.
102. Milliy munosabatlarining keskinlashuvi sabablari va oqibatlari. Farg’ona, Bo’ka, Parkent voqealari.
103. O’zbekistonda Prezidentlik boshkaruvining joriy etilishi. O’zbekiston Respublikasi suverenitetining e’lon qilinishi.
104. 1991 yil avgust voqelari va O’zbekiston Respublikasi Davlat mustaqilligining e’lon qilinishi.
105. Mustaqil Davlatlar Hamdo’stligining tashkil topishi va unda O’zbekistonning o’rni.
106. O’zbekistonning Markaziy Osiyo davlatlari bilan hamkorigi va uning samaralari.
107. O’zbekistonning halqaro maydonda o’z o’rnini egallashi va BMTga ahzo bo’lishi.
108. O’zbekiston Respublikasining mustaqilligini mus­taxkamlash uchun kurash. Davlat ramzlarining tasdiqlanishi.
109. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining qabul qilinishi va uning ahamiyati.
110. Mustaqillik sharoitida O’zbekistondagi dastlabki siyosiy va iqtisodiy-ijtimoiy o’zgarishlar.
111. O’zbekistonni birinchi prezidenti I.A.Karimov tomonidan taraqqiyotning “O’zbek modeli”ning ishlab chiqilishi va ularning ahamiyati.
112. O’zbekistonda xalq xo’jaligini tiklash va bozor iqtisodiyotiga o’tish davri qiyinchiliklarini yengish uchun kurash.
113. Mustaqil O’zbekistonning ijtimoiy-siyosiy hayotni barqarorlashtirish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish chora-tadbirlari.
114. O’zbekistonda demokratik davlat qurishning asosla­rining yaratilishi. Yangi davlat organlarining shaklla­nishi va ular faoliyatining boshlanishi.
115. O’zbekistonda siyosiy xarakatlar va partiyalarning shakllanishi.
116. Mustaqillik sharoitida O’zbekistonda fan, sanhat, adabiyot va madaniyatning boshqa sohalarni rivojlantirish imkoniyatlari.
117. Mustaqillik sharoitida O’zbekistonning rivojlanish istiqbollari.
118. Mahnaviy va milliy qadriyatlarni tiklash tadbirlari. Davlat tili haqidagi qonunning qabul qilinishi.
119. O’zbekistonni birinchi prezidenti I.A.Ka’imov — O’zbekiston mustaqilligining asoschisi va yo’lboshchisi.
120. Sohibqiron Amir Temur tavaludining 660 yilligining nishonlanishi.
121. Prezident SH.M.Mirziyoevning BMTning 72-sessiyasida so’zlagan nutqi.
122. O’zbekiston Respublikasi mustaqilligi 31 yilligining nishonlanishi va halqimiz e’ishgan yutukla’.
123. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovnining "O’zbekiston XXI bo’sag’asida" kitobi va uning tarixiy ahamiyati.
124. Prezident SH.M.Mirziyoevning BMTning 75-sessiyasida so’zlagan nutqi.
125. O’zbekistonda huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyati barpo etish uchun kurash.
126. O’zbekistonda ko’p partiyaviylik tizimi va milliy siyosatning amalga oshirilishi.
127. Toshkent shahrining 2250 yilligining nishonlash tadbirlari.
128. O’zbekistonning jahonda tinchlikni saqlash va aksilterror harakatlarga qo’shayotgan hissasi.
129. O’zbekiston Respublikasining jahon hamjamiyati bilan aloqalarni kuchaytirish uchun olib borayotgan siyosati.
130. O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida” (2022 yil) gi Qonuni amalda bajarish borasidagi ijobiy harakatlar.
131. Milliy istiqlol g’oyasi va mafkurasining shakllanish jarayonlari, uning mustaqillikni mustahkamlashdagi ahamiyati.
132. O’zbekistonda 2 palatali paramentning tashkil etilishi va uning ahamiyati.
133. O’zbekistonda fuqarolik jamiyati qurilishi jarayonlari. Mahalla raislari va ularning maslahatchilarini saylashdan ko’zlangan maqsadlar.
134. “Yoshlarni qo’llab quvvatlash va aholi salomatligini mustaxkamlash” davlat dasturi, uning ahamiyati hamda dastur bo’yicha amalga oshirilgan tadbirlar.
135.“Xotira va qadrlash kuni”ni nishonlash va uning ahamiyati.
136. O’zbekistonni birinchi prezidenti I.A.Karimovning «Ma’naviyat yengilmas kuch” asari va uning ahamiyati.
137. G’oya tushunchasi, uning mohiyati va mazmuni.
138. Goya va mafkuralarning tarixiy shakllari va kurinishlari.
139. Ijtimoiy tarakkiyot – goya va mafkuralar tarixi sifatida.
140. Jamiyat rivoji va bunyodkor goyalar.
141. Insoniyat xayotida goyaga karshi – goya, jaxolatga karshi – mahrifat tamoyili.
142. Bugungi dunyoning mafkuraviy manzarasi.
143. Mafkuraviy jarayonlarning globallashuvi.
144. Globallashuvning ijobiy natijalari.
145.Geosiyosat tushunchasi.
146.Xozirgi davrdagi: geopolitik maksadlar va jaxon maydonlarini mafkuraviy bulib olishga urinishlar.
147.Yoshlarni milliy istiqlol g’oyasi ruhida tarbiyalashning shakl va vositalari.
148. Mafkura tushunchasi va uning mohiyati.
149. Milliy g’oyaning asosiy xususiyatlari.
150. Mafkuralarning namoyon bo’lish xususiyatlari.
151. Taraqqiyotning o’zbek modeli va uning.dunyo hamjamiyati tomonidan tan olinishi.
152. O’zbekistonda barpo etilayotgan jamiyatning asosiy tamoyillari.
153. Yangi g’oya va istiqlol mafkurasini shakllantirish jarayoni.
154. TSivilizatsiyalar tarixida yovuz g’oya va vayronkor mafkuralar.
155. Milliy istiqlol g’oyasi falsafiy-tarixiy asoslari.
156.Tarixda g’oya va mafkuralarni mutlaqlashtirish oqibatlari.
157. Milliy mafkurasining muhim xususiyatlari.
158. Bugungi dunyoning mafkuraviy manzarasi.
159. Insonparvarlik, vijdon erkinligi va fikrlar rang-barangligi.
160. Hozirgi davr va mafkuraviy poligonlar.
161. Milliy g’oyasi tushunchasi, uning mohiyati va mazmuni.
162. Mafkuraviy immunitet va mafkuraviy profilaktika.
163. Istiqlol g’oyasi amal qilishi tamoyillarining mazmun-mohiyati.
164. Hozirgi davr: geopolitik maqsadlar va mafkuraviy siyosat.
165. Yurt tinchligi g’oyasi.
166. Jahon maydonlarini mafkuraviy bo’lib olishga urinishlar.
168. Milliy istiqlol mafkurasining bosh g’oyasi.
169. Markaziy Osiyo mintaqasidagi mafkuraviy jarayonlar.
170. Sog’lom muloqot madaniyatini tarbiyalash usullari.
171. Mintaqada tinchlik va barqarorlikni mustahkamlash zarurati.
172. Vatan ravnaqi g’oyasi.
173. Yangi jamiyatni barpo etishda mafkuraviy muammolarni hal qilish vazifalari.
174. Yot va zararli g’oyalarning jamiyatga tahsiri.
175. ”G’oyaviy bo’shliq” tushunchasi, uning namoyon bo’lish xususiyatlari.
176. G’oyaviy bo’shliqni to’ldirish zarurati.
177. Xalq farovonligi g’oyasi.
178. Millatlararo hamjihatlik g’oyasi.
179. Milliy istiqlol g’oyasining asosiy maqsadi.
180. Ehtiqodni shakllantiruvchi va mustahkamlovchi uslublar.
181. Milliy istiqlolimizning g’oyaviy sohadagi asosiy vazifalari.
182. Komil insonni tarbiyalash g’oyasi.
183.Xalq farovonligi va komil inson g’oyalarini o’rganishning ahamiyati.
184.Demokratiya va jamiyat hayotini erkinlashtirish.
185. Ijtimoiy hamkorlik g’oyasi.
186. Mafkuraviy ishlar samaradorligini baholash mezonlari.
187.Umuminsoniylikning ustivorligi, milliy qadriyatlarga sodiqlik, qonunning ustivorligi.
188. Inson fehl-atvoriga, guruh, jamiyat mahnaviyatiga tahsir qiluvchi mafkuraviy omillar.
189. G’oyaviy tarbiya tushunchasi va uning asosiy mezonlari.
190. Diniy bag’rikenglik (tolerantlik) g’oyasi.
191. Mafkuraviy tarbiya tushunchasi.
192. Aholini turli katlamlarini goyaviy kurollantirish omilllari.
193.SHaxs, gurux va jamiyat ruxiyatiga tahsir kiluvchi mafkuraviy omillar.
194. Sog’lom muloqot madaniyatini tarbiyalash.
195. Ehtiqodni shakllantiruvchi uslublar.
196. Mafkuraviy tarbiya ishlarni samaradorligini baxolash mezonlari.
197. ”Milliy mafkura” markazining tashkil qilinishi va asosiy vazifalari.
198. O’zbekistonni birinchi prezidenti I.A.Ka’imovning “O’zbekiston mustaqillika erishi ostonasida" kitobi va uning ahamiyati.
199. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi «O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasi to’g’risida»gi qarorining mohiyati.
200.Harakatlar strategiyasining qonun ustuvorligini tahminlash va sud-huquq tizimini yanada isloh qilishga yo’naltirilgan bo’limi mazmun-mohiyati.