Tuzlarning olinish usullari

Tuzlarning olinish usullari

Tayyorlovchi:sulaymonov buzrukxo’ja

reja

• Tuz qazib olish usullariga kirish
• Quyosh bug’lanishi
• Tuzlarning olinishi
• Tuzlarninig olinish usullari
• Gidrotik qazib olish
• Vakum bug’lanish
• Turli geografik joylarda tuz qazib olish
• Tuz qazib olishning atrof muhitga ta’siri
• Xulosa

Tuz qazib olish usullariga kirish

Tuz qazib olish, shu jumladan quyosh bug’lanishi, tog’ tuzi qazib olishning bir nechta usullari bor.

Har bir usulning tuz koninig turiga qarab, uning afzalliklari va cheklovlarga ega.

Quyosh bug’lanishi

Quyosh bug’lanishi- dengiz suvi yoki sho’r suvning eng qadimgi usulidir,u yerda kata sayoz hovuzlar va quyish ostida bug’lanishi uchun qoldiriladi.Qolgan tuz yig’ilib, qayta ishlanadi.

Tuzlarning olinishi

Tuzlar asoslar va kislotalar o’rtasida boradigan reaksiyalar asosida olinadi:

2NaOH+H2SO4=Na2SO4+2H2O Na2CO3+2HCl=2NaCl+H2O+CO2

TUZLARNING OLINISH USULLARI

Tuzlar asoslarning kislotali oksidlar bilan ham tasirlashib hosil bo’ladi

Ca(OH)2+CO2=CaCO3+H2O

Ular tuzlarning kislotalar bilan tasirlashuvidan ham hosil bo’ladi

BaCl2+H2SO4=BaSO4

Tuzlarning tuzlar bilan tasirlashuvidan:

Pb(NO3)2+Na2S=PbS(qora)+2NaNO3

Kompleks tuzlarning olinishi:

4FeCl3+3K4[Fe(CN)6]=Fe4[Fe(CN)6]3+12KCl

Nordon tuzni olish usuli

Nordon tuzlarni olishda ko’p asosli kislotalarga kuchli asoslar tasir ettiriladi.Reaksiyada kislotalar mo’l miqdorda olinadi.Reaksiya bosqichli borib avval nordon tuzlar kayin esa o’rta tuzlar olinadi.

Ko’p asosli kislotalarning o’rta tuzlariga shu kislotalarning o’zini qo’shish orqali ham nordon tuzlar olish mumkin.Masalan:

K3PO4+HCl=K2HPO4+H2O K2HPO4+HCl=KH2PO4+H2O

KH2PO4+HCl=H3PO4+H2O

GIDROTIK QAZIB OLISH

Gidravlik kon qazish- bu tuz konlarini buuzish uchun yuqori bosimli suv samalyotlaridan foydalanishni o’z ichiga oladigan tuz qazish usuli.Ushbu usul odatda qalin tuz konlarida ishlatiladi.

Vakum bug’lanish

Vakum bug’lanish- bu suvni bug’lash va tuzni orqasiga qoldirish uchun vakumni chiqarishni o’z ichiga oladigan tuz qazib olish usuli.Ushbu usul odatda yuqori toza tuzni ishlab chiqarish uchun tuzni qayta ishlash zavodlarida qo’llaniladi

TURLI GEOGRAFIK JOYLARDA TUZ QAZIB OLISH

Tuz qazib olish usullari geografik joylashuvi va tuz koninig turiga qarab o’zgaradi.Masalan:quyosh bug’lanishi odatda qirg’oqqa suzib, dengiz suviga kirishda ishlatiladi, eritma qazib olish yer osti tuzi bo’lgan joylarda keng tarqalgan.

Tuz qazib olishning atrof muhitga tasiri

Tuz qazib olish atrof muhitga tasir ko’rsatishi mumkin, masalan,yashashni yo’q qilish va suvning ifloslanishi.Tuz qazib olish kompaniyalari barqaror amaliyotni ushbu tasirni minimallashtirish uchun amalga oshirishi muhimdir.

xulosa

Xulosa qilib aytganda, har biri o’z afzalliklari va cheklovlari bilan tuz qazib olishning bir nechta usullari mavjud.Ushbu usullarni tushunish barqaror tuz ishlab chiqarish va atrof muhitga tasirini minimallashtirish uchun juda muhumdir.