Tuzuvchi : shohruh arabjonov

O‟Z VA KO‟CHMA MA‟NO 
So'zning ma'noviy tomoni 2 ga bo'linadi : 
1.o'z ma'no (bosh, dennotativ) 
2.ko'chma (yasama, qoshimcha, konnotativ) 
O'z ma'no - so'zning matn tarkibidan tashqarisi ifodalaydigan bosh ma'no 
Ko'chma ma'no - so'zning matn tarkibida kelib, ozi ifodalayotgan lugaviy manosidan 
boshqa mano ifodalashi. 
Tog'da toychoq kishnaydi (o‘z ma‘no) 
Toychog'im darsingni qil (ko‘chma ma‘no) 
O‟Z (BOSH) MA‟NO 
KO‟CHMA MA‟NO 
Olov yondi. 
Alamidan yondi. 
Eshik ochiq bo‘lsa ham, so‘rab kir. 
Zilola xushchaqchaq, ochiq qiz. 

---

Hovlidagi gullarning go‘zalligidan 
zavqlandi. 
Sen uyning cho‘risi emas, guli bo‘l. 
Kecha qalin qor yog‘di. 
Ular judayam qalin do‘st edilar. 
Yig‘idan qizargan ko‘zlarini yashirdi. 
Sen ishning ko‘zini bil. 
Uyning tomi 
Tomi ketibdi. 
Shirin olma 
Shirin tush 
Suv ichmoq 
Qasam ichmoq 
Xom shaftoli 
Xom ish 
Ipni uzmoq 
Qarzni uzmoq 
Simni ulamoq 
Gapni ulamoq 
Ari chaqib oldi 
Gap bilan chaqib oldi. 
Zinadan tushmoq 
Mansabdan tushmoq 
Oyda ham dog‘lar bor 
Yuzning dog‘i 
Dasturxon dog‘i 
Farzand dog‘i 
Urush dog‘i 
Yurak dog‘i 
Hassos shoir 
Hassos qalam, hassos qalb 
Bulbul sayradi
Olimxon sayradi 
Tomchi suvi sel bo‘lmas 
Tog‘dan sel keldi 
Quyoshning seli 
O‘ylar seli 
Oltin sop, oltin medal, oltin mo‘yna 
Oltin davr, oltin soch 
Davlat mulki 
G‘azal mulkining sultoni 
Sof oltin 
Sof yashamoq 
Asl javohir 
Saroy javohiri, she‘riyat javohiri 
Devorni oqlamoq, uyni oqlamoq 
Ovqatni oqlamoq, sholi oqlamoq, qozonni 
oqlamoq 
Begunohni oqlamoq 
Ona sutini oqlamoq 
O‘zini oqlamoq 
Mashinaga ko‘mir ortmoq, pulning ortishi 
Do‘stnin ortishi, tuhmatning ortishi 
Ehtiyojning ortishi 
Vazifaning ortishi 
Matoni qoraladi, daftartni qoraladi. 
Oltmishni qoraladi, dushmanini qoraladi. 
� KO'CHMA MA'NO VA UNING TURLARI�  
1.METONIMIYA 
2.METAFORA 
3.SINEKDOXA 
4.VAZIFADOSHLIK