Tuzuvchi talaba: Bobojonov Farid Mavzu: Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanining maqsad vazifalari. Reja

Harakat malakalari. Harakat mashqlarini ko’p martaba stereotip tarzda takrorlash malaka hosil qilishga olib keladi. harakat malakasi - bu bir butun harakat vaqtida harakatlarni avtomatlashgan usulida olib borishga aytiladi.
Harakat akti stereotip ravishda takrorlanaversa, uning bajarilishini asta sekin odatga aylanib qoladi; harakat aktining biror bir qismi qanday bajarilish ustida tobora kamroq fikr yuritiladi; etarli darajada o’ylab, sinab ko’rilgan va odat bo’lib qolgan harakatlarga fikrni qaratishga endilikda zaruriyat qolmaydi va asta-sekin harakat avtomatlashib boradi. Shunday qilib ko’nikma reflektori harakat aktlari tizimi bilan mustahkamlangan malakaga aylanadi. Avtomatlashgan holat malakaning asosiy xususiyatlaridir. Avtomatlashish bilan umuman harakat aktini ongli ravishda bajarishga chek qo’yilmaydi, lekin har bir alohida harakatni bajarishga ongning ishtirokiga ixtiyoj qolmaydi.
Malaka hosil bo’lish davrida ong yo’q bo’lib ketmaydi, balki o’z rolini almashtiradi.
Malakaning hosil bo’lishi jarayonida alohida harakatlarning avtomatlashishi bilan birga bu harakatlar tuzilishining nisbatan doimiy fazoviyligi, vaqtliligi va kuchliligi bilan bir butun aktga harakatlarga birlashish yuzaga keladi. Bu harakatlarning engil, ritmik, tejamli bo’lishini ta’minlaydi. Malaka o’sishining eng yuqori bosqichida suzishda "suvni his etishda" o’yinda "o’yinni his etish", konki bilan figurali uchishda "belni his etish" singari ixtisoslashgan sohaga xos tasavvurlar paydo bo’ladi.
Harakat malakasining barqarorligini harajat amalining o’zgaruvchanligini ajratib bo’lmaydi. Malakaning mustaxkamlanib borishi bilan harakat aktini uning texnikasi asosini saqlagan holda har xil variantini ko’rish imkoniyati paydo bo’ladi.
(Masalan: gimnast turnikda ko’tarilish mashqini har xil holda bajara oladi, changichilar va yugiruvchilar joyning relefiga muvofiq holda yugirish texnikasini ham boshlash va tugallash oson bo’lib qoladi va bu o’zgarilgan harakatni boshqa harakatlar bilan qo’shib bajarishga imkon beradi samarali harakat qilish imkoniyati kengayadi. Bu o’zgaruvchanlikka harakat aktining tayyorlanish, to’ldirish va yakunlash vazifalar natijasida erishiladi.