U. I. Inoyatov, S. D. Yusupova, F. R. Salimbekova buxgalteriya hisobi

U
Ulgurji
– korxonalar yoki mol yetkazib beruvchilarning katta miqdordagi o‘z
mahsulotini boshqa korxona yoki tashkilotga ko‘tarasiga sotadigan
baholari.
Ustama
– 1) pul hisobida maosh ustiga qo‘shib beriladigan qo‘shimcha;
2) qo‘shimcha ravishda, takroran, yana; 3) mahsulotning ishlab
chiqarilishi bilan bog‘liq bo‘lmagan, faqat uni tarqatish bilan bog‘liq
qonuni
qonuni
luvchanligi
kasi
kasi
belgisi
birjasi
baho

247
bo‘lgan, qo‘shimcha ravishda sarflanadigan (mehnat, xarajat va shu

kabilar).
Usatav
– huquqlar va imtiyozlar olish uchun korxona muassislari tomonidan
ta’sis hujjatlariga muvofiq qo‘shilgan (to‘langan) hamda korxonaning
xo‘jalik faoliyatini amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan moddiy
boyliklar, pul mablag‘lari va xarajatlar majmuidir.
V
Valuta
– ( ital. valuta. lat. valere – qadrlanmoq, qiymat ) – mamlakatning pul
birligi va uning tipi (oltin, kumush, qog‘oz, pul)ga tenglashtirilgan
to‘lov vositalari.
Valuta
– mamlakat pul birligining boshqa mamlakat pul birligida ifodalangan
bahosi. V.K. qat’iy belgilangan va o‘zgarib turadigan turlari mavjud.
Valuta
– uning boshqa xorijiy valutalarga almashish qobiliyati tushuniladi.
Veksel
– (nem.Wechsel, aynan. ayirboshlash) – qarz majburiyatlari xususida
yozma holda berilgan maxsus ko‘rinishdagi qimmatbaho qog‘oz.
Qarz bergan tomon vekselda ko‘rsatilgan muddat tugashi bilan
qarzni talab qilish huquqiga ega.
X
Xalqaro
– xalqaro moliya valuta tashkiloti. Uni tuzishdan maqsad xalqaro
savdoni rivojlantirish, valuta kursini, me’yorlarini, nisbatlarini
belgilash, ko‘p tomonli to‘lovlar tizimiga rioya qilinishini nazorat
qilish hamda fond a’zolariga valuta yetishmovchiligi holatlarida
kredit, qarz berish.
Xolding
– (ingl.holding – ega) – o‘zga firma, korxonaning nazorat paketini
o‘zida ushlab turuvchi bosh kompaniya. X. qo‘l ostidagi
kompaniyalarni rivojlantirib, daromadni ko‘paytirish bilan birgalikda
o‘zi ham tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanadi. Huquqiy nuqtayi
nazardan aksionerlik jamiyati, mas’uliyati cheklangan jamiyat yoki
xususiy korxona sifatida harakat qiladi.
Xususiy
– 1) biror shaxsning yolg‘iz o‘ziga qarashli, tegishli bo‘lgan mulki,
shaxsiy mulk; 2) ayrim shaxslar tomonidan yakka tartibda amalga
oshiriladigan; 3) muayyan bir narsa yoki mavzuga bag‘ishlangan.
Xususiy
– biror shaxs, oila, korxona, firma, tashkilot mulki – yer, uy-joy, bino,
inshootlar va ishlab chiqarish vositalari, pul, qimmatbaho qog‘ozlar.
XM ishlab chiqarish yoki o‘z qobiliyatini ishga solishdagi tadbir-
korlik, o‘z xo‘jaligini yuritish, daromadni turli qimmatbaho
qog‘ozlarga joylashtirish natijasida, merosga qolgan mulk va boshqa