U n w Mustaqil O'zbekiston davlatining 1 b u b

20- §. O'zbekistonning Mustaqil Davlatlar Hamdo'stligi 
mamlakatlari bilan ko'p tomonlama va ikki tomonlama 
aloqalari 
uchradi va  p a r c h a l a n a boshladi. 
1991-yil  8 - d e k a b r d a  M i n s k d a  u c h slavyan respublikasi — 
Rossiya,  U k r a i n a , Belorus rahbarlari—B. Yelsin,  L . K r a v c h u k , 
S . S h u s h k e v i c h l a r n i n g  u c h r a s h u v i  b o ' l d i .  O ' s h a  k u n i Belo-
vejskaya Pushchada  u c h davlat boshliqlari  M u s t a q i l Davlatlar 
H a m d o ' s t l i g i  ( M D H ) n i  t u z i s h  t o ' g ' r i s i d a  S h a r t n o m a  i m z o -
ladilar.  S h a r t n o m a d a yagona iqtisodiy  m a k o n ,  y a g o n a valuta va 
moliya-bank sistemasi  b o ' l a d i , fan,  t a ' l i m , madaniyat va  b o s h q a 
sohalarda hamkorlik qilinadi, tashqi siyosat, armiya sohasidagi 
siyosat kelishilgan holda yuritiladi, deb belgilangan edi. Hujjat-
da  S S S R n i n g mavjudligi va  u n i n g Konstitutsiyasi to'xtatiladi, 
deb e'lon qilindi. 
U k r a i n a ,  B e l o r u s ,  R o s s i y a  p a r l a m e n t l a r i  M D H n i  t u z i s h 
h a q i d a g i  s h a r t n o m a n i ratifikatsiya  q i l d i l a r  v a 1922-yil  3 0 -
dekabrdagi  S S S R n i tuzish to'g'risidagi  s h a r t n o m a n i bekor qil-
dilar.  M a z k u r respublikalarning  S S S R Oliy Sovetidagi  d e p u -
tatlari chaqirib olindi. 
S S S R  P r e z i d e n t i  b o i m i s h  M . S . G o r b a c h y o v n i n g Ittifoqni 
yangi shaklda saqlab qolish  y o l i d a g i urinishlari  b a r b o d  b o i d i . 
M a m l a k a t d a  u n i  q u w a t l o v c h i birorta siyosiy  k u c h topilmadi. 
Qozog'iston, O'zbekiston, Qirg'iziston, Tojikiston va  T u r k -
maniston prezidentlari  1 9 9 1 - yilning 13- dekabrida Ashgabatda 
u c h r a s h d i l a r  v a  M i n s k d a  i m z o l a n g a n  M D H  h a q i d a g i  s h a r t -
MDHning tashkil 
topishi 
1 9 9 1 - yil 19—22- avgust voqealaridan 
keyin respublikalar birin-ketin o'zla-
rini mustaqil davlat deb  e ' l o n qildilar. 
Sobiq Ittifoq  c h u q u r siyosiy inqirozga 
259 

1991- yil 21- dekabrda Rossiya (B.Yelsin), Ukraina (L.Krav-
chuk), Belorus (S.Shushkevich), Qozog'iston (N.Nazarbayev), 
O'zbekiston (I.Karimov), Qirg'iziston (A.Akayev), Tojikiston 
(R.Nabiyev), Turkmaniston (S.Niyazov), Ozarbayjon (A.Muta-
libov), Armaniston (Ter-Petrosyan), Moldova (M.Snegur) 
davlat boshliqlarining kengashi bo'ldi. O'sha kuni 11 davlat 
boshliqlari Belovejskaya Pushcha shartnomasi yuzasidan proto-
kolni imzolab, „Teng huquqli va ahdlashayotgan oliy tomonlar" 
maqomida MDH muassisi boidilar. Kengashda Almati Dek-
laratsiyasi qabul qilindi. Deklaratsiyada quyidagilar haqida 
bayonot berildi: 
• hamdo'stlik qatnashchilarining o'zaro aloqalari ular o'rta-
sidagi tenglik asosida tuziladigan bitimlar hamda bitimlarda 
belgilangan tartiblar doirasida faoliyat yuritadigan muvofiqlash-
tiruvchi muassasalar orqali amalga oshiriladi; 
• MDH davlat ham emas, davlatlar ustidagi tuzilma ham 
emas; 
• xalqaro strategik barqarorlikni va xavfsizlikni ta'mirilash 
maqsadida harbiy-strategik kuchlarning birlashgan qo'mon-
donligi va yadro quroli ustidan yagona nazorat saqlab qolinadi; 
• MDH ochiqdir, uning barcha a'zolari roziligi bilan sobiq 
Ittifoqning a'zolari va«boshqa davlatlar ham unga qo'shilishi 
mumkin; 
• umumiy iqtisodiy makonni, Umumyevropa va Yevropa-
Osiyo bozorlarini vujudga keltirishda va rivojlantirishda 
hamkorlik qilishga sodiqlik tasdiqlanadi; 
• MDHning tuzilishi bilan Ittifoqning mavjudligi to'xta-
tiladi; 
260 
noma munosabati bilan vujudga kelgan ahvolni muhokama 
qildilar. Uchrashuvda Bayonot qabul qilindi. 

• hamdo'stlik qatnashchilari o'z Konstitutsiyalaridagi tartib-
qoidalarga binoan sobiq Ittifoqning shartnomalari va bitimlaridan 
kelib chiqadigan xalqaro majburiyatlarini bajarilishiga kafolat 
beradilar; 
• MDH qatnashchilari mazkur Deklaratsiya qoidalariga 
og'ishmay rioya etish majburiyatini oladilar. 
MDH kengashlarini tayyoriash bo'yicha ishchi guruhini tuzish 
to'g'risida protokol imzolandi. Shu tariqa Mustaqil Davlatlar 
Hamdo'stligi tashkil topdi. 
1992- yil 9- fevralda Moskvada MDH 
MDHning faoliyati davlatlari boshliqlarining kengashi 
bo'lib, unda ekologiya va tevarak-
atrofdagi tabiiy muhitni muhofaza qilish sohasidagi o'zaro 
aloqalar haqida bitim, bk-bMarining hududlaridan yuklarni soliq 
va yig'imlarsiz o'tkazish haqida bitim, gidrometeorologiya 
sohasidagi o'zaro aloqalar haqida bitim, temiryp'l transportida 
yo'lovchilar va yuk tashishning yangi yagona tariflari haqida 
ahdnoma imzolandi. 
1992-yil 20-martda Kiyevda MDH davlatlari boshliqlarining 
navbatdagi uchrashuvi bo'ldi. Unda sobiq Ittifoqning mulki 
haqida, davlat arxivi, qarzlari, davlat banki va boshqa masalalar 
muhokama qilindi. Kiyev uchrashuvida davlatlarning chegara-
larini va hamdo'stlikning dengiz iqtisodiy zonalarini qo'riqlash 
haqida bitim imzolandi. 
1992- yil 15- may kuni Toshkentda MDH mamlakatlari 
rahbarlarining navbatdagi Kengashi bo'lib o'tdi. Unda hamdo'stlik 
doirasida moliyaviy ahvol va bu sohadagi hamkorlik, havo 
bo'shlig'idan foydalanish, kosmik dasturlarni bajarish, yagona 
budjetni shakllantirish, chegara qo'shinlarini pul bilan ta'minlash 
tartibi, kollektiv xavfsizlik, yagona axborot makoni va boshqa 
masalalar muhokama qilindi. Toshkent kengashida kollektiv 
xavfsizlik, tinchlikni saqlash, kollektiv kuchlarning maqomi 
haqida bitim, moliyaviy ahvol va bu sohadagi hamkorlik haqida 
bitim havo bo'shlig'idan foydalanish haqida bitim, kosmik 
dasturlarni bajarishga pul ajratish to'g'risida bitim, chegara 
qo'shinlarini pul bilan ta'minlash to'g'risida bitim, qurolli 
kuchlarni qisqartirish to'g'risida bitim va boshqa hujjatlar 
imzolandi. 
1993- yil yanvarda Minskda MDH davlatlari boshhqlarining 
navbatdagi kengashi bo'ldi. Unda MDHning Nizomi imzolandi 
va MDHni huquqiy rasmiylashtirish jarayoni yakunlandi. 
Kengashda davlatlararo bank va iqtisodiy hamkorlik maslahat 
^ 261 

kengashini tuzish, Afg'oniston bilan Tojikiston o'rtasidagi chega-
r a n i  m u s t a h k a m l a s h  u c h u n  M D H n i n g  t i n c h l i k  o ' r n a t u v c h i 
harbiy bo'linmalarini yuborish masalalari  m u h o k a m a qilindi va 
tegishli hujjatlar qabul qilindi.  M i n s k d a  i m z o l a n g a n hujjatlar 
iqtisodiy ahvolni barqarorlashtirishga,  t i n c h l i k n i  m u s t a h k a m -
lashga, tanglik jarayonlarini bartaraf qilishga qaratildi. 
1 9 9 3 - yil 14-  m a y d a Moskvada  b o ' l i b  o ' t g a n  h a m d o ' s t l i k 
davlatlari  b o s h l i q l a r i n i n g  u c h r a s h u v i d a  M D H n i n g  m u v o f i q -
lashtirish-maslahat qo'mitasini  h a m d a ijroiya kotibiyatini tuzish-
ga qaror qilindi. 
1 9 9 3 - yil  2 4 - seritabrda Moskvada  M D H davlatlari  b o s h -
l i q l a r i n i n g  K e n g a s h i  b o ' l d i .  U n d a  m u h i m  m a s a l a — M D H 
doirasida Iqtisodiy ittifoq barpo etish masalasi  m u h o k a m a etildi 
va Iqtisodiy ittifoqni tuzish haqidagi  s h a r t n o m a imzolandi. Bu 
s h a r t n o m a  h a m d o ' s t l i k faoliyatining  m u h i m natijalaridan biri 
bo'ldi. Kengashda  M D H a'zolari bo'lgan davlatlar Tashqi ishlar 
vazirlari kengashi to'g'risidagi  N i z o m ,  M D H birlashgan qurolli 
kuchlari bosh  q o ' m o n d o n l i g i n i qayta tuzish, Inson huquqlari va 
erkinliklari  s o h a s i d a g i  x a l q a r o  m a j b u r i y a t l a r  h a q i d a g i  b a y o -
n o t n o m a , Tojikistonda tuziladigan Birlashgan mudofaa kuchlari 
to'g'risidagi  N i z o m , Davlatlararo Yevroosiyo  k o ' m i r va metall 
birlashmasini tuzish  h a q i d a  b i t i m  i m z o l a n d i .  M D H davlatlari 
o ' r t a s i d a  y a g o n a  v a l u t a — r u b l  z o n a s i n i  s a q l a s h g a  k e l i s h i l d i . 
A m m o rubl zonasini saqlab qolish haqidagi  a h d n o m a  b a r b o d 
bo'ldi.  H a r bir davlat o'zining milliy valutasini joriy etdi. 
1 9 9 3 - yil  2 4 -  d e k a b r d a
 Ashgabatda
  M D H davlatlari  b o s h -
l i q l a r i n i n g  K e n g a s h i  b o ' l d i .  U n d a  G r u z i y a  r a h b a r i  E d u a r d j 
S h e v a r n a d z e  q a t n a s h d i  v a  G r u z i y a  M D H g a  a ' z o etib  q a b u 
qilindi.  1 9 9 3 - yil  2 4 -  s e n t a b r d a  i m z o l a n g a n  I q t i s o d i y ittifoqf 
shartnomasini parlamentlarda tasdiqlanishini kutib o'tirmay,  u n | 
kuchga kiritish  h a q i d a bitim, Xavfsizlikni mustahkamlash  m a q j 
s a d i d a  h a r b i y  h a m k o r l i k n i  m u v o f i q l a s h t i r i s h  b o ' y i c h a shta
1 
tuzish haqida bitim imzolandi. Tojikistonning Afg'oniston bill 
c h e g a r a s i d a  v a z i y a t n i  b a r q a r o r l a s h t i r i s h  b o ' y i c h a  q o ' s h i m c l 
tadbirlar kelishib olindi. Sarmoya sarflash faohyati sohasida  h a m , 
korlik haqida,  D o r i - d a r m o n va  b o s h q a meditsina mahsulotla*, 
b i l a n  t a ' m i n l a s h  t o ' g ' r i s i d a ,  D a v l a t l a r a r o  „ M i r "  t e l e k o m p a 
niyasining faoliyatini ta'minlash haqida bitimlar imzolandi. 
M D H  d a v l a t l a r i  o ' r t a s i d a g i  m u n o s a b a t l a r d a  i s h o n c h 
m u s t a h k a m l a s h va  h a m k o r l i k n i rivojlantirish  h a q i d a Ashgaba 
Deklaratsiyasi qabul qilindi. 
262 

1 9 9 4 - y i l  2 1 - o k t a b r d a Moskvada  M D H davlat  b o s h l i q l a -
rining Kengashi bo'lib o'tdi. Bu  1 6 - k e n g a s h edi- 10 ga yaqin 
m a s a l a l a r  m u h o k a m a  q i l i n d i . Asosiy  e ' t i b o r  M D H  m a m l a -
katlarining iqtisodiy integratsiyasiga  d o i r  m a s a l a g a  q a r a t i l d i . 
M D H o'rtasida integratsiyani rivojlantirishning asosiy yo'nalish-
lari  h a q i d a  m e m o r a n d u m  i m z o l a n d i .  U n d a  i q t i s o d i y  h a m -
korlikning asosiy  y o ' n a l i s h l a r i , integratsiyaviy  t a r a q q i y o t n i n g 
istiqbol rejalari belgilab berildi. 
Mazkur Kengashda Iqtisodiy ittifoqning davld^a™™ iqtisodiy 
qo'mitasi (DIQ) tuzildi. DIQning maqsadi iqtisodiy ittifoq 
faoliyatini shakllantirish va samaradorligini ta 'minlash, MDH 
a'zolari o'rtasida iqtisodiy aloqalarni tartibga soUsh, integratsiya 
jarayonlarini samarali rivojlantirishni ta'minlasHdan iborat, deb 
belgilandi. DIQning vazifasi iqtisodiyotni, islohotl^rning borishini 
tahlil etish, xo'jalik qonunlarini bir-biriga yaqinlashtirishni 
ta'minlash, iqtisodiyotni rivojlantirishni bashoratlash, sanoat, 
qishloq xo'jaligi va boshqa tarmoqlarni rivojlantirish bo'yicha 
qo 'shma 'dasturlar ishlab chiqish, transnatsiorial xarakterdagi 
tarmoqlar (energetika, transport, aloqa, gaz va nefi quvurlari) 
bo'yicha tadbirlarni muvofiqlashtirish kabi umU
mi
y ahamiyatga 
molik masalalarni hal etishdan iboratdir. VIQning shtab-
kvartirasi Moskva shahri deb belgilandi. DIQgd tartibga solish 
bilan birga, nazorat qilish funksiyasi ham berildi. 
D I Q iqtisodiy ittifoqni shakllantirish  u c h u n quyidagi hujjat-
larni  i s h l a b  c h i q i s h  v a  i m z o l a n i s h i n i  t a ' m i r i l a s h  z a r u r  d e b 
belgilanadi:  o ' z a r o to'lov ittifoqi; erkin savdo  h u d u d l a r i  b a r p o 
etish; boj ittifoqi; tovarlar, xizmatlar,  s a r m o y a va ishchi kuchi 
umumiy bozorini vujudga keltirish; valuta  i t t i f o q i va boshqalar. 
Kengashda  M D H a'zolari o'rtasida  o ' z a r o  t o ' l ° v ittifoqini  t u -
zish haqida bitim imzolandi. 
1995- yil  2 6 - m a y kuni Minskda  M D H  d a V l a t l a r i rahbarla-
r i n i n g  n a v b a t d a g i  u c h r a s h u v i  b o ' l i b  o ' t d i . 0**zaro  t o ' l o v l a r n i 
tartibga solishga xizmat qiladigan davlatlararo valuta  q o ' m i t a s i 
tuzish,  k o l l e k t i v xavfsizlik,  M D H  c h e g a r a l *
f
i n i  q o ' r i q l a s h , 
kollektiv tinchlikni saqlash kuchlarining  ( K T S ^ ) Tojikiston  v a 
Abxaziya kabi keskin  o ' c h o q l a r d a turish  m u d c ^ a t i n i uzaytirish, 
jxtiloflarni bartaraf etish, xo'jalik sud faoliyati va  u n i  t a k o m i l -
jashtirish kabi ko'plab masalalar  m u h o k a m a  q j l i n d i va tegishli 
nujjatlar imzolandi.  M D H  u m u m i y chegaralari va ularni birga-
r .
s h i b
 qo'riqlash to'g'risida  t o m o n l a r n i n g  f i k r i turlicha  b o ' l d i . 
Mustaqil davlatlar chegaralarini hamdo'stlikning$  u m u m i y chega-
263 

ralari deb tan olish va qo'riqlash to'g'risidagi shartnomani 7 dav-
lat imzoladi. O'zbekiston tomoni imzolamadi, negaki, MDHning 
umumiy chegarasi yo'q, aksincha, har bir mustaqil davlatning 
o'z chegarasi bor va har bir davlat uni o'zi qo'riqlashi kerak deb 
ta'kidlandi. 
MDH davlat boshliqlarining 1996-yil 19-yanvar,1996-yil 
17- may va 1997-yil 28-mart kunlari Moskvada, 1997-yil 23-
oktabrda Kishinyovda bo'lib o'tgan Kengashlarida integratsiya 
jarayonlarini tezlashtirish konsepsiyasi, uyushgan jinoyatchilik 
va boshqa xavfli jinoyatchilarga qarshi birgalikda kurash dasturi, 
MDH doirasida qabul qihngan hujjatlarning bajarilish ahvoli, 
MDHning istiqbollari, MDH organlari faoliyatini takomillash-
tirish masalalari muhokama qilindi. 
1991-1999- yiHarda M&8 davlat bosWiqlarining 25 
ga yaqfeot ketig«sdti| bo'tib, ulaitia hammasi boTib iqtisodiy* 
jjtimofy, hajrlriy-gtyosiy, tasftkWy va unramiy sohalarga oid 
1300 ga yaq&i jmsalalar ninhokama fetiHh, tegishli huj-
jatlai- iinzolaiidi.. 
Hamdo'stlik mamlakatlarining iqtisodiy va madaniy aloqalari 
katta mashaqqatlar va sekinlik bilan mustahkamlanib bordi. Qabul 
qilingan hujjatlarning aksariyati qog'ozda qolib ketdi. Bunga sabab 
tomonlarning muammolarni yechishni istamayotganida emas, 
aksincha, o'zaro hamkorlik teng huquqli asosda, har bir mamla-
katning milliy manfaatlarini hisobga olgan holda yuritilishiga 
intilayotganligi bilan bog'liq edi. O'tgan yillar davomida erishilgan 
ahdlashuvlarni amalga oshirishning samarali mexanizmi yara-
tilmadi, o'zaro hisob-kitoblar muvofiqlashtirilmadi. 
^ . ^ j
 . ... . 2000- yil 24—25- yanvar kunlari 
MDHda hamj,hatl«kn,ng
 
M
o
s
k
v
a
d
a 
M
D
H  m a m
l a k a t l a r i rah-
mustahkamlamsh.
  b a r l a r i n i n g  s a m m i t i  b o
' h b o'tdi. Unda 
Rossiya davlat boshlig'i V. Putin hamdo'stlik davlatlari boshhqlari 
kengashining raisi etib saylandi. Ukraina Bosh vaziri V. Yushenko 
MDH mamlakatlari hwkumat boshliqlari kengasWning raisi etib 
saylandi. Kengashda MDH a'zolari bo'lgan mamlakatlar o'rta-
sidagi munosabatlarni yanada rivojlantirish, MDHni isloh qilish 
borasidagi masalalar muhokama qilindi. Bu kengash MDHning 
kelajagiga katta ishonch uyg'otdi. Bu ishonch Rossiya Prezidenti 
V. Putinning MDH doirasidagi sheriklar bilan yaqinlashishga 
qaratilgan harakatlarida o'z ifodasini topmoqda. 
264 

2000- yil 21- iyunda Moskvada boiib o'tgan MDH davlat 
bosWiqlarining sammitida MDH doirasida erkin savdo zonasi 
barpo etish borasidagi ishlarni, integratsiya jarayonlarini faollash-
tirishga qaratilgan 2005-yilgacha bo'lgan muddatda Hamdo'stlikni 
rivojlantirish dasturi muhokama qilindi va tegishli hujjat imzolandi. 
2001-yil 29—30- noyabr kunlari Moskvada MDH tashkil 
etilgan kunning 10 yilligiga bag'ishlangan yubiley sammiti bo'-
lib o'tdi. Sammit qatnashchilari Afg'onistondagi voqealar 
to'g'risida bayonot qabul qildilar. 
Bayonotda aksilterror operatsiyasi ijobiy baholandi, uning 
natijasida xalqaro terrorchilarning infratuzilmasiga qattiq zarba 
berilgani hamda mintaqaviy va dunyoviy xavfsizlikni yanada 
mustahkamlashga yo'l ochilgani qayd etildi. Shu bilan birga, 
toliblar hukmronligi tugatilganidan keyin Afg'oniston taqdirini 
afg'on xalqining o'zi belgilashi, mamlakatdagi vaziyatni 
barqarorlashtirish ishlari BMT rahnamoligida amalga oshirilishi 
qo 'llab-quvvatlandi. 
MDHning 10 yillik tarixi gavohlik beradiki, ham-
do'sttiloftig tashkii etffisbi foydaU bo'ldi. Hamdo'stlik 10 
yi^oidin qaaday kerakti tasbirilot bo'lgan bo'lsa, bugtmgi 
kuada ham sfconday keraklidir. Sobiq Ittifoq parcha-
larigach, yuzaga kelgan auutaqil davlatlarniflg bir-biriga 
bog'tangan iqtisodiyotint tftldirib tarish zattar edi. Han-
atan#sliunday tft^iravcMBk roBat o'ynadi, par-
chahalslr jarayonida ntaHvJN dMfislSg* yo'l qo'yniadi. 
Hamdo'stlik hozirgi kunda ham ahamiyatini yo'qotgani 
yo'q. MDH yon-atrofdagi voqealarga munosabat bildirishda 
yakdillik ko'rsatish, xususan, terror, narkobiznes, uyushgan 
jinoyatchilik, ekstremizm kabi balolarga qarshi turishda ham-
jihatlikni mustahkamlash, bahamjihat harakat qilishda muhim 
o'ringa ega. Hamdo'stlikning yana bir ahamiyatli tomoni shun-
daki, globalizatsiya jarayonlari jadallashib borayotgan hozirgi 
265 

I. A. Karimovva  V . V . P u t i n . 
' va siyosiy o' 
i a'zo 
sharoitda  d u n y o d a yuz berayotgan iqtisodiy va siyosiy o o zga 
rishlarga tayyor turish, turli  i n q f > z l a m i  y e n g
i s n d
a  b a r c h a i a z 
davlatlar  u c h u n kerakli va foydah  t ^ h k i l o ^ i i 
0 <
z
b e k i s t o n Kespublikasi  t a £ a _ s h q i 
O'zbekiston va Rossiya
  s
i y o s a
t i d a
 hamdo'stlik  m a m l a L a i a t l a r i 
hamkorligi  b j j
a n
 ikki  t o m o n l a m a  h a m k o r l h r l i k n i 
yo'lga qo'yish va rivojlantirish
  a
1°hjda o'rin tutadi. Ikki  t o r a n n o n -
l a m a  h a m k o r l i k  d e g a n d a ikki davlat o'rtasiciagi,  y a ' m  O ' .  z b e -
kistonning  b o s h q a bir  m a m l a f c *
 
b
l
l
a
n
 davlatlararo  a l o q a l s L l a n n i 
yo'lga qo'yish va chuqurlashtirish jarayoni tushumladi. 
O'zbekiston Rossiya  F e d e r a l ^ bilan davlatkraro  r a u a u n o -
sabatlar  o ' r n a t i s h  v a  r i v o j l a n t i r
l s h
g
a  a l o h l c )
a  a h a m i y a t  f c d b e n b 
kelmoqda. 
1992- yil 30- mayda I ffcrimov ooshliq O'zbekistooo»n 
delegatsiyasining Rossiyaga  0 < *
m -
kistwi Respublikasi bilan
 Ro*W*
 
F
f
e
.
r
a
^ »
 0 rt
*»
d
&*i 
davlatlararo munosaballarni^.  * *
s l a
« ' « 
korlik to'g'risida shartnonm mwolaiidi. Shartnoma iWfcki 
davlat o'rtasida har tomonlai^ hanAori^, yoiga qo yisl^h 
va rivojlantirishga huquqiy  »
s o
.
s l J
?
o l
*
l t
J a v l a t o  r t a m -
sida diplomatik aloqalar  o ' r o *
t , W l
' elchixonalar ochildi. . 
Rossiya Federatsiyasi  P r e z i d ^ t i B. Yelsinning 1993-yil n  t n a r t 
oyida  O ' z b e k i s t o n g a tashrifi  p
a
v
t
l
d
a  l k k l
 davlat o  r t a s i o i M a g i 
266 

aloqalarni  y a n a d a  m u s t a h k a m l a s h  c h o r a l a r i n i  k o ' r i s h g a  a h d -
lashildi. 1993- yil 19-  m a r t d a O'zbekiston va RF o'rtasida  m a d a -
niyat, fan va texnika,  t a ' l i m , sog'liqni saqlash, axborot, sport va 
turizm sohasida hamkorlik qilish to'g'risida bitimlar imzolandi. 
Ikki davlat o'rtasidagi aloqalarni takomillashtirish va rivojlan-
tirishda I. Karimovning 1994-yil mart oyidagi Rossiya Federatsi-
yasiga qilgan  r a s m i y davlat tashrifi  m u h i m  o ' r i n n i egalladi. 
I . K a r i m o v  b i l a n  B . Yelsin  o ' r t a s i d a g i  m u z o k a r a l a r  y a k u n i d a 
1994-yil  2 - m a r t d a  O ' z b e k i s t o n  R e s p u b l i k a s i  b i l a n  R o s s i y a 
Federatsiyasi o'rtasida  h a r  t o m o n l a m a hamkorlikni rivojlantirish 
v a  c h u q u r l a s h t i r i s h  t o ' g ' r i s i d a  D e k l a r a t s i y a  i m z o l a n d i .  S h u -
n i n g d e k , ikki davlat  p r e z i d e n t l a r i  O ' z b e k i s t o n bilan Rossiya 
o ' r t a s i d a iqtisodiy  i n t e g r a t s i y a n i  c h u q u r l a s h t i r i s h  t o ' g ' r i s i d a , 
harbiy sohadagi hamkorlik to'g'risida  s h a r t n o m a imzoladilar. 
R o s s i y a  F e d e r a t s i y a s i  h u k u m a t i raisi  V . S . C h e r n o m i r d i n 
1995- yil 26—28- iyul kunlari rasmiy safar bilan O'zbekistonda 
bo'ldi. Safar chog'ida quyidagi huijatlar imzolandi: 
•  O ' z b e k i s t a n  R e s p u b l i k a s i  b i l a n  R o s s i y a  F e d e r a t s i y a s i 
o'rtasidagi hamkorlikni yanada taraqqiy ettirish va kengaytirish 
to'g'risida  m e m o r a n d u m ; 
• 1996—1997-yillarda iqtisodiy  h a m k o r l i k n i n g asosiy  p r i n -
siplari va yo'nalishlari to'g'risida  h u k u m a t l a r a r o bitim; 
• „Ilyushin" transnatsional moliya-sanoat  q o ' s h m a guruhini 
b a r p o etish haqida bitim; 
• oliy  t a ' l i m sohasida  h a m k o r l i k qilish, ilmiy-texnik  h a m -
korlik,  „ S u p a " xalqaro radioastronomik abservatoriyasini tashkil 
etish, jinoyatchilikka qarshi kurashda hamkorlikni kuchaytirish 
to'g'risida  h u k u m a t l a r a r o bitimlar; 
• ikkala  m a m l a k a t tashqi ishlar vazirliklari o'rtasida hamkorlik 
dasturi. 
O'zbekiston Respublikasi va Rossiya Federatsiyasi o'rtasida 
imzplangan huijatlar ikki mamlakat o'rtasidagi savdo-iqtisodiy, 
kommunikatsiya, fan-texnika, madaniy aloqalarni kengaytirish-
ga xizmat  q i l m o q d a . 
V.  P u t i n n i n g Rossiya  P r e z i d e n t i etib saylanishi Rossiya va 
O ' z b e k i s t o n o'rtasidagi  h a m k o r l i k n i yangi bosqichga  k o ' t a r d i . 
V . P u t i n qisqa  m u d d a t d a O'zbekistonga ikki  m a r t a — 1 9 9 9 - yil 
1 0 - 1 1 -  d e k a b r d a  v a  2 0 0 0 - yil 18—19-  m a y kunlarida davlat 
tashrifi bilan keldi. Tashrif davomida ikki mamlakat prezidentlari 
va rasmiy delegatsiyalari  o ' r t a s i d a  s a v d o - i q t i s o d i y  a l o q a l a r n i 
y a n a d a  k e n g a y t i r i s h , harbiy  v a  h a r b i y - t e x n i k a v i y  h a m k o r l i k , 
xavfsizlik,  j u m l a d a n , Afg'onistondagi vaziyatni barqarorlashti-
267 

rish, xalqaro terrorchilikka qarshi birgalikda kurashish va boshqa 
masalalar  m u h o k a m a etildi. 
Dekabrdagi uchrashuvda  , , 0 ' z b e k i s t o n bilan Rossiya o'rtasida 
harbiy va harbiy-texnikaviy hamkorlikni yanada chuqurlashti-
rish  t o ' g ' r i s i d a  s h a r t n o m a "  i m z o l a n g a n  b o ' l s a ,  m a y oyidagi 
m u z o k a r a l a r  n i h o y a s i d a ikki  m a m l a k a t  h u k u m a t l a r i o'rtasida 
, , 0 ' z b e k i s t o n  R e s p u b l i k a s i  m a ' m u r i y - h u d u d i y  t u z i l m a l a r i 
R o s s i y a  F e d e r a t s i y a s i  s u b y e k t l a r i  o ' r t a s i d a  h a m k o r l i k n i 
k e n g a y t i r i s h  t o ' g ' r i s i d a  b i t i m " ,  „ X a l q a r o  a v t o m o b i l  q a t n o v i 
to'g'risida  b i t i m " imzolandi. 
S h u  t a r i q a  O ' z b e k i s t o n  b i l a n  R o s s i y a  o ' r t a s i d a g i  o ' z a r o 
m a n f a a t l i  a l o q a l a r  y a n g i c h a  m a z m u n  k a s b  e t m o q d a .  I k k i 
m a m l a k a t  o ' r t a s i d a  t u r l i  m a q s a d l a r g a  y o ' n a l t i r i l g a n 150  t a 
hujyatlar  i m z o l a n g a n . 
O'zbekiston bilan Rossiya o'rtasidagi tovar ayir-
bosbJash hajmi 2000-yilda 1-mlrd AQSH dollarini tashkil 
etdi. O'zbekistonda rossiyalik sarmoyadorlar bilan 
hamkorlikda tashkil etilgan 527 ta qo'shma korxonasi, 
Rossiyada esa O'zbekiston sarmoyadorlari ishtirokida 
tuzilgan 293 ta qo'shma korxona faoliyat ko'rsatmoqda. 
O'zbekiston Rossiyadan mashinalar va jihozlar, kimyo 
mahsulotlari va plastmassa, qora metall va boshqa 
tovarlar sotib olib, Rossiyaga turli mashina va jihozlar, 
paxta tolasi, xizmatlar, oziq-ovqat mcllarini eksport 
qiladi. 
O ' z b e k i s t o n  b i l a n Rossiya o'rtasidagi  h a m k o r l i k n i  y a n a d a 
rivojlantirishda  P r e z i d e n t  I s l o m  K a r i m o v n i n g 2001-yil  3 — 5 -
m a y  k u n l a r i  d a v l a t  t a s h r i f i  b i l a n  R o s s i y a  F e d e r a t s i y a s i d a 
bo'lishi  m u h i m  a h a m i y a t g a ega  b o ' l d i .  I . K a r i m o v  v a  V . P u t i n 
harbiy-texnikaviy,iqtisodiy,  m a d a n i y va ijtimoiy sohalarga oid 
masalalarni  m u h o k a m a qildi.