U. Radjapov, Q. Arzibayev

V BOB. GANDBOL SPORT 0 ‘YIN I UCHUN ZARURIY 
ТА YYORGARLIK TURLARI
Bu sog’likni mustahkamlashga, harakat sifatlarini rivojlantirishga, 
organizmning umumiy ish qobiliyatini oshirishga qaratilgan pedagogik 
jarayon. U texnik va taktik uslublami tezda egallab olishda katta samara 
beradi. Sport o‘yin larida yetarli jismoniy tayyorgarlikka ega bo‘lmay turib 
murakkab texnik uslublami muvaffaqiyatli o‘zlashtirib bo‘lmaydi.
5.1.Jismoniy tayyorgarlik
Jismoniy tayyorgarlik umumiy yordamchi va maxsus tayyorgarlikka 
bo‘linadi.
Umumiy jism oniy 
tayyorgarlik
- bu 
sportchining 
boshlang’ich 
tayyorlov bosqichi. Umumiy jismoniy tayyorgarlikni oshirish maqsadida 
qo‘llaniladigan ko‘pgina mashqlar organizmga har tomonlama ta’sir 
ko‘rsatadi. Ayni chog’da ulaming har bin u yoki bu sifatlami ko‘proq 
rivojlantirishga qaratilgan bo‘ladi.
29

---

U asosan quyidagi vazifalarning hal etilishini ta’minlaydi:
- sportchi organizmini har tomonlama garmonik rivojlantirish, uning 
funktsional imkoniyatlarini oshirish, jismoniy sifatlarini rivojlantirish;
- salomatlik darajasini oshirish;
- shiddatli mushg’ulot musobaqa yuklamalari davrida faol dam 
olishdan to‘g’ri foydalanish.
Umumiy jismoniy tayyorgarlik turli vositalar to‘plamini o‘z ichiga 
oladi. Ular orasida snaryadlarda va snaryadlar bilan bajariladigan 
mashqlar, sherik bilan maxsus trenajyorlarda bajariladigan mashqlar, 
boshqa sport turlari: akrobatika, yengil atletika, sport o‘yin lari, suzish va 
hokazolardan olingan umumiy rivojiantiruvchi mashqlar ajratiladi.
Yordamchi jismoniy tayyorgarlik Maxsus harakat malakalarini 
rivojlantirishga katta hajmdagi ishni samarali bajarish uchun zarur bo‘lgan 
maxsus asosni yaratishga mo‘ljallangan. U ancha tor va o‘ziga xos 
yo‘nalishga ega hamda quyidagi vazifalami xal etadi:
- asosan jismoniy sifatlami rivojlantirish.
- sportchi harakatlarida faol ishtirok etuvchi mushak guruhlarini tanlab
rivojlantirish.
Yordamchi jismoniy tayyorgarlikning ilg’or vositalari sifatida shunday 
mashqlar qo‘llaniladiki, ular o ‘zining kinematik va dinamik tarkibi hamda 
asab-mushak kuchlanishi xususiyatiga ko‘ra kurashchining musobaqa 
faoliyatida bajaradigan asosiy harakatlariga mos. Shunday mashqlar 
orasida quyidagilami ajratish mumkin: kurashning turli usullarini ishora 
orqali bajarish: maxsus trenajyor moslamalarida bajariladigan mashqlar.
M axsus jismoniy