C + H2O → CO + H2
Uglerod metall oksidlarini metallarga karbitlargacha qaytaradi. Ushbu xususiyat metallurgiya sanoatida keng qo’llaniladi:
3C + CaO → CO + CaC2
Ko’pgina metallar uglerod bilan karbidlarni hosil qiladi, masalan:
3C+ 4Al → Al4C3
2C + Ca → CaC2
Uglerodning polimer zanjirlarini hosil qilish qobiliyati uglerodga asoslangan birikmalarning ulkan sinfini keltirib chiqaradi, ular anorganiklarga qaraganda ancha ko’p va ular organik kimyo tomonidan o’rganiladi. Ular orasida eng keng guruhlar: uglevodorodlar, oqsillar, yog’lar, uglevodlar va boshqalar.
Uglerod birikmalari quruqlikdagi hayotning asosini tashkil etadi. Tirik hujayralardagi atomlar soni bo’yicha uglerodning ulushi taxminan 25%, massa ulushi – taxminan 18% ni tashkil qiladi.
Kristalli uglerod
Olmos
Grafen
Grafit
Karbin
Lonsdaleit
Nanodiamond
Fullerenlar
Fullerit
Uglerod tolasi
Uglerodli nano tolalar
Uglerodli nanotubalar
Amorf uglerod
Faollashgan uglerod
Ko’mir
Qazib olinadigan ko’mir: antrasit va toshqotgan ko’mir.
Ko’mir koksi, neft koksi va boshqalar.
Shisha uglerod
Uglerod qorasi
Qurum
Uglerodli ko’pik
Yuqorida sanab o’tilgan amorf shakllar uglerodning toza allotropik shakli emas, uglerod miqdori yuqori bo’lgan kimyoviy birikmalardir.
Uglerod birikmalar muhim funktsiyalarni bajaradi. Ushbu birikmalar va ba’zi uglerod atamalari haqida to’xtalamiz:
Fullerenlar : Uglerodning sun’iy allotroplari.Ularda beshburchak, olti burchakli kristallar bo’lishi mumkin. Bundan tashqari, u “Bakminstefuleren” yoki “Bakkibols” nomi bilan ham tanilgan. U 60 ta uglerod atomidan tashkil topgan molekula. Bundan tashqari, u “Carbon60” yoki “C60” deb ta’riflanadi. Uning radiusi 1 nanometrga teng. Fullerenlar kosmosdagi sayyora tumanligida aniqlandi. Ular yerdan tashqarida borligi isbotlangan eng katta molekulalardir.
Do'stlaringiz bilan baham: |