Umarxodjaeva m. G., Alladustov r. D., Ziyaeva d. «Korporativ risklarni boshqarish»
Download 1.67 Mb. Pdf ko'rish
|
Корпоратив рисклар КИТОБ
|
j
j CML tg r m i Riskli aktivlarning daromadliligini aniqlashda "eng yaxshi" portfel xususiyatlarining roli kapital aktivlarini narxlash modeli (CARM) bilan izohlanadi. Barcha qimmatli qog„ozlarni sotib oluvchilar uchun talab to„zilmasi bir xil, ularning barchasi D portfel to„zilmasiga mos keladigan risk aktivlarining bir xil to„plamiga ega bo„lishni xohlashadi va natijada agar qimmatli qog„ozlar bozori muvozanatli bo„lsa, bozorda sotilgan barcha riskli aktivlar to„plami sifatida bozor portfeli investorlar uchun maqbul portfeldir. Har qanday investor uchun investitsiyalardan kutilayotgan foyda (ri) quyidagicha: r i rm i , bu erda rj j -chi portfelning joriy rentabelligi, i - foiz stavkasi, rm - "eng yaxshi" portfelning joriy rentabelligi, j “– “eng yaxshi portfel” riski, m – investorning hissalari riski. YUqorida ko„rsatilgan tenglama CML (kapital bozori chizig„i) kapital bozori chizig„i tenglamasi deb nomlanadi. U 7-rasmda keltirilgan. r r rm p 7-rasm. Kapital bozori chizig„i CML moyilligi burchagi riskli aktivlar bozorida investitsiya riskining narxini aks ettiradi: investorning daromadlilik darajasi, investitsiyalarning umumiy hajmidagi riskli aktivlar ulushining o„zgarishiga to„g„ridan-to„g„ri mutanosib ravishda o„zgarib 84 turadigan, ularning risk birligi oshishi bilan investorning daromadliligi qanchalik oshishini ko„rsatadi. Arbitraj narx shakllanishi nazariyasi APT (arbitrage pricing theory) SARM modelining keyingi rivojlanishi sifatida 1970 yillarning oxirida paydo bo„ldi. Ushbu nazariyaning batafsil ekspozitsiyasini korporativ moliya bo„yicha maxsus darsliklarda topish mumkin. Aytaylik, risksizlik daromadlarining kutilayotgan qiymati va riski CAPM modelidagi kabi emas, balki bozor ko„rsatkichlari (bozor portfelining o„zgarishi) bilan emas, balki bir necha omillar (YAIMning o„zgarishi, inflyasiya, milliy valyuta kursining o„zgarishi va boshqalar) bilan belgilanadi. ART konsepsiyasi zaruriy shart sifatida risksiz rentabellikga ega moliyaviy vositaning mavjudligini nazarda tutmaydi va undan foydalanish uchun qimmatli qog„ozlardan tushadigan daromadning kutilayotgan o„rtacha qiymatini va uning o„zgarishini hisoblash kerak emas. ART bozorda qayta vujudga keladigan bitta aksiya uchun muvozanat narxining shakllanishini tushuntiradi. |
