Umarxodjaeva m. G., Alladustov r. D., Ziyaeva d. «Korporativ risklarni boshqarish»
-BOB: KORPORATIV DARAJADAGI RISKLARNI BOSHQARISH
Download 1.67 Mb. Pdf ko'rish
|
Корпоратив рисклар КИТОБ
|
7-BOB: KORPORATIV DARAJADAGI RISKLARNI BOSHQARISH
Biz riskni boshkarishni yangi usuli riskni boshkarishda uyinlar nazariyasidan foydalanishni kurib chiqamiz uyinlar nazariyasida agar biz ikki shaxs orasidagi uyinni nazarda tutsak unda ular bir shaxs bir-biridan bog„liq bo„lmagan qoida o„z strategiyasini tanlashni tushinamiz. Uyin maqsadi muvozanat nuktasiga erishish strategiyasini tanlashdir. Muvozanatlik strategiyasi -bu ishonchlik strategiyasi bo„lib uni asosida to„lov funksiyasining kiymati uning ob‟ektivligi yotadi va kamtarona qoida taniladi. Ammo uyinlar nazariyasida ko„pincha muvozanat holatdan uzoqlashib riskka yul kuyishadi bu esa ko„plab amaliy masalalarni ishida uchrab turadigan holatdir. Bunda barcha mumkin bo„lgan imkoniyatlarini uyinchini xulk-atvori tanlangan strategiya natijasida keladigan foyda uning stabilligi va boshkalar nazarga olinadi. Kuyida biz muvozanat nuktasidan uzoqlagan qoida uyin yuritish misollarini kurib chiqamiz. Ko„pincha uyinlar nazariyasida uyinchilardan biri (lakablar) tushingan va maqsadga yo„nalgan holda faoliyat yuritadi kolganlar esa o„z strategiyasini tasodif tarzda tanlaydilar.Bu holda har bir uyinchini yutik xajmi juda kichik bo„ladi.Ammo umumiy holda uyinlar nazariyasida har bir uyinchi katta yutikka erishish strategiyasini tanlashga harakat qiladi. Bunday strategiyada istagan natijaga erishish xavfi katta bo„ladi. Bunday strategiyalarni tanlashda barcha imkoniyatlarni hisobga olgan holda shunday yulni tanlash kerakki unda lakibning hatti-harakati o„zaro bo„ladigan foyda bu tanlangan strategiyadan olinadigan natijalarni hisoblab uni muvozanat holat uyinlari bilan solishtirib kurish zarur. Kuyida biz insonning tabiatga karshi uyinini kurib chiqamiz.Inson hisob kitob bilan biror maqsad asosida tabiat bilan uynaydi. Tabiat esa o„z strategiyasini tasodif holatda tanlaydi. Inson strategiyasi Tabiat holatlari 76 ij a - inson Si strategiyasini tanlanganda unga tabiat Rj holatni karshi kuygandagi to„lov mikdori. Tabiatga karshi uyinda risk kuyida keltirilgan uyinlar matritsasidagi satrlarda uyinini tanlangan strategiyalari (uyini iqtisodchi, raxbor, tadbirkor va boshkalar) ular Kbilan belgilanib ustunlarda esa tabiatning mumkin bo„lgan holatlari K keltirilgan. Matritsaning elementi uyinchi Si echimga kelganda tabiatning K holatidagi to„lovlar summasini belgilaydi. Agar Aij musbat bo„lsa tabiatning Rj holatida uyinchining Si strategiyasini tanlashdan kelgan foydani manfiy bo„lsa uyinchining tutgan zararini anglatadi. Tabiat holatlari. Agar uyinlar matritsasi berilgan bo„lsa ya‟ni aij-lar barcha i va j lar uchun berilgan bo„lsa, kuyida uyining eng yaxshi strategiyasini tanlash mezonlarini keltiramiz. 1.Laplas mezoni Agar tabiat holatlarini yuzaga kelish ehtimollari ma‟lum bo„lmasa barcha holatlarni teng ehtimoli deb faraz etamiz va Si strategiyasini Sj strategiyadan yaxshirok deymiz va Si>Sj deb belgilaymiz agar k jk k ik a a bo„lsa. II Vald mezoni pissimistik strategiyalarini tanlash, kamtarlik yo„lini tutib uyin yuritish bo„lib bu me‟zon orkali kuyidagicha strategiya tanlanadi: Si>Sj deyiladi, agar jk k ik k a a min min bo„lsa. III Gurvits mezoni. Bu mezonda har bir Si strategiya uchun kuyidagicha hisoblanadi: |
