Umum ped na amal-O`um 13-14

 
 
 
 
 
 
 
Jamoaga qanday talablar qo‘yiladi?  degan savol tug‘ilishi mumkin. 
Sinf faqat o‘quv faoliyati birligi bo‘libgina qolmasdan, balki o‘quvchilarga tarbiya berishni tashkil etishning 
muhim jamoa shakli hamdir. Z. Qo‘ziyevning fikricha «jamoaga qo‘yilgan umumiy talablarga ko‘ra jamoa a‘zolari 
quyidagilardan qoniqish hosil qilishlari kerak: 
- 
o‘zaro munosabatlardan; 
- 
o‘qish va mehnat jarayonidan; 
- 
rahbarlikdan; 
- 
uyushqoqlikdan; 
- 
ongli intizomdan; 
- 
oqilona va foydali faoliyatdan; 
- 
xotirjamlikdan; 
- 
o‘z qadr-qimmatini saqlashdan; 
- 
jamoa bilan faxrlanishdan; 
- 
himoyalanganlikdan. 
Jamoa a‘zolariga: 

ixtiyoriylik; 

demokratik faoliyat; 

so‘z erkinligi; 

tashabbuskorlik; 

mastaqillik; 

faollik; 

ijodiy faoliyat ko‘rsatishlari uchun imkoniyat yaratilishi kerak»
1
. 
Jamoa va unga qo‘yilgan talablar haqida gapirar ekanmiz, turli yoshdagi sinflarda jamoa tashkil etishning farqli 
tomonlari bormi? Ularning o‘ziga xos xususiyatlari nimalardan iborat? degan savol tug‘ilishi tabiiy. 
O‘quvchilar jamoalarini tuzish guruhlarda, sinflarda turli farqlar bilan amalga oshiriladi. Shuning uchun 
barcha sinflar uchun bir xildagi yo‘l-yo‘riqlarni belgilab bo‘lmaydi. 
Ayniqsa, boshlang‘ich, V va IX sinflarda o‘quvchilar jamoasini tashkil etish va jipslashtirish katta 
qiyinchiliklar tug‘diradi. Bu sinflarda ko‘pincha o‘quvchilar tarkibi mutloq yangi yoki qisman o‘zgaradi. Shuning 
uchun o‘quvchilar
jamoasini yangidan tuzishga to‘g‘ri keladi.
VI-VII sinflarda o‘quvchilar faollari kengayib boradi. Ular ko‘proq jamoatchilik ishlarida qatnashadilar, 
o‘zlarining axloqiy tajribalarini boyitadilar, mehnat qilish malakalari va ko‘nikmalarini rivojlantiradilar.
Sinf rahbari quyi va o‘rta sinflarda bu ishlarni amalga oshirishda bolalar va o‘smirlar uyushmasiga, yuqori 
sinflarda «Kamolot» tashkiloti yordamiga tayanadi. 
Pеdаgоgik jihаtdаn mаqsаdgа muvоfiq tаshkil etilgаn jаmоа, хususаn, uning а‘zоlаri o`rtаsidа o`zаrо ruhiy 
yaqinlik, ishchаnlik, bir-biri uchun g`аmхo`rlik, o`zаrо yordаm, jаmоа mаnfааti uchun qаyg`urish, mаzkur yo`ldа 
аmаliy hаrаkаtlаrni tаshkil etish hаmdа jаvоbgаrlik hissi qаrоr tоpаdi.  Dеmаk, jаmоа o`zidа quyidаgi хususiyatlаrni 
nаmоyon etаdi: 
1
Қўзиев З. Синф раҳбари ишини ташкил этиш ва режалаштириш. Тошкент, 1997, 49- бет. 
Inson 
Biologik mavjudot. «Homo Sapiens» - «aqlli zot» tushunchasini 
ifoda etgan jonzotning paydo bo`lganiga yildan oshdi. Inson 
ijtimoiy-sotsial omillar ta'sirida rivojlanadi. O`zining aql-idroki 
bilan boshqa barcha janzotlardan farq qiladi.