ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
МИРЗО УЛУҒБЕК НОМИДАГИ
ЎЗБЕКИСТОН МИЛЛИЙ УНИВЕРСИТЕТИ
Геология ва геоинформацион тизимлар факултети
УМУМИЙ ГЕОЛОГИЯ
Фанидан 3-лаборатория машғулоти
Мавзу:
O'ta asos tarkibli tog jinslari
Ўқитувчи: Юсупов А.Б.
Тошкент 2021
REJA:
• 1. Peridotit
• 2. Dunit
• 3. Piroksenit
Peridotit
• Peridotit – dala shpatisiz to‘liq kristalli o‘taasosli jins bo‘lib, unda
SiO
2
miqdori 40% dan kam.
• Rangi - yashil tusli qora.
• Strukturasi - to‘liq, bir tekis kristalli.
• Teksturasi - yaxlit, afanitli (zich), alohidaligi qatlamli,
parallelepipedial.
• Asosan olivindan (70-30%) va piroksendan (30-70%) tarkib
topgan, ba’zan rogovaya obmankaga ega. Ikkinchi darajali
minerallari shaklida: magnetit, ilmenit, pirrotin, xromit, shpinel,
granat va b.; ba’zan ularda platina va nikelli minerallar kuzatiladi.
Shtok shaklida uchraydi.
Peridotit
Dunit
• Dunit - o‘taasosli dala shpatisiz to‘liq kristalli jins bo‘lib, unda SiO
2
miqdori
40% dan kam.
• Rangi - qora, to‘q yoki och yashil.
• Strukturasi - to‘liq, bir tekis kristalli, o‘rta donali.
• Teksturasi - yaxlit, alohidaligi qatlamli, parallelepipedal.
• Dunit deyarli monomineral olivinli jins. Ikkinchi darajali qo‘shimchalar
shaklida xromit yoki magnetit, ba’zan platina uchraydi. Tasodifiy minerallari -
granat, korund. Deyarli har doim serpentin mavjud bo‘ladi.
Dunit
Piroksenit
• Rangi
-qora, yashilsimon-kulrang, qoramtir o‘taasosli jins.
• Strukturasi
- to‘liq bir tekis kristalli, o‘rta va yirik donali.
• Teksturasi
- afanitli (zich), ba’zan porfirsimon.
• Piroksenit piroksen va rogovaya obmankadan tarkib topgan. Aksessor
minerallardan olivin, biotit, magnetit, ilmenit, ba’zan xromit mavjud
bo‘ladi.
Piroksenit
• Qo’llanilishi -
O‘taasosli jinslarning yuqori qattiqligi konlarni qazib
olishni qiyinlashtiradi, yuqori qovushoqligi esa ularni qayta ishlashni
murakkablashtiradi. Shuning uchun ham ular maxsus gidrotexnik va
boshqa inshootlar qurishda maxsus materiallar sifatida qo‘llaniladi,
bino va imoratlarning ichki qismini bezashda, taqinchoq va tasviriy
san’at materiali sifatida ham foydalaniladi.
Piroksenit
Nazorat savollari
• Issiq kontaktbo‘yi o‘zgarishlari nimalardan iborat?
• Magmatik jinslar qanday xosil bo‘ladi?
• Magmatik jinslar qanday tamoyillar asosida tasniflanadi?
• Intruziv jinslarning tipik turlarini ta’riflab bering.
E’tiboringiz uchun tashakkur!
Do'stlaringiz bilan baham: |