Умумий хирургия интизоми бўйича «ишчи дастур»

Машғулот № 8 (3 соат) 
Мавзу: Десмургия. Оёқ ва қўлларга қўйиладиган боғламлар. 
Дарснинг мазмуни: оёқ ва қўл сохасига боғлам қўйиш техникасининг ўзига хослиги, боғламлар 
тури, оёқ ва қўл сохасига боғламлар туридан келиб чиқган холда боғлам қўйишга кўрсатмалар. 
Иммоблизацияловчи боғламлар хақида тушинча, уларнинг травматик шикастланишларда биринчи 
ёрдам кўрсатишда ўрни ва ахамияти. Травма олган беморларда транспортировка мақсадида 
қўйиладиган боғламларнинг ўзига хослиги. Оёқ ва қўлларда қон кетишни тўхтатиш мақсадида 
қўйиладиган боғламларнинг ўзига хослиги.
Дарснинг мақсади: Талабаларга оёқ ва қул сохасига боғлам қўйишнинг энг мухим техник 
жихатларини ўргатиш.
Талаба билиши керак: Елка сохасига айланасимон боғлам қўйиш техникасини билиши. Дезо 
боғламини қўйиш техникасини. Қўл сохасига рўмолсимон боғлам қўйиш техникасини бажара 
олиши. Тирсак сохасига тошбақасимон боғлам қўйиш техникаси.
Талаба бажара олиши керак: Билак сохасига спиралсимон боғлам қўйиш техникасини. Бармоқ 
ва панжа сохаларига боғлам қўйиш техникасини. Қўл бармоқларига Бедринский боғламини қўйиш 
техникаси. Бармоқларга спиралсимон боғлам қўйиш техникаси. Тавон сохасига спиралсимон, 
саккизсимон ва тошбақасимон боғлам қўйиш техникаси. Ампутациядан кейинги чўлтоқ сохасига 
боғлам қўйиш техникасини. 
Машғулот № 9 (3 соат) 
Мавзу: Қон кетиши ва қон йўқотиш.
Дарснинг мазмуни: Терминология: қон кетиши, қон йўқотиш, гематома, пульсланувчи гематома, 
аневризма, ёлғон аневризма, петехия, пурпура, экхимоз, эпистаксис, энтерорагия, мелена, 

---

УМУМИЙ ХИРУРГИЯ ИНТИЗОМИ БЎЙИЧА «ИШЧИ ДАСТУР»
ТТА Умумий ва болалар хирургияси кафедраси 
12 
гемоптоэ, гемотемезис, гематурия, метроррагия, гемоперикард, гемоторакс, гемоперитонеум, 
гематоцеле, гемартроз. Қон кетиши таснифи (физиологик, патологик, анатомик, сабабига кўра, 
қлиник кечишига қараб, тезлиги ва хажмига қараб, вақтига қараб). Қон кетишда организмда юз 
берадиган рекциялар: гиповолемия, веноспазм, аутогемодиллюция, периферик артериоспазм. Қон 
кетишда ўлим сабаблари.