Umumiy astronomiya fani bo’yicha testlar r o’ yxat I

Umumiy astronomiya fani bo’yicha testlar
R O’ Y X A T I.

1. 
   Osmon sferasi deb nimaga aytiladi?
   

A) Radiusi ixtiyoriy bo’lgan, ichki sirtida osmon yoritgichlarini vaziyatlarini proyeksiyalari tushirilgan sferaga aytiladi.
B) Radiusi ixtiyori bo’lgan faraziy sharga aytiladi.
С) Ma’lum radiusli faraziya sharga aytiladi.
D) Ichki sirtida osmon yoritgichlari joylashgan sharga aytiladi.
2. Gorizontal koordinatalar sistemasi asosiy aylana va nuqtasini ko’rsating?
A) Gorizant aylanasi. S-janubiy nuqta
B) Ekvator aylanasi, Q-yuqori nuqta.
С) Ekliptika aylanasi, - bahorgi tengkunlik nuqta.
D) Ekvator aylanasi, - bahorgi tengkunlik nuqta.
3. Ekvatorial koordinatalarning birinchi sistemasini asosiy aylanasi va nuqtasini ko’rsating.

1. 
   Ekvator aylanasi, Q – yuqori nuqtasi
   
2. 
   Gorizontal aylanasi, S – janubiy nuqtasi
   
3. 
   Ekvator aylanasi,  - bahorgi tengkunlik nuqta
   
4. 
   Ekliptika aylanasi,  - bahorgi tengkunlik nuqta
   

4. Ekvatorial koordinatalarning ikkinchi sistemasi asosiy aylanasi va nuqtasini ko’rsating.

1. 
   Ekvator aylanasi,  - bahorgi tengkunlik nuqta
   
2. 
   Ekvator aylanasi,  - bahorgi tengkunlik nuqta
   
3. 
   Ekvator aylanasi, Q – yuqori nuqtasi
   
4. 
   Gorizontal aylanasi, S – janubiy nuqtasi
   

5 . Ekliptik koordinatalar sistemasini asosiy aylanava nuqtasini ko’rsating.

1. 
   Ekliptika aylanasi,  - bahorgi tengkunlik nuqta
   
2. 
   Gorizontal aylanasi, S – janubiy nuqtasi
   
3. 
   Ekliptika aylanasi, Q – yuqori nuqtasi
   
4. 
   Ekvator aylanasi,  - bahorgi tengkunlik nuqta.
   

6. Yoritgichni vertikali deb nimaga aytiladi.

1. 
   Zenitni, yoritgichni va nadirni tutashtiruvchi aylanaga.
   
2. 
   Olam shimoliy qutbini, yoritgichni va olam janubiy qutbini tutashtiruvchi aylanaga.
   
3. 
   Ekliptika shimoliy qutbini yoritgichni va ekliptika janubiy qutbini tutashtiruvchi aylanaga.
   
4. 
   Olam shimoliy qutbini, yoritgichni va ekliptika janubiy qutbini tutashtiruvchi aylanaga.
   

7. Yoritgichni og’ish aylanasi deb nimaga aytiladi.

1. 
   Olam shimoliy qutbini, yoritgichni va ekliptika janubiy qutbini tutashtiruvchi aylanaga.
   
2. 
   Zenitni, yoritgichni va nadirni tutashtiruvchi aylanaga.
   
3. 
   Ekliptika shimoliy qutbini yoritgichni va ekliptika janubiy qutbini tutashtiruvchi aylanaga.
   
4. 
   Olam shimoliy qutbini, yoritgichni va ekliptika janubiy qutbini tutashtiruvchi aylanaga.
   

10. Yoritgichni ekliptika og’ish aylanasi deb nimaga aytiladi.

1. 
   Ekliptika shimoliy qutbini yoritgichni va ekliptika janubiy qutbini tutashtiruvchi aylanaga.
   
2. 
   Olam shimoliy qutbini, yoritgichni va ekliptika janubiy qutbini tutashtiruvchi aylanaga.
   
3. 
   Zenitni, yoritgichni va nadirni tutashtiruvchi aylanaga
   
4. 
   Olam shimoliy qutbini, yoritgichni va ekliptika janubiy qutbini tutashtiruvchi aylanaga.
   

11. 
    Gorizontal koordinatalar sistemasiga yoritgichlarini koordinatalari ko’rsating.
    

1. 
   h – balandlik, A – azimut.
   
2. 
    – og’ish, t – soat burchagi
   
3. 
    - ekliptik uzunlanma,  - ekliptika kenglama.
   
4. 
    - geografik uzunlanma,  - geografik kenglama.
   

12. Ekvatorial koordinatalar birinchi sistemasida yoritgichlarni koordinatalarini ko’rsating.

1. 
    – og’ish, t – soat burchagi
   
2. 
   h – balandlik, A – azimut.
   
3. 
    - ekliptik uzunlanma,  - ekliptika kenglama.
   
4. 
    - geografik uzunlanma,  - geografik kenglama.
   

11. Ekvatorial koordinatalar ikkinchi sistemasida yoritgichlarni koordinatalarini ko’rsating.

1. 
    – og’ish,  – tug’ri chiqish
   
2. 
   h – balandlik, A – azimut.
   
3. 
    – og’ish, t – soat burchagi
   
4. 
    - geografik uzunlanma,  - geografik kenglama.
   

12. Ekliptik koordinatalar sistemasida yoritgichlarni koordinatalarini ko’rsating.

1. 
    - ekliptik uzunlanma,  - ekliptika kenglama.
   
2. 
   h – balandlik, A – azimuth
   
3. 
   .  – og’ish, t – soat burchagi
   
4. 
    - geografik uzunlanma,  - geografik kenglama.
   

13. Samarqand shahrining geografik koordinatalarini ko’rsating.

1. 
   75⁰   39⁰39
   
2. 
   39⁰39   75⁰
   
3. 
   55⁰   39⁰39
   
4. 
     39⁰39  75⁰
   

14.Gorizontal aylanasini zenitdan masofasini ko’rsating.

1. 
   90⁰,
   
2. 
   0⁰,
   
3. 
   180⁰,
   
4. 
   270⁰
   

15. Olam qutbini og’ishini aniqlang.

1. 
   90⁰, B. 0⁰, C. 180⁰, D. 270⁰
   

16. Samarqand shahri uchun olam qutbini balandligi qancha.

1. 
    39⁰39
   
2. 
    45⁰
   
3. 
    50⁰
   
4. 
    35⁰
   

17.Gorizontal shimoliy qutbining og’maligini aniqlang.

1. 
   180⁰
   
2. 
   0⁰
   
3. 
   90⁰
   
4. 
   270⁰
   

18.Olam janubiy nuqtasining og’ishini aniqlang.

1. 
   – 90⁰
   
2. 
   90⁰
   
3. 
   0⁰
   
4. 
   45⁰
   

19.Yoritgichlarni balandligi va zenith masofasini yig’indisini aniqlang.

1. 
   h + z = 90⁰
   
2. 
   h + z = 0⁰
   
3. 
   h + z = 45⁰
   
4. 
   h + z = 180⁰
   

20.Yoritgichlarni og’ishi va qutbdan masofasi yig’indisini aniqlang.

1. 
    + p = 90⁰
   
2. 
    + p = 0⁰
   
3. 
   + p = 45⁰
   
4. 
   + p = 180⁰
   

21.Shimoliy tropikda joylashgan kuzatuvchini geografik kenglamasini toping.

1. 
   23⁰27
   
2. 
   90⁰
   
3. 
   0⁰
   
4. 
   180⁰
   

22.Shimoliy qutbdagi kuzatuvchi geografik kenglamasini toping.

1. 
   90⁰
   
2. 
   23⁰27
   
3. 
   0⁰
   
4. 
   180⁰
   

23.Astronomiyada vaqt birli qanday davr tanlangan.

1. 
   Yerning o’z o’qi atrofida aylanish davri olingan.
   
2. 
   Oyning o’z o’qi atrofida aylanish davri olingan
   
3. 
   Oyning yer atrofida aylanish davri olingan
   
4. 
   Quyosh gardishi markazini yuqori kulminatsiyadan ketma – ket ikki marotaba o’tish vaqtini tanlagan.
   

24.Yulduz sutkasi deb qanday vaqtga aytiladi.

1. 
   Bahorgi tengkunlik nuqtasining ketma – ket ikki marotaba yuqori kulminatsiyadan o’tish orasidagi vaqtga.
   
2. 
   Quyosh gardishi markazini ikki marotabaketma – ket qiya kulminatsiyadan o’tish orasidagi vaqtga
   
3. 
   Oyning yer atrofini bir marotaba aylanish uchun ketgan vaqtga.
   

25.O’rtacha Quyosh sutkasi deb qanday vaqtga aytiladi.

1. 
   O’rtacha Quyoshni ketma – ket ikki maratoba quyi kulminatsiyadan o’tish orasidagi vaqt.
   
2. 
   Quyosh gardishi markazini ikki maratoba ketma – ket quyi kulminatsiyada o’tishi arasidagi vaqtga.
   
3. 
   Bahorgi tengkunlik nuqtasining ketma – ket ikki maratoba yuqori kulminatsiyadan o’tish orasidagi vaqtga.
   
4. 
   Oyning yer atrofini bir marotaba aylanishi uchun ketgan vaqtga
   

26.Haqiqiy Quyosh sutkasi deb qanday vaqtga aytiladi.

1. 
   Quyosh gardishi markazini ikki maratoba ketme – ket quyi kulminatsiyadan o’tish orasidagi vaqtga.
   
2. 
   O’rtacha Quyoshni ketma – ket ikki maratoba quyi kulminatsiyadan o’tish orasidagi vaqt.
   
3. 
   Bahorgi tengkunlik nuqtasining ketma – ket ikki maratoba yuqori kulminatsiyadan o’tish orasidagi vaqtga.
   
4. 
   Oyning yer atrofini bir marotaba aylanishi uchun ketgan vaqtga
   

27.Yulduz vaqti deb qanday vaqtga aytiladi.

1. 
   Bohorgi tengkunlik nuqtasini Osmon sferasidagi vaziyatiga qarab aniqlanadigan vaqtga.
   
2. 
   Quyosh gardishi markazini Osmon sferasidagi vaziyatiga qarab aniqlanadigan vaqtga.
   
3. 
   O’rtacha Quyoshni Osmon sferasidagi vaziyatiga qarab aniqlanadagan vaqtga.
   
4. 
   Oyning Osmon sferasidagi vaziyatiga qarab aniqlanadigan vaqtga
   

28.Haqiqiy Quyosh vaqti deb qanday vaqtga aytiladi.

1. 
   Quyosh gardishi markazini Osmon sferasidagi vaziyatiga qarab aniqlanadigan vaqtga.
   
2. 
   Bohorgi tengkunlik nuqtasini Osmon sferasidagi vaziyatiga qarab aniqlanadigan vaqtga
   
3. 
   O’rtacha quyosh Osmon sferasidagi vaziyatiga qarab aniqlanadigan vaqtga.
   
4. 
   Oyning Osmon sferasidagi vaziyatiga qarab aniqlanadigan vaqtga
   

29.O’rtacha Quyosh vaqti deb qanday vaqtga aytiladi.

1. 
   O’rtacha Quyoshni Osmon sferasidagi vaziyatiga qarab aniqlanadigan vaqtga.
   
2. 
   Quyosh gardishi markazini Osmon sferasidagi vaziyatiga qarab aniqlanadigan vaqtga.
   
3. 
   Bohorgi tengkunlik nuqtasini Osmon sferasidagi vaziyatiga qarab aniqlanadigan vaqtga
   
4. 
   Oyning Osmon sferasidagi vaziyatiga qarab aniqlanadigan vaqtga
   

21.Mahalliy vaqti deb qanday vaqtga aytiladi.

1. 
   Berilgan meridianda o’lchangan vaqtga aytiladi.
   
2. 
   Grinvich meridianda o’lchangan vaqtga aytiladi.
   
3. 
   Yilduz vaqtiga.
   
4. 
   O’rtacha Quyosh vaqtiga
   

22.Dunyo vaqti deb qanday vaqtga aytiladi.

1. 
   Grinvich meridianda o’lchangan vaqtga aytiladi.
   
2. 
   Berilgan meridianda o’lchangan vaqtga aytiladi.
   
3. 
   Yilduz vaqtiga.
   
4. 
   O’rtacha Quyosh vaqtiga
   

23.Vaqt tenglamasini ko’rsating.

1. 
    = T^m – T _
   
2. 
    = Tm – T _
   
3. 
    = Tm – T _
   
4. 
    = Tm – T _
   

24.Taqvim deb nimaga aytiladi.

1. 
   Uzoq vaqtlarni yil, oy kunlarga bo’lib hisoblash sistemasiga taqvim deyiladi.
   
2. 
   Uzoq vaqtlarni oylarga bo’lib hisoblasah sistemasiga taqvim deyiladi.
   
3. 
   Uzoq vaqtlarni oylarga bo’lib hisoblasah sistemasiga taqvim deyiladi.
   
4. 
   Uzoq vaqtlarni oylarga bo’lib hisoblasah sistemasiga taqvim deyiladi.
   

25.Quyosh taqvimlariga qanday talablar qo’yiladi.

1. 
   Taqvim bo’yicha yil davomiyligini tropik yil davomiyligiga teng bo’lishi va yildagi kunlar soni butun bo’lishi.
   
2. 
   Taqvim bo’yicha yil davomiyligini tropik yil davomiyligiga teng bo’lishi.
   
3. 
   Taqvimdagi kunlar sonini butun bo’lishi.
   
4. 
   Taqvim bo’yicha oy davomiyligini sinodik oy davomiyligiga teng bo’lishi.
   

26.Oy taqvimlariga qanday talablar quyiladi.

1. 
   Taqvim bo’yicha oy davomiyligini sinodik oy davomiyligiga teng bo’lishi
   
2. 
   Taqvim bo’yicha yil davomiyligini tropik yil davomiyligiga teng bo’lishi va yildagi kunlar soni butun bo’lishi
   
3. 
   Taqvim bo’yicha yil davomiyligi kunlar sonini butun qilib olishi.
   
4. 
   Taqvim bo’yicha oydagi kunlar sonini butun qilib olish.
   

27. Yulian kalendarini xatosi bir yilda necha sutkani tashkil etadi.

1. 
   0,0078.
   
2. 
   0,078.
   
3. 
   0,78.
   
4. 
   3,12.
   

28. Grigorian kalendarini xatosi bir yilda necha sutkani tashkil rtadi.

1. 
   0,0003
   
2. 
   0,0005.
   
3. 
   0,0008.
   
4. 
   0,0007.
   

29.Qabisa yillar deb qanday yillarga aytiladi.

1. 
   366 kunlik yillarga.
   
2. 
   365 kunlik yillarga.
   
3. 
   354 kunlik yillarga
   
4. 
   364 kunlik yillarga.
   

30.Yoritgichlarning paralleli deb nimaga aytiladi.

1. 
   Yuzasi olam ekvatori yuzasiga parallel bo’lgan, yoritgichdan o’tgan aylanaga.
   
2. 
   Yuzasi gorizont yuzasiga parallel bo’lgan yoritgichdan o’tgan aylanaga
   
3. 
   Yuzasi ekliptika yuzasiga parallel bo’lgan, yoritgichdan o’tgan aylanaga.
   
4. 
   Zenith yoritgich va nadirni tutashtiruvchi aylanaga.
   

5. 
   Yoritgichlarning almukantaroti deb nimaga aytiladi.
   

1. 
   Yuzasi olam ekvatori yuzasiga parallel bo’lgan, yoritgichdan o’tgan aylanaga.
   
2. 
   Yuzasi gorizont yuzasiga parallel bo’lgan yoritgichdan o’tgan aylanaga
   
3. 
   Yuzasi ekliptika yuzasiga parallel bo’lgan, yoritgichdan o’tgan aylanaga.
   
4. 
   Zenith yoritgich va nadirni tutashtiruvchi aylanaga.
   

31. Yoritgichning og’ishi 0⁰ – ga teng uning chiqayotgandagi azimutini va zenith masofasini toping.

1. 
   270⁰
   
2. 
   90⁰
   
3. 
   90⁰:90⁰
   
4. 
   270⁰:270⁰
   

32.Yoritgichning ogishi 0⁰ – ga teng uning botayotganidagi azimutini va zenith masofasini toping.

1. 
   90⁰; 90⁰
   
2. 
   270⁰;
   
3. 
   90⁰; 0⁰
   
4. 
   0⁰; 0⁰
   

33. Grigorean kalendarining xatosi necha yilda bir sutkaga yetadi?

1. 
   3300
   
2. 
   2300
   
3. 
   300
   
4. 
   400
   

34. Olam tuzilishi geosentrik sistemaning muallifini ko’rsating.
А) Ptolomey
В) Kopernik
С) Kepler
D) Beruniy
35. Olam tuzilishi geleosentrik sistemaning muallifini ko’rsating
A) Kopernik
B) Ptolomey
C) Kepler
D) Beruniy
36. Geosentrik sistemaning markazida qaysi sayyora turadi?
A) Yer tinch turadi.
B)Yer turadi va u aylanma harakat qiladi.
C) Quyosh tinch turadi.
D) Quyosh turadi va u aylanma harakat qiladi.
37. Sayyoralarning siderik aylanish davri deb nimaga aytiladi?
A) Sayyoralarning Quyosh atrofini bir marotaba to’la aylanib chiqish davriga.

2. 
   Sayyoralarning bir xil konfiguratsiadan ketma – ket ikki marotaba o’tishi orasida ketgan vaqtga
   
3. 
   Sayyoralarning o’z o’qi atrofida bir marotaba aylanish davriga
   
4. 
   Oyning Yer atrofida bir marotaba aylanish davriga.
   

38 . Sayyoralarning sinodik aylanish davri deb nimaga aytiladi?

1. 
   A) Sayyoralarning bir xil konfeguratsiyadan ketma – ket ikki marotaba o’tishi orasida ketgan vaqtga.
   
2. 
   B) Sayyoralarning Quyosh atrofini bir marotaba to’la aylanib chiqish davriga.
   
3. 
   C) Sayyoralarning o’z o’qi atrofida bir marotaba aylanish davriga
   
4. 
   D) Oyning Yer atrofida bir marotaba aylanish davriga.
   

39. Yulduz yili deb nimaga aytiladi?

5. 
   A) Yerning Quyosh atrofini bir marotaba to’la aylanib chiqish davriga
   
6. 
   B) Oyning Yer atrofini bir marotaba to’la aylanib chiqish davriga
   
7. 
   C) Marsning Quyosh atrofini bir marotaba to’la aylanib chiqish davriga
   
8. 
   D) Quyosh gardishi markazini γ nuqtadan ikki marotaba o’tishi oarasidagi vaqtga
   

40. 
    Yulduz oyi deb nimaga aytiladi?
    

9. 
   A) Oyning Yer atrofini bir marotaba to’la aylanib chiqish davriga
   
10. 
    B) Yerning Quyosh atrofini bir marotaba to’la aylanib chiqish davriga
    
11. 
    C) Marsning Quyosh atrofini bir marotaba to’la aylanib chiqish davriga
    
12. 
    D) Quyosh gardishi markazini γ nuqtadan ikki marotaba o’tishi oarasidagi vaqtga
    

41. Yulduz yili necha o’rtacha Quyosh sutkasiga tengligini ko’rsating/

13. 
    A) 365, 256
    
14. 
    B) 365, 2422
    
15. 
    C) 365,5
    
16. 
    D) 366
    

42. Tropik yili necha o’rtacha Quyosh sutkasiga tengligini ko’rsating.

17. 
    A) 365,2422
    
18. 
    B) 265,256
    
19. 
    C) 365,5
    
20. 
    D) 366
    

43. Kopernik dunyo tuzilishidagi sistemasiga Sayyorlarning sirtmoqsimon harakatini tushuntirish nimaga asoslangan?

21. 
    A) Yer va sayyoralarni orbitalari bo’ylab chiziqli tezliklarni solishtirishga.
    
22. 
    B) Yer va Marsni harakat tezliklarini solishtirishga.
    
23. 
    C) Sayyoralarni episikl va episikl markazini Yer atrofidagi harakatini solishtirishga.
    
24. 
    D) Sayyoralarning orbitalarini joylashishiga ko’ra ularni tezliklarini solishtirishga.
    

45. Ptolomey dunyo tuzilishidagi sistemasida Sayyoralarning sistemasidan sirtmoqsimon harakatini tushuntirish nimaga asoslangan.

25. 
    A) Sayyoralarning epsikl va epsikl markazini yer atrofidagi harakatini solishtirishda.
    
26. 
    B) Yer va Sayyoralarni orbitalari bo’ylab chiziqli tezliklarni solishtirishda
    
27. 
    C) Yer va Marsni harakat tezliklarini solishtirishda.
    
28. 
    D)Sayyoralarning o’rbitalarini joylashishiga ko’ra ularni tezliklarini solishtirishda.
    

46.Sayyora orbitasini ekssentrisiteti nolga tengligidan, orbitasi qanday ekanligi kelib chiqadi?

29. 
    A) Aylana
    
30. 
    B) Elips
    
31. 
    C) Parabola
    
32. 
    D) Giperbola
    

47.Kepler birinchi qonunini ayting.

33. 
    A) Barcha sayyoralar Quyosh atrofida elipsi shaklidagi orbita bo’yicha harakat qiladi, elipsning fokuslaridan birida Quyosh turadi.
    
34. 
    B) Kosmik yoritgichlar markaziy jism atrofida biror konik (aylanma, elips, giperbola, parabola) bo’yicha harakat qiladi.
    
35. 
    C) Sayyoralarning radius vektori teng vaqt oraliqlarida teng yuzalar chiqadi.
    
36. 
    D) Istalgan kosmik jismning markaziy jism atrofidagi harakatga uning radius vektorining vaqt birligida chizgan yuzasi o’zgarmas bo’lib quyidagi formula bilan ifodalanadi. , - haqiqiy anomaliya.
    

48. Keplerning ikkinchi umumlashishtirilgan qonuni matamatik ifodasini ko’rsating ( r – radius vector, - haqiqiy anomaliya).
A)
B)
C)
D)
49. Keplerning uchunchi umumlashtirilgan qonuni matematik ifodasini ko’rsating.
A)
B)
C)
D)
50. Sayyoralarning g’alayonli harakati deb qanday harakatgta aytiladi?
A) Kepler qonunlaridan chetlashgan holdagi harakatiga.
B) Kepler qonunlariga asosan harakatiga
C) Gravitatsion kuch ta’siri ostidagi harakatga.
D) Quyosh atrofidagi harakatga.
51. Sayyoralarning harakatidagi g’alayon necha xil bo’ladi?
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
52. Quyosh sistemasidagi jismlar harakatidagi asosiy g’alayonlari nimaga bog’liq bo’ladi?
A) Jismlar orbitalarini bir –biriga nisbatan joylashishiga
B) Jismlarni orbitasiga joylashishiga
C) Jismlarning Quyoshdan masofasiga
D) Jismlar chiqish tugunining uzuznlamasiga.
53. Quyosh sistemasidagi jismlar harakatidagi davriy g’alayonlari nimaga bog’liq bo’ladi?
A) Jismlarni orbitasiga joylashishiga
B) Jismlar orbitalarini bir –biriga nisbatan joylashishiga
C) Jismlarning Quyoshdan masofasiga
D) Jismlar chiqish tugunining uzuznlamasiga.
54. Quyosh sistemasidagi jismlarni g’alayonlangan harakatini sababi nimada?
A) Jismlarni o’zaro va Quyosh tomnidan tortilishi tufayli.
B) Jismlarni Quyosh va Oy tomonidan tortilishi tufayli.
C) Jismlarni Quyosh va Yer tomonidan tortilishi tufayli.
D) Jismlarni Oy, Quyosh va Yer tomonidan tortilishi tufayli.
55. Kosmik jismlar massasini o’lchashni gravimetrik usuli nimaga asoslangan?
A) Jism yuzada og’irlik kuchi tezlanishini o’lchashga.
B) Keplerning uchunchi umumlashtirilgan qonuniga.
C) G’alayonli harakatni o’rganishga.
D) Keplerning uchunchi qonuniga.
56. Paralaks nima?
A) Yer yuzidan va markazidan yoritgichni ko’rishi yonalishlari orasidagi
burchak.
B) Yer turli nuqtalardan yoritgichni ko’rishi yonalishlari orasidagi
burchak.
C) Yoritgich gorizontga bo’lganida, yerning yuzidan va markazidan uni
ko’rish yo’nalishlari orasidagi burchak
D) Yoritgichni og’ish burchagi.
57. Gorizontal paralaks nima?
A) Yoritgich gorizontda bo’lganida, Yerning yuzidan va markazidan uni
ko’rish yo’nalishlari orasidagi burchak.
B) Yer yuzidan va markazidan yoritgichni ko’rish yo’nalishlari orasidagi
burchak.
C) Yer turli nuqtalaridan yoritgichni ko’rish yo’nalishlari orasidagi burchak
D) Yoritgichni og’ish burchagi.
58. Gorizontal paralaksga ko’ra yoritgichga bo’lgan masofani toppish formulasini
ko’rsating.
A)
B)
C)
D)
59. Radiolakatsimon metodi yordamida yoritgichga bo’lgan masofani topish
formulani ko’rsting.
A)
B)
C)
D)
60. Yillik paralaks deb nimaga aytiladi?
A) Yulduzlardan Yerning Quyosh atrofida aylanishi orbitasini o’rtacha
radiusini, yulduzdan o’tkazilgan yo’nalish, radiusiga perpendikulyar
bo’lgandagi ko’rish burchagiga yillik paralaks deyiladi.
B) Yulduzdan Yer radiusini ko’rish burchagiga
C) Yulduzdan Yer orbitasi ko’rish burchagiga.
D) Yerning ikki nuqtasidan yulduzni ko’rish burchagiga.
61. Paralaksga ko’ra yulduzlargacha masofani aniqlash formulasini ko’rsating.
A)
B)
C)
D)
62. Bir astronomik birlik bir necha kilometr ekanligini aniqlang.
A)
B)
C)
D) 14966000km
63. Yorug’lik yili nima?
A) Yorug’likni bir yilda bosib o’tgan yo’li.
B) Bir sekundlik yillik paralaksga to’g’ri keluvchi masofa.
C) Siridusgacha bo’lgan masofa.
D) Sentavragacha bo’lgan masofa.
64. Parsek deb nimaga aytiladi?
A) Bir sekundlik yillik paralaksga to’g’ri keluvchi masofaga.
B) Yorug’likni bir yilda bosib o’tgan masofasiga.
C) Siriusgacha bo’lgan masofaga.
D) Sentavragacha bo’lgan masofaga.
65. Bir astronomic birlik (a.b.) masofa deb qanday masofaga aytiladi?
A) Yerdan Quyoshgacha bo’lgan o’rtacha masofaga.
B) Yerdan Oygacha bo’lgan o’rtacha masofa
C) Yerdan Quyoshgacha bo’lgan masofaga.
D) Yerdan Quyoshgacha bo’lgan eng katta masofa.
66. Bir parsek masofani kilometrlarda ifodalang.
A)
B) 206265km
C)
D)
67. Bir parsek masofani yorug’lik yilida ifodalang
A) 3,26
B) 4,5
C) 3,26
D) 3,5
68. Yulduzlargacha bo’lgan masofani, yillik paralaksiga ko’ra, yorug’lik yilida
hisoblash formulasini ko’rsating.
A)
B)
C)
D)
69. Yulduzlar paralaktik elipslarining mavjudligi nimani isbotlaydi?
A) Yerning yillik harakatini
B) Yerning sutkali harakatini
C) Oyning Yer atrofida aylanishini
D) Yulduzlar harakatdaligini
70. Qanday yulduzlarni paralaktik elipslari ekliptika aylanasi yoyidan iborat
bo’ladi?

1. 
   Ekliptika tekisligida joylashgan yulduzlarni.
   
2. 
   Ekliptika qutbida joylashgan yulduzlarni.
   
3. 
   Olam ekvatori tekisligida joylashgan yulduzlarni.
   
4. 
   Olam ekvatori qutbida joylashgan yulduzlarni.
   

71. Qanday yulduzlarni paralaktik elipslari aylanadan iborat bo’ladi?
A) Ekleptika qutbida joylashgan yulduzlarni.
B) Ekleptika tekisligida joylashgan yulduzlarni.

3. 
   Olam ekvatori tekisligida joylashgan yulduzlarni.
   
4. 
   Olam ekvatori qutbida joylashgan yulduzlarni.
   

72. Aberatsiya deb nimaga aytiladi?
A) Kuzatuvchi Yer bilan harakat qilayotganligi sababli yulduzni, kuzatuvchi
tinch bo’lganda ko’rish kerak bo’lgan joyga ko’rmay boshqa joyda
ko’rishishiga.
B) Yer bilan harakat qilayotganligi sababli yulduzga o’tkazilgan yo’nalishni
chizgan elipsiga.
C) Ekleptika tekisligiga joylashgan yulduzni yil davomida chizgan
yoyiga.
D) Ekleptika qutbida joylashgan yulduzni yil davomida chizgan yoyiga.
73. Paralaktik va aberatsion siljishlarni farqi nimada?
A) Birinchisi yulduzlargacha masofaga bog’liq bo’lsa ikkinchisi yerning
Quyosh atrofida harakat tezligiga bog’liq bo’ladi.
B) Birinchisi yerning Quyosh atrofidagi harakat tezligiga bog’liq bo’lsa
ikkinchisi yulduzlargacha masofaga bog’liq bo’ladi.
C) Paralaktik siljish yerning o’z o’qi atrofida aylanishiga bog’liq.
D) Aberatsion siljish Oyning yer atrofidagi aylanishiga bog’liq.
74. Yerda yil fasllari almashinishini asosiy sababini ko’rsating.
A) Yerning aylanish o’qini eliptika tekisligiga 66⁰34¹ – ga og’maligi.
B) Yerning Quyosh atrofida aylanishi.
C) Yerning o’z o’qi atrofida aylanishi.
D) Yerning yil davomida og’ish koordinatasining o’zgarib turishi.
75. Paralaktik siljish deb nimaga aytiladi?
A) Kuzatuvchini yer bilan harakati tufayli yoritgichga o’tkazilgan
yo’nalishini o’zgarishiga.
B) Kuzatuvchini yer bilan harakati tufayli yoritgichni boshqa joyda ko’rish
hodisasiga.
C) Yer turli joylaridan yoritgichni ko’rish yo’nalishlari orasidagi burchakga.
D) Yoritgichdan yerning radiusini ko’rish burchagiga.
76. Yer o’qining pretsession harakatini davri qancha yilga teng?
A) 26000
B) 13000
C) 15000
D) 25000
77. Yer o’qining asosiy nutatsiyaviy harakatini davri qancha yilga teng?
A) 18,6
B) 19,6
C) 20,6
D) 16,6
78. Nutatsiyaviy elips deb nimaga aytiladi?
A) Yer o’qi nutatsion harakati tufayli osmon sferasida yozgan elipsga.
B) Yoritgich tomon o’tkazilgan yo’nalishini osmon sferasida chizgan
elipsga.
C) Olam qutbini ekliptika qutbi atrofida chizgan elipsga.
D) Yer o’qining ekliptika o’qi atrofida chizgan konisiga.
79. Ekliptikada umumiy yillik pretsessiya deb nimaga aytiladi?
A) Tengkunlik nuqtalarini g’arbga tomon bir yilda 50˝,26 ko’chishiga.
B) Bahorgi tengkunlik nuqtalarini sharqga tomon bir yilda 50˝,26
ko’chishiga.
C) Kuzgi tengkunlik nuqtalarini janubga tomon bir yilda 50˝,26
ko’chishiga.
D) Bahorgi tengkunlik nuqtalarini janubga tomon bir yilda 50˝,26
ko’chishiga.
80. Oy orbitasini ekssentrisiteti nimaga teng?
A) 0,055
B) 0,017
C) 0,035
D) 0
81. Oy orbita tekisligini ekliptika tekisligiga nisbatan og’malik burchagi o’rtacha
hosibda qancha?

1. 
   5⁰09¹
   

B) 6⁰09¹
C) 4⁰09¹
D) 15⁰
82. Oyning fazalari deb nimaga aytiladi?
A) Oyning yerdan shaklini o’zgarib turishiga.
B) Oyning Quyosh nurlariga nisbatan turli vaziyatlarini olishiga.
C) Oyning yer atrofida aylanishida yerga nisbatan turli vaziyatlarini olishiga.
83. Asosiy Oy fazalari nechata?
A) 4
B) 3
C) 5
D) 2
84. Sinodik Oy davomiyligi deb nimaga aytiladi?
A) Oyning ketma – ket ikki marotaba bir xil fazodan o’tishi orasida ketgan
vaqtga.
B) Oyning yer atrofini to’la bir marotaba o’tishi orasida ketgan
vaqtga.
C) Oyning ketma – ket ikki marotaba tugunidan o’tishi orasida ketgan
vaqtga.
D) Oyning yer atrofini orbitasi perigey nuqtasidan ikki marotaba o’tishi
orasida ketgan vaqtga.
85. Oy qaysi fazasida yerdan ko’rinmaydi?
A) Yangi Oy fazasida
B) To’linoy fazasida
C) Birinchi chorak fazasida
D) Oxirgi chorak fazsida.
86. Oy qaysi fazasida Yerdan to’la doira shaklida ko’rinadi?
A) To’linoy fazasida
B) Yangi Oy fazasida
C) Birinchi chorak fazasida
D) Oxirgi chorak fazsida.
87. Oyning Yerga hamma vaqt bir tomoni bilan qaralganini sababi nimada?
A) O’z o’qi atrofida aylanish davrini yer atrofida aylanish davriga tengligi.
B) Sinodik oyning siderik oydan kattaligi.
C) Oyning yer atrofida va yer bilan aylanganligi.
D) Oyning sayyoralar tomonidan tortilish tufayli.
88. Quyosh tutilishi qachon yuz beradi?
A) Oyning yangi Oy fazsida soyasini Yer sirtiga tushganida.
B) Oyning to’linoy fazsida Yer soyasini kirganida.
C) Oyning orbitasini tugunlari yaqinidan o’tayotganida.
D) Oyning orbitalarini tugunchalaridan eng katta masofaga uzoqlashganida.
89. Oy libratsiyalari eb nimaga aytiladi?
A) Oyni uzoq vaqt kuzatish natijasida uning yuzini yarmidan ko’prog’ini
ko’rish hodisasiga.

2. 
   Oy tugunchalaridan ko’chib yurishi hodisasiga.
   
3. 
   Oyning turli shakllarida ko’rinishiga.
   
4. 
   Oyning yer atrofida va yer bilan Quyosh atrofidagi harakati davomida turli shakllarda ko’rinishiga.
   

90. Yer shimoliy qutbini geografik kenglamasini ko’rsating.
A) 90⁰
B) - 90⁰
C) 180⁰
D) - 180⁰
91. Yer janubiy qutbini geografik kenglamsini ko’rsating.
A) - 90⁰
B) 90⁰
C) 180⁰
D) - 180⁰
92. Olam ekavatori deb nimaga aytiladi?
A) Osmon sferasini, yuzasi olam o’qiga perpendikulyar bo’lgan katta
aylanasiga.
B) Osmon sferasini, yuzasi vertikal o’qiga perpendikulyar bo’lgan katta
aylanasiga.
C) Osmon sferasini, yuzasi ekliptika o’qiga perpendikulyar bo’lgan katta
aylanasiga.
D) Osmon sferasini, shimiliy va janubiy qutblarini tutashtirishda hosil
bo’luvchi aylanasiga.
93. Ҳақиқий горизонт деб нимага айтилади?
А) Радиуси чексизга тенг юзаси вертикал ўқга перпендикуляр бўлган осмон сферасини катта айланасига.
B) Радиуси чекли, юзаси вертикал ўқга перпендикуляр бўлган осмон сферасини катта айланасига.
С) Юзаси олам ўқига перпендикуляр бўлган осмон сферасининг катта айланасига.
D) Юзаси эклиптика ўқига перпендикуляр бўлган осмон сфераси катта айланасига
94. Олам шимолий қутбини оғиши ва қутбдан узоқлигини кўрсатинг?
А) 90⁰; 0⁰; B) 0⁰; 90⁰; C) -90⁰; 0⁰; D) 0⁰; -90⁰;
95. Олам жанубий қутбини оғишини ва қутбдан узоқлигини кўрсатинг?
A) -90⁰; 180⁰; B) 180⁰; -90⁰; C) -90⁰; -90⁰; D) 90⁰; 90⁰;