«umumiy emitter sxemasi bo‘yicha yigʻilgan bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadini hisoblash»


Download 499.03 Kb.
bet2/2
Sana16.06.2023
Hajmi499.03 Kb.
#1503370
1   2
Bog'liq
elektronika sxemalar 2

1- rasm. Tranzistorning kirish xarakteristikalari oilasini aniqlash(Uke = 0)

Aniqlangan IB va UBE qiymatlarini 1- jadvalga kiritamiz. Bu qiymatlar asosida BC846B tranzistorining kirish xarakteristikalari oilasi grafigini tuzamiz.


BC846B tranzistorning UE sxemasiga mos ravishda Uke = 0 V va Uke = 10 V bo‘lganda Ib = f(Ube) kirish xarakteristikalari oilasi

2- rasm. Tranzistorning kirish xarakteristikalari oilasini aniqlash(Uke = 10V)

1-jadval


UKE=0V

UKE=10V

IB, mkA

UBE, mV

IB, mkA

UBE, mV

25

605

25

696

50

626

50

720

75

638

75

735

100

647

100

747

125

654

125

757

150

659

150

766

175

664

175

774

200

668

200

781

250

675

250

793

300

680

300

804

350

684

350

814

400

688

400

823

Berilgan qiymatlar asosida Ib = f(Ube) kirish xarakteristikalari oilasi grafigini chizamiz (3- rasm).




(3- rasm). BC548B tranzistorining Ib = f(Ube) kirish xarakteristikalari oilasi grafigi

UE sxemasiga asosan BC548B tranzistorining chiqish xarakteristikalari, ya’ni Ib = const bo‘lganida Ik = f(Uke) bog‘liqlik oilasi grafigini tuzish.


Tranzistor parametrlarini aniqlash uchun 2-sxema yig‘iladi (4- rasm)


Ib = const
4- rasm. Tranzistorning chiqish xarakteristikalari oilasini aniqlash

Baza tokining Ib = 25 mkA; Ib = 50 mkA; Ib = 75 mkA; Ib = 100 mkA; Ib = 125 mkA; Ib = 150 mkA qiymatlarida tranzistorning kollektor toki Ik va kollektor va emitter orasidagi kuchlanish Uke olingan qiymatlarini 2-jadvalga kiritamiz. Bu qiymatlar asosida BC548B tranzistorning chiqish xarakteristikalari oilasi Ib = const bo‘lganda Ik = f(Uke) grafigi tuziladi.


BC548B tranzistorining chiqish xarakteristikalari oilasi


Ik = f(Uke)
2-jadval



UKE

IB=25 mkA bo‘lganda
IK

IB=50mkA bo‘lganda
IK



IB=75mkA bo‘lganda
IK

IB=100mkA bo‘lganda
IK

IB=125 mkA bo‘lganda
IK

IB=150mkA bo‘lganda
IK

0

0,2977

0,7495

1,249

1,758

2,273

2,784

0,5

7,314

14,441

21,092

27,324

33,198

38,766

1,0

7,362

14,537

21,232

27,506

33,419

39,025

2,0

7,46

14,729

21,513

27,869

33,862

39,541

3,0

7,557

14,92

21,793

28,233

34,304

40,058

4,0

7,654

15,112

22,074

28,597

34,746

40,575

5,0

7,751

15,304

22,354

28,961

35,188

41,091

6,0

7,848

15,496

22,635

29,324

35,631

41,608

7,0

7,945

15,668

22,916

29,688

36,073

42,125

8,0

8,042

15,88

23,196

30,052

36,515

42,641

9,0

8,139

16,072

23,477

30,416

36,957

43,158

10

8,246

16,264

23,757

30,78

37,4

43,675

15

8,721

17,223

25,16

32,599

39,611

46,258

20

9,206

18,183

26,563

34,417

41,822

48,842

Tranzistorning chiqish xarakteristikalari oilasi Ik = f(Uke) grafigini tuzamiz (4-rasm).





5-rasm. BC846B tranzistorning chiqish xarakteristikalari oilasi
Ik = f(Uke) grafigi

1.2 BC548B tranzistorining umumiy emitter sxemasi uchun olingan voltamper xarakteristikasidan grafik usulda h– parametrini aniqlash.


BC548B tranzistorining kirish xarakteristikalari oilasi Ib = f(Ube) dan, h11e ni aniqlaymiz. Tranzistorning statik rejimini aniqlovchi Uke=10 V ga mos keluvchi berilgan baza sokin toki Ibp=60 mkA qiymati yordamida “A” ishchi nuqtani aniqlaymiz.

“A” nuqtaning koordinatalri: Ibp=60 mkA, Ubep=727 mV.


“A” ishchi nuqta yaqinida bir xil masofada ikkita yordamchi nuqtalar aniqlab olamiz va oraliq baza toki ΔIb va oraliq kuchlanish ΔUbeqiymatini aniqlab, quyidagi ifoda yordamida differensial qarshilikni topamiz::
6- rasmdan Ib1=50 mkA, Ib2=75 mkA, Ube1=720 mV, Ube2=735mV qiymatlarni olamiz. U holda h11equyidagicha aniqlaniladi:



6- rasm. h11e parametrini grafik usulda aniqlash






6- rasm.h11e parametrini grafik usulda aniqlash
BC548B tranzistorining kirish xarakteristikalari oilasi
Ib = f(Ube) dan, h12e ni aniqlaymiz. Buning uchun Uke=0V xolatida olngan xarakteristikani kesishuvchi “A” nuqtadan gorizantal chiziq o‘tkazib olamiz. BC548B tranzistorining emitter va kollektor orasida kuchlanish orttirmasi quyidagi ifoda yordamida aniqlanadi:

ΔUke= Uke2 – Uke1=10V – 0V=10V


ΔUke qiymatiga asosan tranzistorning emitter va bazasi orasidagi kuchlanishi orttirmasini aniqlaymiz:


ΔUbe= Ubep4 – Ube3=727mV – 632mV=95mV



7-rasm. h12e parametrni grafik usulda aniqlash

h12e parametrini quyidagi ifoda yordamida aniqliymiz:



BC548B tranzsitorining chiqish xarakteristikalari oilasi Ik = f(Uke)(Ib = const) dan h21e parametrini aniqlaymiz. Ibp = 60 mkA uchun VAX ni chiqish shaxobchasi bilan yuklamanng chiziqli kesishmasi (Ek = 15V, Rk = 1400 Om) sifatida tranzistorning chiqish xarakteristikasida “A” ishchi nuqtani aniqlaymiz
Ik toki o‘qi bo‘yicha Ek/ Rk = 10.7 mA qiymatini ajratib olamiz.
Uke kuchlanishi o‘qi bo‘yicha Ek =15V qiymatini ajratib olamiz.

8-rasm.h21e parametrini garfik usulda aniqlash

“A” ishchi nuqtasi uchun quyidagi koordinatalarni olamiz: Ikp =15,2 mA, Uke=4,6V. Ib1 = 25 mkA va Ib3 = 75 mkA bo‘lganidagi VAX ni shaxobchalari bilan kesishguniga qadar ishchi nuqtadan to‘g‘ri vertkal chiziq o‘tkazamiz.


Berilgan Ibpbaza toki qiymatiga yaqin qiymatda oligan ΔIb baza toki orttirmasini quyidagi ifoda yordamida aniqliymiz:

ΔIb = Ib3 – Ib1=75 mkA – 25 mkA=50mkA


Quyidagi ifoda yordamida aniqlanadigan kollektor tokining orttirmasi, ΔIb baza toki orttirmasiga mos keladi:

ΔIk = Ik2 – Ik1=22,4 A – 8,8 A = 13,6 A


h21e parametri quyidagi ifoda yordamida aniqlanadi:





BC548B tranzistorning chiqish xarakteristikalari oilasi Ib = 50 mkA bo‘lganida Ik = f(Uke) bog‘liqlikdan h22e parametrni aniqlaymiz. Buning uchun Ibp = 60 mkA bo‘lganda xarakteristika shaxobchasida “A” ishchi nuqta yaqinida ikkita bir xil masofalardagi yordamchi nuqtalar tanlaymiz va tranzistorning emitter va kollektori orasidagi kuchlanishni orttirmasini aniqlaymiz:



9-rasm. h22e parametrini grafik usulda aniqlash

ΔUke= Uke2 – Uke1= 6V– 2V = 4V


Bu Uke esa kollektor tokini orttirmasini keltirib chiqaradi:


ΔIk=Ik4 – Ik3=15,496mA – 14,729mA = 0,767mA

U holda h22e parametri quyidagiga teng:





1.3. BC548B tranzistorining kirish va chiqish qarshiligini quyidagi ifoda yordamida aniqlaymiz:


1.4. BC548B tranzistorining tok bo‘yicha uzatish koeffisiyenti β ni aniqlaymiz:

2. UE ulanishga ega kuchaytirgich kaskadini elementlarini parametrlarni xisoblash.





10-rasm.UE ulanishga ega kuchaytirgich kaskadi sxemasi

2.1.Kaskadning qarshiliklarini xisoblash.


Sokinlik rejimida tok bo‘luvchini aniqlash



Sokinlik rejimini beruvchi qarshiliklar yig‘indisini aniqlash





Re qarshiligdagi kuchlanishni aniqlash



Qarshilik elementlarini qiymatini aniqlash (E24 qarshilik nominallari qatori bo‘yicha).



E24 qarshiliklar qiymatlari qatoriga mos ravishda quyidagilarni olamiz:






E24 qarshiliklar qiymatlari qatoriga mos ravishda:

2.2.Kaskadning sig‘imli elementlarini xisoblash


O‘zgaruvchi tok bo‘yicha Re qarshilik shuntlovchi kondensator sig‘imini aniqlash.

Ye24 qiymatlari qatoriga mos ravishda = 75,4 mkF ni olamiz.


Ajratuvchi kondensatorlar sig‘imini aniqlash



Ye24 qiymatlari qatoriga mos ravishda = = 226 mkF deb olamiz.


2.3. Aniqlangan element parametrlarini qo‘llab, umumiy emitter sxemasi bo‘yicha bajarilgan BC846B bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadini sxemasini chizamiz.


R1 qarshiligini 2·R1=2· =46,8 ga teng nominal qarshiligi bilan almashtiramiz, E24 qarshiliklar qiymatlari qatoriga mos ravishda 2·R1=47 deb olamiz.
R1 o‘zgaruvchi rezistor qarshiligini o‘zgartirib, sokinlik rejimiga erishamiz ( , Ubep) va Ukir = 0 o‘rnatamiz (kirish signali mavjud bo‘lmagan sharti).

10-rasm. Sokinlik rejimida umumiy emitter sxemasi bo‘yicha yig‘ilgan BC846B bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadi sxemasi

Sokinlik rejimda va Ubep= 704 mV. Berilgan qiymatiga yaqin qiymatlariga ega bo‘lamiz.


R1=3,445 kOm o‘rnatilgan qiymat.

3. Kuchaytirgich kaskadini parametrlarini aniqlash.


UE sxemasi asosida yig‘ilgan BC846B bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadini kirish qarshiligini o‘lchaymiz. Buning uchun kirishga 15 mV, fo‘r=20 kGs signal beramiz va Ukirva Uchiq kuchlanishlarini qiymatlarini olamiz (4-sxema). Bunda voltmetrlarni o‘zgaruvchi kuchlanishlarni o‘lchash rejimi (AS) ga o‘tkazib olamiz.

11-rasm. Salt yurish rejimida umumiy emitter bo‘yicha yig‘ilgan BC548B bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadi semasi

Kuchaytirgich kaskadini kirish kuchlanishi:Ukir=2,875 mV


Kuchaytirgich kaskadini chiqish kuchlanishi:Uchiq=65 mV
Kuchaytirgich kaskadini kirish qarshiligini aniqlaymiz.
Buning uchun sxemani kirish zanjiriga (11-rasm) ketma-ket ravishda o‘zgaruvchi rezistor qo‘shamiz va kaskadning kirish zajiriga o‘rnatilgan voltmetrda U=Ukir/2 hosil bo‘lgunicha rezistorni qarshiligini o‘zgartiramiz (11-rasm).

11-rasm. Kirish qarshiligini o‘lchash sxemasi

O‘zgaruvchi qarshlikning olingan qiymati kuchaytirgichning kirish qarshiligiga teng: Rkir=230 Om


Kuchaytirgich kaskadini chiqish qarshiligini aniqlaymiz
Buning uchun sxemani chiqish zanjiriga (12-rasm) ketma-ket o‘zgaruvchi rezistor ulaymiz va kaskadning chiqish zajiriga o‘rnatilgan voltmetr yordamida U = Uchiq/2 qiymatini ko‘rsatgunicha rezistorni qarshiligini o‘zgartiramiz (12-rasm).

12 –rasm. Chiqish qarshiligini o‘lchash sxemasi

O‘zgaruvchi qarshlikning olingan qiymati kuchaytigichning chiqish qarshiligi teng: Rchiq=340 Om.


Moslashtirish rejimida kaskadning kirish va chiqish zanjirida joylashtirilgan voltmetr va ampermetrlar (12-rasm) ko‘rsatgichlari bo‘yicha kaskadning kuchaytirish koeffisiyentini aniqlaymiz:




–quvvat bo‘yicha kuchaytirish koeffisiyenti
UE sxemasi bilan BC846B bipolyar tranzistorida yig‘ilgan kuchaytirgich kaskadini amplitud-chastot xarakteristikasi grafigini tuzamiz.



13–rasm. UE li kuchaytirgich kaskadini amplitud-chastot xarakteristikasini o‘lchash

14 –rasm. UE li kuchaytirgich kaskadini amplitud-chastot xarakteristikasi

Grafik asosida kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffisiyentini maksimal qiymati va o‘tkazish yo‘lagi Δf ni aniqlaymiz.


dB–kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffisiyentini maksimal qiymati.
dB–kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffisiyentini chegaraviy qiymati

O‘tkazish yo‘lagi:


Δf = fyu – fp = 24,11 MGs – 201 Gs = 23,909 MGs


Xulosa
Men ushbu ishni bajarish davomida kuchaytirgich kaskadlarini hisoblash usuli yo‘li bilan umumiy emitter sxemasi bo‘yicha yig‘ilgan BC548B bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadini texnik xarakteristikalarini o‘lchash va hisoblash bo‘yicha o‘z bilimlarimni mustahkamladim. Bundan tashqari UE ulanishga ega kuchaytirgich kaskadi elementlarining parametrlarini hisobladim. Aniqlangan element parametrlarini qo‘llab, umumiy emitter sxemasi bo‘yicha bajarilgan BC846B bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadini sxemasini chizdim. UE sxemasida yig‘ilgan BC846B bipolyar tranzistorli kuchaytirish kaskadini kirish va chiqish qarshiliklarini o‘lchadim
UE sxemasi bo‘yicha BC846B bipolyar tranzistorida yig‘ilgan kuchaytirgich kaskadini amplitud-chastot xarakteristikasini tuzib, grafik usulda kuchlanish bo‘yicha kuchaytirish koeffisiyentini maksimal qiymati ni va o‘tkazish yo‘lagini Δf ni aniqladim.


Download 499.03 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling