“Umumiy fizika” kursidan mustaqil ishlarni bajarishdagi uslubiy ko’rsatma

Foydalaniladigan adabiyotlar: 

1.  I.V.Savelyev. “Umumiy fizika kursi”. I qism. T.O‟qituvchi. 1973 y. 7-8 

betlar. 

2.  O.Ahmadjonov. Fizika kursi. T.O‟qituvchi. 1985 y. 

 

9-Ma’ruza. Qanday qonunlarga bo’yso’nuvchi gaz ideal gaz deb ataladi? 

Ideal gaz qonunlari. 

Oldin ideal gaz deganda qanday gaz ko‟zda tutilishiga to‟xtalib o‟taylik. Ideal 

gaz deb, molekulalari o’zaro elastik sharlardek to’qnashadigan, molekulalarini 

o’lchamlari juda ham kichik va molekulalar ora-sida o’zaro ta’sir kuchlari 

hisobga olinmaydigan gazga aytiladi.  

Boyl-Mariott qonuni. 

Bir-biridan  mustaqil  holda  1662  yilda  ingliz  olimi  Boyl  va  1667  yilda 

fransuz  olimi  Mariott  izotermik  jarayon  uchun  quyidagi  qonunni  kashf  etdilar: 

o’zgarmas temperaturada (t = const) ma’lum massali gazni bosimi hajmga teskari 

proporsional holda o’zgaradi: 

 

 

 

 

PV = const    

 

(1.1) 

Turli  temperaturalar  uchun  (13.1)  formulaning  grafigi  giperbolalardan  iborat 

bo‟ladi (13.2-rasm). 

Bu giperbolalarga izotermalar deyiladi.