Umumiy ma'lumoti tayyori. Doc

Break Point o’rnatish

F7	Proteduraga kirishlik bilan tekshirish
F8	Proteduraga kirmasdan bilan tekshirish
F7	Programmani ishga tushurish
F10, Ctrl+F10	Asosiy menyuni joriy qilish
F11	Objekt Inspektor dan kodlar darjasiga yoki formaga o’tish
F12	Formadan kodlar darchasiga o’tish, yoki aksincha
CTRL+F2	Programma bajarilishini yakunlash(buning uchun kursor asosiy menyular darchasida yoki kodlar darchasida bo’lishi kerak)
CTRL+F3	Stekni ko’rish
CTRL+F4	Joriy modulni yopish

CTRL+F5			WatchList hatoliklar ro’yhatini chiqarish
CTRL+F7			Evalute/Modify darchasini ochish(o’zgaruvchilar qiymatini ko’rish va o’zgartirish)
CTRL+F9			Programmani kompilatsiya qilish
CTRL+F11			Proektni ochish
CTRL+F12			Proekt modullari ro’yhati
CTRL+probel			Obyektlar ro’yhatini chiqarish
Shift-F10			Kontekst menyu
Shift-F11 Shift-F12 ALT+F4			Proektga modul qoshish
			Proekt formalari ro’yhati
			Proektni va barja darchalarni yopish
Alt-0			Darchalar ro’yhatini chiqarish
Ctrl-Enter			Kursor turgan so’z nomi bilan kursor ochish
CTRL+sichqoncha so’zni tanlash	orqali	biror	Tanlangan so’zni izohlash
ALT+matnni belgilash (функции ыделения текста)			Vertikal blokni belgilash
Ctrl+Shift+↓/↑			Prosedurani e’lon qilish bo’limidan uning tanasiga o’tish va aksincha
Ctrl-Shift-C			Qism dasturni to’ldirish.(Agar e’lon qilingan bo’lsa, tanasini hosil qilish va aksincha)
Ctrl-Shift-E			Exploring darchasini ochish
Ctrl-Shift-R			Makroni yozishni boshlash va tugatish
Ctrl-Shift-P			Makroni bajarish
Ctrl-Shift-U			Belgilangan blokni abzatsini kamaytirish
Ctrl-Shif-I			Belgilangan blokni abzatsini ko’paytirish
Ctrl-Shift-G			GUIT o’rnatish

Ctrl-Shift-B	Klasning shajarasini ko’rish
Ctrl-Alt-W	Watch List darchasini ochish
Ctrl-Alt-T	Proekt oqimlar ro’yhati
Ctrl-Alt-S	Stek darchasini ochish
Ctrl-Alt-L	Lokal o’zgaruvchilar darchasini ochish
Ctrl-Alt-V	Hodisalar ro’yhati
Ctr-Alt-B	Brekt Points lar ro’yhati
Ctrl-Alt-M	Modullar
Ctrl-N	Bosh satr qo’shish, kursor joriy satrda qoladi
Ctrl-M,,Enter	Bosh satr qo’shish, kursor keyingi satrda o’tadi
Ctrl-E	Tez qidirish. Ctrl+E dan keyin kerakli so’z kiritiladi
Ctrl-R	Izlash va almashtirish
Ctrl-T	Kursor turgan joydan so’z oxirigacha o’chirish
Ctrl-Y	Satrni o’chirish
Ctrl-S	Joriy faylni saqlash
Ctrl-F	Izlash darchasini ochish
Ctrl-J	Shablonlar ro’hxatini ochish
Ctrl-Z	Oxirgi amalni bekor qilish (отмена)
Ctrl-X	Kochirish
Ctrl-C	Nusha olish
Ctrl-V	Qoyish
Ctrl-B	Buferlar ro’yhati
CTRL+K+E	Kursor turgan so’zni katta harf bilan yozish
CTRL+K+E	Kursor turgan so’zni kichik harf bilan
	yozish
CTRL+K+N	Belgilangan so’zni katta harf bilan yozish
CTRL+K+O	Belgilangan so’zni kichik harf bilan yozish
Ctrl-Shift-0..9	0 …9 gacha metka qo’yish
Ctrl-0..9	0 …9 gacha metkaga o’tish

1.1 Formada klavitura tugmalari vazifalari.

Tab	Keyingi kompanentani tanlash
Shift+Tab	Oldingi kompanentani tanlash
↑∕←∕→∕↓ steklari	Eng yaqin turgan kompanentani tanlash
Ctrl+ strelkalar	Belgilangan kompanentani bir piksil siljitish
Shift+↑∕←∕→∕↓	Belgilangan kompanentani bir piksil siljitish Kattalashtirish yoki kichiklashtirish
Ctrl+Shift+↑∕←∕→∕↓	Belgilangan kompanentani bir necha piksil siljitish
Delete	Belgilangan kompanentani ochirish
Esc	Formani yoki Croupbox ni tanlash
Alt-Ctrl-F11	Proekt menenjeriga o’tish

1.3 Satrlar bilan ishlovchi funksiyalar

1. 
   InToStr (Value: Integer): string; funksiyasi butun toifada o’zgaruvchilarni satrga o’girish uchun ishlatiladi;
   
2. 
   StrToInt (const S: string): Integer; funksiyasi satrli (string) o’zgaruvchilarni butun songa o’zgarish uchun ishlatiladi;
   
3. 
   FloatToStr (Value: Extended); string: funksiyasi haqiqiy toifadagi o’zgaruvchini satrli o’zgaruvchiga o’girish uchun ishlatiladi;
   
4. 
   StrToFloat ( const S:string): Extended; funksiyasi satrli (string) o’zgaruvchilarni haqiqiy songa o’zgarish uchun ishlatiladi.
   

II. Delphi dasturlash tilida komponentalar.
2.1 Boshqaruvchi tugmalari Button va BitBtn, SpeedButton tugmasi.
Sodda va eng ko’p ishlatiladigan tugmalar Button va BitBtn lardir. Bu kompanentalarning ko’p hususiyat, xodisa va metodlar bir xil. Asosiy farqlardan biri esa, BitBtn kompanentasida rasm qo’yish mumkinligidadir.
Tugmalarning asosiy husussiyatlaridan biri Caption (sarlavha). Caption hususiyati ma’lum harfdan oldin qo’yilgan <&> belgisi orqali tugmaga tezda murojat qilish mumkin.. Misol uchun Caption xususiyatida <& Chiqish> yozilgan bo’lsin. Bu Formada shaklida ko’rinadi. Bu tugmaga murojat qilish uchun Alt-C tugmalarini bosishlik kifoya.
Xar qanday tugmaning asosiy hodisasi OnClick bo’lib, bu hodisa tugma bosilganda sodir bo’ladi. Tugma bosilganda nima ish bajarilishi kerakligi aynan shu hodisada keltiriladi. Bundan tashqari sichqoncha va klaviatura orqali bo’ladigan bir qancha hodisalar mavjud. Bularni keyingi mavzularda o’rgani chiqamiz. Agar tugmani Action xususiyati bilan bo’lmagan bo’lsangiz OnClick xodisasida nima vazifa bajarilishi kerakligini yozish lozim.
Cancel xususiyatida true qiymat o’rnatilgan bo’lsa, foydalanuvchi Esc tugmasini bosishi, tugmani bosishi bilan ekvivalent ishlaydi. Yani yugmani OnClick hodisasi bajariladi. Bu xodisani, turli dialog darchalarida, dialogni bekor qilish tugmalari ishlatish mumkin. Foydalanuvchi dialogni tugatish uchun Esc tugmasini bosishi mumkin.
Default xususiyatida true qiymat o’rnatilgan bo’lsa, foydalanuvchi Enter tugmasini bosishi bilan ekvivalent ishlaydi. Agar bir nechta tugmada Default xususiyatida true qiymat o’rnatilgan bo’lsa, TabOrder hususiyatidagi tartib bo’yicha bajariladi.
Tugma programma kodi orqali ham murojat qilish mumkin. Formaning istalgan qismida yoki tugmalarini bosishlik bilan hissoblash jarayonini amalgam oshirmoqchisiz. Buning uchun formaning KeyPreview husussiyati true qilinadi. Formaning OnKeyPress hodisasiga quyidagilar yoziladi.
If (key=’C’) or (key=’c’) then Button1. Click;
Agar foydalanuvchu yoki tugmalaridan birini bossa, button1 tugmasi bosilgandagi hodisa bajariladi.
Y uqorida aytilgan xam Button uchun, ham BitBth uchun o’rinli . Endi BitBth ga hos bo’lgan hususiyatlar bilan tanishib chiqamiz. Bu tugmaga rasm Glyph hususiyati orqali belgilanadi. Obyektlar inspektorida Glyph <<…>> ni bosish orqali quyidagi darcha ochiladi.
Load tugmasini bosish orqali bmp turidagi rasmni tanlash mumkin. Delphi da tugmalar uchun bir qator rasmlar keltirilgan. Bu rasmlar / Program
Files/ Common Files/Borland Shared/Images/Buttons/ katalogida saqlanadi. Rasman tanlaganingizdan so’ng Ok tugmasini bosing. Tanlagan rasm BitBth da sarlovhadan chapga joylashadi.
Rasm va sarlovhaning tugmada joylashishi Margin, Layout, Spadeg hususisyatlari orqali beriladi. Agar Margin =-1 bo’lsa, rams va sarlovha tugma markazida bo’ladi. Bu holatda rasmni sarlovhaga nisbatan qayerda turishi Layout hususiyati orqali aniqlanadi. BlGlyphTop (tepada), BlGlyphButtom (pastdan) BlGlyphLeft (chapda) BlGlyphRight (o’ngda).
Agar Margin > 0 bo’lsa, Layout qiymatiga tugmaning qarab u yoki bu chegarasidan Margin da berilgan pikselcha joy tashlanadi.