Umumiy pedagogika
II. Amaliy vaziyatni bosqichma - bosqich tahlil qilish va hal etish bo'yicha
Download 0.79 Mb. Pdf ko'rish
|
boshlangich sinflarda keys texnologiyasi asosida talim samaradorligiga erishish
|
II. Amaliy vaziyatni bosqichma - bosqich tahlil qilish va hal etish bo'yicha o’quvchilarga uslubiy ko'rsatmalar O’quvchilarga yo'riqnoma Ish bosqichlari Maslahatlar va tavsiyalar 1. Keys va uning axborot ta'minoti bilan tanishish Avvalo keys bilan tanishish "Atrof muhitni huquqiy muhofaza qilish" haqida tushuncha hosil qilish uchun bor bo'lgan butun axborotni diqqat bilan o'qib chiqish lozim. O'qish paytida vaziyatni tahlil qilishga shoshilmang 2. Berilgan vaziyat bilan tanishish Ma'lumotlarni yana bir marotaba diqqat bilan o'qib chiqing. Siz uchun muhim bo'lgan satrlarni belgilang. Bir abzatsdan ikkinchi abzatsga o'tishdan oldin, uni ikki uch marotaba o'qib mazmuniga kirib boramiz. Keysdagi muhim fikrlarni qalam yordamida ostini chizib qo'ying. Vaziyat tavsifida berilgan asosiy tushuncha va iboralarga diqqatingizni jalb qiling. Ushbu vaziyat "Hozirgi paytda insoniyat hayotiga katta xavf tug'dirayotgan atrof muhitning buzilishi ifloslanishi va buning salbiy oqibatlari nafaqat shahar yoki davlat balki butun insoniyatga havf solayotganligini aniqlashtirilishi lozimligini aniqlang 3.Muammoli vaziyatni tahlil qilish Asosiy muammo va kichik muamollarga diqqatingizni jalb qiling. Asosiy muammo: Atrof tabiiy muhitni asrab avaylash 4. Muammoli vaziyatni yechish usullari va vositalarini tanlash hamda asoslash Ushbu vaziyatdan chiqib ketish harakatlarini izlab topish maqsadida quyida taqdim etilgan "Muammoli vaziyat" jadvalini to'ldirishga kirishing. Muammoni yechish uchun barcha vaziyatlarni ko'rib chiqing, muqobil vaziyatni yarating. Muammoning yechimini aniq variantlardan tanlab oling va yechimini toping. Jadvalni to'ldiring. Keys bilan ishlash natijalarini yozma shaklda ilova qiling.
Amaliy vaziyatni tahlil etish va hal qilish bo'yicha guruh bo'lib ishlash yo'riqnomasi Ishning bosqichlari Tavsiyalar va maslahatlar Vaziyat va muammo haqidagi tasavvurning kelishilishi Guruh a'zolarining vaziyat, muammo haqidagi turlicha tasavvurlarini muhokama qilish va kelishish • Muhokama paytida paytida Munozara qatnashchisi uchun eslatma esdan chiqarmang! Taklif etilgan muqobil variantlar tahlili va baholanishi, ustuvor g'oyaning tanlanishi Muammo echimining taklif etilgan variantlarini muhokama qiling va baholang. Sizning nazaringizda, eng ustuvor g'oyani tanlang.
O'zaro maqbul yechim varianti va uni amalga oshirish dasturining ishlab chiqilishi Muammoning o'zaro maqbul yechimi varianti va uni amalga oshirish dasturini ishlab chiqing: 1.1. muammo yechimining tanlangan usullari va vositalarini aniq ifodalang va asoslang;
muammoni amalga oshirish bo'yicha ilk qadamlarni bayon qiling Taqdimotning tayyorlanishi Ish natijalarini guruh nomidan og'zaki taqdimot shaklida chizmalashtiring. Guruh ishi natijalarini kim taqdim qilishi haqidagi masalani muhokama qiling va hal eting: yetakchimi yoki muammoni tahlil etish va hal qilish jarayonida guruh a'zolari hal qilgan vazifalariga qarab
funksiyalarni qatnashchilar (ham ma'ruzachilar) o'rtasida taqsimlash orqali butun guruhi. Plakatlar, slaydlar yoki multimedia shaklidagi ilova materiallarini tayyorlang. Axborotni tayyorlashda, awalo, gapirmoqchi bo'lgan axborotning taxminiy chizmasini tuzib oling. Tafsilotlariga berilib ketmang!
"Muammoli vaziyat" jadvalini to'ldiring Muammolar Muammoli vaziyatning kelib chiqish sabablari Vaziyatdan chiqib ketish harakatlari 1 Yoshlarning ekologik dunyoqarashiga salbiy ta'sir ko'rsatuvchi va hayotni izdan chiqaruvchi jiddiy hatarlar. 2 Bolatarbiyasida ota-onaning mas'uliyatxis etmasligi.
Voyaga yetmaganlarning nazoratsizligi 4 Yoshlarning bo'sh vaqtlarini mazmunsiz o'tkazishlari
Mahalla-ta'lim muassasasi – oila tizimining aloqasi yetarli darajada emasligi
2.3. Keys bilan ishlash natijalari yozma shaklda ilova etiladi! Keys - stadi uchun yozma ish talablari 1. Ish A4 standartdagi varoqning bir tomonida (2-varoqdan oshmagan holda) tezis shaklida yozilishi kerak. 2. Yozma ishni jihozlash tartibi: - birinchi betda, o'ng tomonda o’quvchi ismi, sharifi va guruhini yozishi kerak; - varoqning markazida keysning mavzusi yoziladi; - keyin esa keys bilan ishlash natijalari tezis shaklida yoziladi
2.4. Keys bilan ish qoidalari
(mustaqil sinfda va sinfdan tashqari bajarilgan ish uchun)
3.
Keysda vaziyat tavsifi va axborot ta'minoti har xil hajmda bo'lishi (bir varoqdan bir necha yuz varoqgacha), tahlil etish uchun taklif etilayotgan vaziyatlar tavsifida detallashtirish darajasi ham turlicha bo'lishi, axborot ko'pligi darajasi ham o'zgarishi mumkin bo'lgan - tahlilga aloqasi bo'lmagan ma'lumotlar ham bo'lishi mumkin. Amaliy vaziyatni tahlil qilish vaqtida: taklif etilayotgan axborotlarni ko'rib chiqishda adashmang, ular orasida eng zarurini belgilang; vaziyatni tor istiqbolda ko'rib chiqmang: muammo birdaniga kichiklashib yoki umuman g'oyib bo'lishi mumkin; harakatlar rejasini vaziyatning tahlili tugallangan va muammo aniqlangandan so'ng shakllantiring
2.6 sinfda bajarilgan ish uchun baholash mezonlari va ko'rsatkichlari Guruhlar ro'yxati Guruh faol maks. 1 b Ma’lumotlar ko’rgazmali taqdim etiladi maks. 4 b Javoblar to’liq va aniq berildi maks. 5 b Jami maks.10 b 1.
3.
8-10 ball-a'lo 6- 8 ball - yaxshi 4- 6 ball - qoniqali 0 -4 ball - qoniqarsiz
l. O'quvchilar ishini bajarish uchun zarur bilim va masalalarga ega bo'lmog'i lozim. 2 Guruhlarga aniq topshiriqlar berilmog'i lozim. 3 Kichik guruh oldiga qo'yilgan topshirig'ni bajarish uchun yetarli vaqt ajratiladi.
Guruhlardagi fikrlar chegaralanmaganligi va tazyiqqa uchramasligi haqida ogoxlantirilishi zarur.
Guruh ish natijalarini qanday taqdim etishini aniq bilishlari, o'qituvchi ularga yo'riqnoma berishi lozim.
Nima bo'lganda ham muloqotda bo'ling, o'z fikringizni erkin namoyon eting.
Muammo Atrof tabiiy muhitning ifloslanishi va inson ekologik dunyoqarashiga salbiy ta'sir ko'rsatuvchi va hayotiniizdan chiqaruvchi jiddiy xatarlar: bola tarbiyasida ota-onaning masu'liyat his etmasligi, ekologik tarbiyaning yoqligi, yoshlarning bo'sh vaqtlarini mazmunsiz o'tkazishlari, mahalla-ta'lim muassasasi- oila tizimining aloqasi yetarli darajada emasligi, nodavlat notijorat tashkilotlarining ekologiya oid tadbirlari va davra suhbatlarining kam o'tkazilishi, kabi harakatlarni oldini olish choralari bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqish. Vazifalar: berilgan vaziyat bo'yicha o'quv adabiyoti, slayd va video roliklar bilan tanishib chiqish; berilgan muammoli vaziyat bilan tanishib chiqish va tahlil qilish; vaziyatdagi muammolarni aniqlash; muammoli vaziyatdagi tushuncha va tayanch iboralar ustidan ishlash; muammoli vaziyat jadvalini to'ldirish va tavsiyalar ishlab chiqish; muammoli vaziyat bo'yicha xulosani shakllantirish; Muammoli vaziyatni yechish yo 'llari "Atrof tabiiy muhitning buzilishi va uni huquqiy mufaza qilish " haqida tushuncha hosil qilish uchun bor bo'lgan butun axborotni diqqat bilan o'qib chiqamiz.
Har bir kishining shaxs sifatida shakllanishini 3 muhim omil belgilaydi: Biri-shaxsning genetik (nasliy) dastur bo'lsa, ikkinchisi shu nasliy dasturni to'liq namoyon bo'la olishi uchun tegishli shart-sharoit (ijtimoiy sotsial muhit)dir. Ijtimoiy muhitni oila, ota-onalarning madaniy saviyasi, hayot tarzi, qiziqish- havaslari, iqtisodiy ta'minlanganlik darajasi, shaxs yashayotgan hudud (qishloq, uzoq tog'li tumanlar, shaharlar) belgilaydi. Uchinchisi har bir shaxsdagi "MEN", uni etarli ravishda ifodalanishi faolligidadir. Qaysi bir shaxsda nima ustunlik qilishi, ya'ni uni istiqbolda qanday inson bo'lib etishishida nasil yoki ijtimoiy muhit tarbiya etakchi
rolni o’ynaydimi, degan savol mutaxassilarni, nafaqat mutaxassislarni, balki barcha aql egalarini doimo o'ylantirib kelgan. Qizig'i shundaki, bir oilada tug'ilib, bir xil tarbiya ko'rgan, ya'ni bir xil ijtimoiy muhitda ulg'aygan bolalar yillar o'tib, fe'l-atvori bir-biriga o'xshamaydigan turlicha odamlarga aylanishadi. Demak, asosiy hal qiluvchi vazifani nasliy dastur ajratadi, chunki har birining nasliy dasturi turlichadir. Bu bolalarni o'qishga va fanlarga bo'lgan tug'ma layoqatida, odamlar orasidagi munosabati, mehri, irodasi, qiziqishlari mazmuni, sahiylik darajasi va shaxsiga xos bo'lgan barcha xislatlari,ekologik tarbiyali xarakter xususiyatlarida ifodalanadi. O'quvchilar vatanparvarlik ruhida tarbiyalash. Ularga Ona vatanga sadoqat hisiyotini singdirish va ona tabiatni ko'z qorachig'idek asrab-avaylashni o'rgatish. Bag'rikenglik (tolerantlik), xalqparvarlik, tinchliksevarlik, xurfikrlilik kabi g'oyalarni yoshlar ongiga singdirish. Voyaga yetmaganlar orasida ekologik ong va ekologik madaniyatni oshirishga xizmat qiladigan tadbirlarni yanada kuchaytish. Mahalla ta'lim muassasasi oila tizimining aloqasini samarali yo'lga qo'yish orqali yoshlarni doimiy nazoratga olish. Ularni bo'sh vaqtini unumli o'tkazishlari uchun yetarlicha shart-sharoitning yaratilishi, ekologik tashkilotlarning ta'lim muassasalariga mahallalarga borib atrof muhitning buzilishi natijasida salbiy oqibatlarning kelib chishi haqidagi tadbirlari va davra suhbatlarini ko'proq o'tkazilsa bizningcha biz yechmoqchi bo'lgan muammoning yechimidir.
Xulosa. Pedagogik texnologiya – shunday bilimlar, ular yordamida ta’lim sohasida tub o’zgarishlar yuz bermoqda, o’qituvchi faoliyati yangilandi, bilimga chanqoqlik, vatanga mehr – muhabbat, insonparvarlik tuyg’ulari shakllanmoqda. Ta’limning barcha bug’unlarini shunday tashkil qilish kerakki u yoshlarga chuqur va asosli bilim berish bilan birga keng qamrovli fikrlashga o’rgatsin. Ta’lim jarayonida o’quvchida mustaqil bilim olish ehtiyoji tug’ilsin. Pedagogik texnologiyalar ta'lim
jarayonining unumdorligini oshiradi, o'quvchilarning mustaqil fikrlash jarayonini shakllantiradi, o'quvchilarda bilimga ishtiyoq va qiziqishni oshiradi, bilimlarni mustahkam o'zlashtirish, ulardan amaliyotda erkin foydalanish ko'nikma va malakalarini shakllantiradi. Pedagogik texnologiyaga asoslangan ta'lim jarayonida o'qituvchi faoliyati va o'quvchi faoliyati doirasi aniq belgilanadi, ta'limni tashkil etishning aniq texnologiyasi ko'rsatiladi. Bugungi kunda ta'lim jarayoniga yangi axborot texnologiyalarining kirib kelishi jadallashmoqda va bu ta'lim jarayonini yanada sifatli tashkil etishga ta'sir ko'rsatayotgani ko'zga tashlanmoqda. Shuning uchun ham pedagogik texnologiyalarni ta'lim jarayoniga joriy etish, ta'lim samaradorligini oshirish uchun tinimsiz izlanish bugungi kunning ehtiyojiga aylandi. Shu o’rinda yosh avlodga ta’lim – tarbiya asoslarini puxta o’rgatish, ularda keng dunyoqarash hamda tafakkur ko’lamini hosil qilish, ma’naviy axloqiy sifatlarni shakllantirish borasidagi ta’limiy – tarbiyaviy ishlarni samarali tashkil etishga bog’liqdir. Pedagogik texnologiyalardan foydalanib mavzu harakteriga qarab xilma – xil qiziqarli muammoli va fikrlashga davat etuvchi keys texnologiyalari asosida tashkil etish, o’quvchilarda mustaqil ijodiy mushohada yuritish, o’z fikrini aniq, ravon, ixjam holda o’zgalarga yetkaza bilish ko’nikma va malakalarini ya’nada shakllantirishda yordam beradi.
Tavsiyalar. Yuqoridagilardan kelib chiqib Boshlang’ich sinflarda “Keys” texnologiyasi asosida ta’lim samaradorligiga erishish mavzusida quyidagilarni tavsiya etamiz:
Boshlang’ich sinflarda “Keys” texnologiyasi asosida ta’lim samaradorligiga erishishni aniqlash;
O’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarini oson va qiziqib o’rganishlari uchun imkoniyatlar yaratish;
O’quvchilar bilim sifatini oshirish va fikrlash qobiliyatini o’stirish uchun metodik ish rejalar tuzish;
Umumta'lim maktablarining boshlang’ich sinf o’quvchilarida keys texnologiyasi asosida ta’lim samaradorligini oshirish;
Tajribali o’qituvchlarning ilg’or ish tajribalarini o’rganish va ommalashtirish tadbirlari bo’yicha ish rеjalarini ishlab chiqish..
Zamonaviy pеdagogik, komp'yutеr, axborot-kommunikatsion tеxnologiyalar va tеxnik vositalaridan samarali foydalanish.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati. 1. Karimov I.A. Barkamol avlod - O'zbekiston taraqqiyotining poydevori. - Т.: Sharq, 1998.
O'zbekiston Respublikasining «Ta'lim to'g'risida»gi Qonuni. Barkamol avlod - O'zbekiston taraqqiyotining poydevori. - Т.: 1998.
Kadrlar tayyorlash milliy dasturi. Barkamol avlod - O'zbekiston taraqqiyotining poydevori.-Т.: Sharq, 1998.
Azizxo'jaeva N.N. Pedagogik texnologiya va pedagogik mahorat. - Т.: 2003. 5. Barkamol avlod orzusi. - Т.: O'zbekiston. 2000. 6. Beruniy. Qadimiy xalqlardan qolgan yodgorliklar. Tanlangan asarlar. 1-jild. - Toshkent: 1968.
Беспалко В.П. Слагаемые педагогической технологии. - Москва: Педагогика, 1989.
Bob Kizlik. Lesson Planning, Lesson Plan Formats and Lesson Plan Ideas.. www.ADPRIMA.com
Бугатов B.M. Педагогические таинства дидактических игр. Учеб.- методическое пособие. 2-е изд. - М.: Флинта, 2003. - 152 с.
Громкова М.Т Педагогика образования взрослих (учебное пособие) - М.: ТОО. Интл.Тех. 1995 г.
Ziyomuhammedov В. Pedagogik mahorat asoslari. - Toshkent, 2009. 12. Зиямухаммедова С., Зиямухаммедов Б. Новая педагогическая технология. - Т.: Абу Али ибн Сино, 2002.
Ziyomuhammedov В., Tojiyev М. Pedagogik texnologiya. Zamonaviy o'zbek milliy modeli. Toshkent, «Lider Press», 2009-y.
Isoqov I., U Ro'ziboeva. Ma'ruza mashg'ulotlarida ilg'or pedagogik texnologiyalar. J.Xalq ta'limi. 2002. № 3.
15. Ishmuhamedov R.J. Innovatsion texnologiyalar yordamida ta'lim samaradorligini oshirish yo'llari. - Toshkent, 2004-y. 16. Yo’ldoshev J.G'. «Ta'lim yangilanish yo'lida». - Т.: O'qituvchi. 2000, 17. Yo'ldoshev J.G', Usmonov S.A. Zamonaviy pedagogik texnologiyalarni amaliyotga joriy etish. Toshkent, 2008-y.
Yo'ldoshev J. Yangi pedagogik texnologiya yo'nalishlari, muammolari, yechimlari. J. Xalq ta'limi. 1999. № 4.
Karimova V.M. Psixologiya. - Т.: Abdulla Qodiriy nomidagi xalq merosi nashriyoti. 2002.
Кларин M.B. Педагогическая технология в учебном процессе. - М.: Знание. 1989.
Mahmudov М.Н. Ta'limni didaktik loyihalash prinsiplari. – Т.: A.Qodiriy nomidagi xalq merosi nashriyoti, 2002.
Мила Новик. Современные технологии в образовании (продолжение) Новые знания. 1999.
Nishonaliev U. Ta'lim standard va pedagogik innovatsiyalar. Xalq ta'limi. 1999. №6. 28-31 b.
Околелов О.П. Дистанционное обучение: сущность, дидактические особенности, технологии. htlp:www.lipetsk.ru/legi
Ochilov М.О. Muallim qalb me'mori. - Т.: O'qituvchi, 2001. 26. Платов В.Я. Деловые игры: разработка, организация, проведение. -М.: 1991.
Полат
Е.С. Дистанционное образование: организационный и педагогический аспект // Информатика и образование. 1996. 3. 28. Pedagogik texnologiya: Zamonaviy ilmiy-nazariy asosi. Mualliflar guruhi. Toshkent, 2008.
Saidahmedov N. Pedagogik mahorat va pedagogik texnologiya. – T.: O'zMU. 2003.
30. Saidahmedov N.S., Ochilov A. Yangi pedagogik texnologiya mohiyati va zamonaviy loyihasi. - Т.: XTV RTM, 1999.
Saidahmedov N. Pedagogik amaliyotda yangi pedagogik texnologiyalarni qo'llash texnologiyalari. Toshkent: 2000-y.
Sayidaxmedov N. Yangi pedagogik texnologiyalar. Т., «Moliya», 2003. 33. Saidaxmedov N. «Yangi pedagogik texnologiyalar mohiyati». «Xalq ta'limi» jurnali. 1999.
Ta'lim texnologiyasi.-Т.: O'qituvchi, 1999. 35. Ta'limda yangi pedagogik texnologiyalar: muammolar, yechimlar. Ilmiy-amaliy konferensiya materiallari. - Т.: 1999.
Tolipova J, Numonova N. Ta'lim-tarbiya jarayonida zamonaviy pedagogik texnologiya «Xalq ta'limi» jurnali, 3-son.
Farberman B.L. Ilg'or pedagogik texnologiyalar. - Toshkent: O'zRFA «Fan» nashr., 2000.
Юдин B.B. Педагогическая технология. Учеб. Пособие. Часть II. - Ярославль: 1997.
G'afforova Т. va boshqalar. Ta'limning ilg'or texnologiyalari. - Qarshi: «Nasaf», 2003.
Download 0.79 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|