Umumiy psixologiya mavzu: iroda va hissiyot dars rejasi

UMUMIY PSIXOLOGIYA

Mavzu: IRODA VA HISSIYOT

Dars rejasi:

• Iroda haqida tushuncha
• Irodaviy akt va uning tuzilishi
• Shaxsning irodaviy sifatlari
• Hissiyot haqida tushuncha
• Hissiy holatlarning ifodalanishi

Iroda haqida tushuncha

Iroda - shaxsning ongli harakatlarida, o’z-o’zini bilishida ifodalanadigan, ayniqsa maqsadga erishish yo’lida uchraydigan jismoniy va ruhiy qiyinchiliklarni yengib chiqishda namoyon bo’ladigan ixtiyoriy faolligidir.
Iroda-deganda biz oldindan belgilagan, qat'iy bir maqsad asosida amalga oshiriladigan va ayrim qiyinchiliklarni, to’siqlarni yengish bilan bog’liq bo’lgan harakatlarni tushunamiz.

Irodaviy harakatlar bosqichlari

1.Maqsad va unga erishishiga intilish
2.Maqsadga erishish imkoniyatlarini topish
3.Motivlarni paydo bo'lishi va imkoniyatlarni mustahkamlash.
4.Motivlar kurashi va tanlash.
5.Biror fikrni qabul qilish
6.Qabul qilingan qarorni amalga oshirish

Iroda haqida tushuncha

Umumiy irodaviy faoliyatni yoki alohida aktni amalga oshirishning muhim xususiyatlaridan biri amalga oshirilayotgan harakatlarning erkin ekanligini anglashdan iboratdir.
Odamning irodaviy harakati to’la-to’kis determinizmga, ya'ni sababiy bog’lanish qonuniga bo’ysunadi. Shu bilan birga irodaviy faoliyatning bevosita sabablari sharoitida irodaviy harakatlarni belgilab beradigan turli-tuman hayotiy sharoitlar bo’lishi mumkin.
Odamning irodaviy faoliyati ob’yektiv jihatdan bog’langandir. Irodaviy faoliyatning muhim xususiyatlaridan biri, irodaviy harakatlarni odam hamma vaqt shaxs sifatida amalga oshiradi. Irodaviy faoliyat tufayli shaxs ko’p jihatdan o’zini ma'lum sharoitda, o’z hayot yo’li va taqdirini o’zi belgilashi mumkin.

Irodaviy akt va uning tuzilishi

Ixtiyoriy harakatning dastlabki boshlang’ich nuqtasi harakat maqsadining vujudga kelishi va shu maqsadning o’rtaga qo’yilishidir va uning tuzilishini quyidagicha izohlash mumkin:
Maqsadni anglash
Unga erishish uchun intilish
Maqsadga erishish imkoniyatlarini anglash
Maqsadga erishish imkoniyatlariga mos keluvchi yoki ularni rad qiluvchi motivlarni
anglash