Umumiy psixologiyaning mustaqil fan sifatida vujutga kelishi va uning tarixi va hozzirgi holati Reja


Download 0.7 Mb.
Pdf ko'rish
Sana03.04.2023
Hajmi0.7 Mb.
#1322716
Bog'liq
Mamatqulova Mohira



Termiz iqtisodiyot va 
servis universitetining
SBT 1-22-guruh 1-
bosqich talabasi 
Mamatqulova
Mohira


Umumiy psixologiyaning
mustaqil fan sifatida vujutga
kelishi va uning tarixi va hozzirgi
holati
Reja

1. Psixologiya fanining predmeti.

2. Yangi davr va psixologiyasi
3. Psixika xaqida tushuncha
4. Aks ettirish psixologik muammo sifatida.


Psixika o’ziga aloxida bir olam emas: organik xayotning
yuksak formalaridan bo’lib, faqat xayvonlar bilan odamga
xosdir. Odam psixikasi xayvonlar psixikasidan sifat jixatidan farq
qilib odamda psixik xayotning yuksak formasi-ong bor. Odam
ongli zotdir. 
Psixik xayot xodisalari juda xilma-xil bo’lib bir-biri bilan o’zaro
bog’langan bo’ladi.
Psixologiyaning vazifasi ana shu bog’lanish va
munosabatlarning qonuniyatlarini ochib berishdir.
Psixik xodisalar va butun psixika rivojlanib kelgan va
rivojlanmokda.
Psixologiya psixik xayot xodisalari yoki qisqacha qilib
aytganda psixikadan baxs yuritadi.


Psixologiya – miyada voqeylikning obrazi sifatida sodir buluvchi
psixika xaqidagi, psixik faktlar, qonuniyatlar va psixikaning
mexanizmi tug’risidagi fandir, insonning shaxsiy xarakterga ega
bulgan faoliyati voqeylikning miyadagi obrazi asosida va shu
obraz yordamida qilinadi.
Psixologiya sizi yunoncha «psyuxe», ya`ni jon va «logos», ta`limot
degan ma`noni anglatadi.
Sezgi, idrok, diqqat, xotira, tafakkur, Iroda, xayol va boshkalarni
psixika yoki psixik jarayonlar deb ataymiz.»


XXI asr busagasida juda koplab davlatlarda
bolgani kabi dunyo xaritasida munosib orin
olgan mustakil Uzbekistonda xam barcha
soxalarda tub isloxatlar boshlandi. Bu 
isloxatlarning barchasi inson omilini xar
qachongidan xam yukori saviyaga kotarib, uning
kuchi, idroki, saloxiyati, ruxiy xamda ma`naviy
barkamolligini bevosita taraqqiyot, rivojlanish va
sivilizatsiya bilan uzviy bogladi. Bundan inson va
uning mukammalligi, oz ustida ishlashi, oz 
mukammalligi xususida qaygurishi muammosi xar
qachongidan xam dolzarb masalaga aylandi.


Psixologiyaning tadbiqiy va Amaliy soxalari. Xozirgi zamon ilm-
fanining qadri va axamiyati uning nechogli amaliyotga kirib
borib, tadbiqiy saloxiyati ortib borishi bilan baxolanadi.
Psixologiyaning oxirgi yillardagi taraqqiyoti xam aynan anna shu
mezon talablariga javob berishi bilan xarakterlanadi.
Amaliy xamda tadbiqiy psixologiya soxalarining oziga xos jixatlari
avvalo shundan iboratki, ular jamiyatning bevosita bugungi
kundagi
talablari
va buyurtmalariga kora
ish yuritadi.
Jamiyatimizda esa psixologik bilimlarni bevosita amaliyotga
jamiyatimizda esa psixologik bilimlarni bevosita amaliyotga
tadbiq etishga extiyoj katta.


Psixologiya voqeylikning aloxida soxasi bo’lgan psixik (yoki
ruxiy) xayot soxasini o’rganadi. Har kimga ma’lum xodisalar
sezgilarimiz ,idrok tassavurlarimiz, fikr, xis intilishlarimiz va
shunga o’xshashlar psixika xodisalari jumlasidandir. 
Shaxsning psixik va individual xususiyatlari deb ataladigan
xususiyatlari; odamning temperamenti (mijoz), harakteri (fe`l
atvori), qobiliyati, extiyoji, mayl va xavaslari xam psixika
soxasiga kiradi.
Psixik (ruxiy) xodisalarning butun majmui odatda psixika
degan so’z bilan ataladi. 


Yangi
davr
va
psixologiya.
Psixologiya
soxasida
mukammal
darsliklar yozila boshlangan davrga
sal kam 160 yil bo’ldi. Shu davr
ichida juda ko’plab ilmiy tadqiqot
natijalarini
o’z
ichiga
olgan
monografiyalar,
darsliklar,
kullanmalar yozildi.
XX
asr
va
uning
erishilgan
yutuklaridan
eng
muximi
shu
bo’ldiki, texnika, elektronika va
boshka shunga o’xshash murakkab
texnologiyalarni yaratgan inson va
uning bevosita kundalik xayoti bilan
boglik muammolar ko’payib borishi
bilan xarakterlanadi.


Psixika- bu yuksak tashkil topgan materiyaning sistemali
xossasi (xususiyati), subekt tomonidan obektiv borliqni
faol aks ettirish, mazkur borliq manzaralarini sub`ekt
izidan uzoklashtirmay ifodalashi,xuddi shu asnoda o'z
xulqini va faoliyatini shaxsan boshqarishdir. Psixikada
o’tmish, xozirgi davr va kelasi zamon xodisalari
ifodalangan va tartibga solingandir.
Genetik kelib chiqishiga binoan psixika o’z reflektor
tipiga va tarixiga ega bo’lgan aloxida siklli tizim
sifatida
yuzaga
kelgan.
Reflektorlik
organizm
xayotining ob`ektiv sharoitlari birlamchiligini va ularni
psixika yordami bilan idrok qilishning ikkilamchiligini
bildiradi.


Psixika biologik evolyutsiyaning ma`lum bir bosqichidan
vujudga kelgan bolib, uning ozi omillarning biri sifatida
organizmni ularning yashash sharoitiga tobora kuchayib
boruvchi moslashuvni taminlab turadi. Psixikaning insonda
paydo bolishi sifat jixatdan mutlaqo yangi tuzilishga ega,
chunki ijtimoiy tarixiy taraqqiyotning qonuniyatlari bilan
shartlangandir. Faoliyat regulyatsiyasining yuksak darajasi
sifatida ong vujudga keladi psixika faolligining yuksak kirinishi
manbai tariqasida esa shaxs shakllanadi.


Birgina kadrlar tayyorlashning milliy dasturini oladigan
bolsak, uning bajarilishi va muvaffakiyatli amalga oshirilishi
uchun Psixologiyaning aralashuvi zarur. 
Joylarda tashkil etilgan tashxis markazlarida faoliyat
kursatayotgan mutaxasislar okuvchilardagi rivojlanish
tendentsiyalari, aqliy osish omillari va iqtidoriga qarab
ta`lim tarbiyani tashkil etishlari uchun qator diagnostik
tadbirlarni otkazishlari zarurki , bu tadbirlar oxir- oqibat real 
Samara berishi lozim.

Download 0.7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling