Umumiy tabiy geografiya
Buyuk geografik kashfiyotlarning asosiy natijalari
Download 22.45 Kb.
|
Umumiy tabiy geografiya nazorat ishi 1
Buyuk geografik kashfiyotlarning asosiy natijalari: Shimoliy va Janubiy Amerika, Avstraliya materiklari kashf etildi; Yerning sharsimonligi va Dunyo okeanining uzluksiz, yaxlitligi amalda isbotlandi; ilgari noma’lum bo‘lgan Tinch okeanining mavjudligi va uning eng katta okean ekanligi, Yer yuzining katta qismi quruqlik emas, suvlikdan iboratligi aniqlandi.
Olim yozib qoldirgan 160 dan ortiq asarlari bilan astronomiya, astrologiya, matematika, geodeziya, geologiya, mineralogiya, geografiya, arifmetika, tabobat, farmakognoziya, tarix, filologiya va boshqa fanlarning rivojiga noyob hissa qo‘sha oldi. Ular eng mashxurlari “Hindiston”, "Mineralogiya" va "Farmakognoziya", "Geodeziya". O’rta osiyo geografiyasi asoschisi Muhammad Muso Al – Xorazimiy. Oʻrta asrlarda Sharq mamlakatlarida madaniyatning yuksalishi, bir qancha mustaqil davlatlarning barpo etilishi, savdo-sotiq avj olishi natijasida Turkiya, Iroq, Eron, Hindiston va Movarounnahrda Geografiya fani ancha rivoj topdi. Uning eng yirik namoyandalaridan biri Muhammad ibn Muso Xorazmiy (8-asr oxiri — 9-asr oʻrtalari) Geografiyaga doyr „Surat ul-arz“ kitobini yezdi. Unda dunyodagi 537 shaharning koordinatalari va qisqacha izohi berilgan. Aslida bu kitob kattagina bir geografik atlasning izohnomasi boʻlgan. Xorazmiy bu kitobini yozishda Ptolemeyning „Geografiya“ asaridan qisman foydalangan. Bu bilan qadimgi dunyo Geografiyasining merosi saqlab qolindi. 9-asrdan eʼtiboran arab va fors tillarida yaratilgan barcha geografik asarlar Xorazmiy kitobiga asoslangan. Shunday qilib, Xorazmiy butun Sharq Geografiyasining asoschisi boʻlib qoldi. Mutaxassislaming fikricha, buyuk geografik kashfiyotlaming amalga oshirilishida XV asr o ‘rtalarida Yevropa mamlakatlarida vu judga kelgan tarixiy-iqtisodiy sharoit muhim rol o ‘ynagan. Chunki bu vaqtga kelib, Yevropada mahsulot ishlab chiqarish hajmi keskin ko‘paygan va turli tabiiy resurslarga, jumladan, qimmatbaho metal- larga bo‘lgan ehtiyoj oshgan. Bu esa, o‘z navbatida, yangi yerlami qidirib topish va ulardagi mavjud tabiiy boyliklami Yevropaga kelti- rish uchun qulay dengiz yo‘llarini kashf etishga intilishning kucha- yishiga olib keladi. XX-asrda yashagan Download 22.45 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling