Universiteti a. Abdusamedov, B. Jalilov, A. Tashanov

Atarxurra - (Ozarxurra) - zardushtiylikning muqaddas olovi.
Axriman -- zardushtiylikdagi yovuzlik ilohiyoti.
Axuramazda - zardushtiylikdagi eng oliy yaxshilik ilohiyoti.
Johiliya-(arab. «jahula»-bilimsizlik ma’nosini bildiradi). Islomda 
«yagona Allohni tanimaslik» ma’nosini anglatadi. Arablaming
96

---

islomdan oldingi hayoti.
Jabroil-islomda to‘rt bosh farishtadan biri, diniy aqidaga ko‘ra 
xabar beruvchi farishta hisoblanadi.
Islom m a’naviyati - islom ta’limotiga asoslangan urf-odat, 
marosimchilik, an’analar, odob-axloq normalaridan iborat ma’naviy- 
madaniy tizim.
Ijm o’ - (arab.-yakdillik bilan qabul qilingan qaror)-islomda faqih 
va mujdahidlarining to‘planib, yagona fikrga kelgan holda hukm 
chiqarishi.
Monoteizm-(qad. yunon. «mono»- «yagona», «teo»-xudo) 
yakkaxudolik.
M e’roj-(arab.-parvoz, ko‘tarilish)-islomda Muhammad(s.a.v.)- 
ning osmonga, Alloh oldiga qilgan parvozi.
Magiya-(qad. yunon. «magus», arab. «majus») sehrgarlik.
M ovarounnahr-arablar ikki daryo oralig‘idagi bizning xududni 
shunday deb ataganlar.
Masjid-musulmonlaming jamoa bo‘lib, ibodat qiladigan joyi.
nomaqbul hisoblangan xatti-harakatlar.
Maxzura-(arab.-man etilgan narsa) musulmonlar uchun qat’iy 
taqiqlangan xatti-harakatlar.
M a’rifat-ziyo tarqatish
Nestorianchilik Vizantiyada V asming boshlarida xristianlikda 
vujudga kelgan
Makruh-(arab. - rad etilgan, qoralangan) shariatda qat’iyan 
taqiqlangan oqim.
Qabila-qadimgi urug‘-qabilachilik davrida odamlar guruh-guruh 
bo‘lib yashaganlar, katta va kichik qabila shaklini olganlar.
Qadriyatlar-insoniyatning tarixan yuzaga keltirgan ma’naviy- 
madaniy boyliklari qadriyat hisoblanadi. Diniy qadriyatlar esa har bir 
dinning muqaddas kitoblari, ta’limotlari bilan bog‘liq holda 
izohlanadi.
Q u r’on-(suiyoniy «kerain»-«muqaddas yozuv») islom dinining 
muqaddas kitobi.
N azorat uchun savollar
1. Qadimgi dunyo odamlarida dastlabki diniy ong mazmuni.
97

---

2. Ibtidoiy din shakllarining diniy ongni dastlabki bosqichlarini 
shakllantirishdagi roli.
3. Zardushtiylik ta’limotidagi diniy-falsafiy g‘oyalar.
4. “Avesto”ning xalqimiz tarixiy-madaniy manbai ekanligi.
5. Mustaqillik 
yillarida 
“Avesto”ning 
o'rganilish 
va 
takomillashuvi.
6. Johiliya davridagi diniy e’tiqod shakllari.