University of geological sciences

9
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
Integratsiyaning muhim natijasi sotuvchilarning bozorga ta'sirining oshishi hisoblanadi. Аgar bozorda faoliyat yurituvchi firmalardan biri ishlab chiqarish omillarining eng yirik egasi bo'lsa yoki eng keng tarqatish tarmog'iga ega bo'lgan yakuniy mahsulotlarni sotishni nazorat qilsa, yangi firmalar uchun, ayniqsa, agar ular birlashtirilmagan bo'lsa, ularga kirish qiyinroq bo'ladi. Agar potentsial raqobatchi bozorga muvaffaqiyatli kirishi uchun vertikal integratsiya siyosatini olib borishi kerak bo'lsa, u moliyaviy resurslarni jalb qilish muammosiga duch keladi.
10
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
4. Mahsulotni farqlash - bir xil ehtiyojni qondiradigan va bir xil asosiy xususiyatlarga ega bo'lgan turli xil mahsulotlar tushuniladi. Differensial mahsulot ishlab chiqaruvchi firmalar bir xil bozorga tegishli bo'lishdan to'xtamaydi. Mahsulotlarni farqlashga misollar turli markadagi sigaretalar, avtomobillar, maishiy texnikalardir. Qadoqlash, etiketkalash, kichik ichki o'zgartirishlar bilan farqlanadi.
11
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
6. Xorijiy raqobat
Ochiq iqtisodiyot va tashqi savdoni liberallashtirish sharoitida tashqi raqobat sanoatda bozor agentlarining monopol hokimiyati konsentratsiyasi darajasini va bozor nomukammalligi darajasini pasaytiruvchi omil rolini o'ynaydi. Sanoatga kirishdagi to'siqlarning balandligi import tariflari stavkasiga bog'liq - import tarifi qanchalik past bo'lsa, xorijiy raqobatchining sanoatga kirishi uchun to'siqlar shunchalik past bo'ladi.
Bunday sharoitda import tarifi, bir tomondan, muvozanat bahosining oshishiga va iste'molchi foydasining kamayishiga, ikkinchi tomondan, mahalliy firmaning sotish hajmi va foydasining oshishiga olib keladi.
12
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES
7. Institutsional to‘siqlar
Bozorga kirish va chiqish uchun institutsional to'siqlar potentsial raqobatchilarning bozorga kirishiga to'sqinlik qiluvchi muhim to'siq bo'lib xizmat qilishi mumkin. Bozorga kirishdagi institutsional to‘siqlar qatoriga firmalar faoliyatini litsenziyalash tizimi, narxlar ustidan, rentabelik darajasi ustidan davlat nazorati tizimi kiradi. Mahsulotga davlat bahosini belgilash yoki firmaning rentabelligini cheklash potentsial foydaning bir qismini yo'qotishda ifodalangan yashirin xarajatlarning paydo bo'lishiga olib kelishi mumkin.
13
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES

• Ayrim davlat siyosati ham monopoliyaga olib kelishi mumkin.
• Raqobat tajovuzkor xarakterga ega bo'lib, yangi turdagi tovarlar paydo bo'lishi bilan bozorning yangi segmentlari shakllanadi, ularning kirib borishi yuqori daromad keltirishi mumkin.
• Kirish to'siqlari yangi raqobatchilarni bozorda o'zini namoyon qilishdan saqlaydi.

E’TIBORLARINGIZ UCHUN RAHMAT!

14
UNIVERSITY OF GEOLOGICAL SCIENCES