University of science and technologies olmoshlarning

Bulishsizlik olmoshlari

Bulishsizlik olmoshlari jp.uggndan bolgilash olmoshlarining zidi bulib, inkor ma‟nosini—bulishsizlikni ifodalaydi.
Tub so„z shaklida kullanadigan bulishsizlik olmoshiga x₁ech so„zi kiradi.
K,ushma so„z shaklidagi bulishsizlik olmoshlari esa xech so„ziga kim, nima, sachon kabi so„roq olmoshlarining yoki bir, narsa so„zlarining kushilishidan hosil buladi: xech kim, xech nima, xech bir, xech narsa kabi:

1. 
   x_sech so„zi yakka x°lda kullanganda kupincha fe‟llar oldida kelib, ravish funksiyasshti bajaradi va ish-karakatning batamom inkorini bildiradi: Bu tugrida xech tashvishlanmang
   

Xech so„zi bulmasa so„zidan oldin kelib, gapda eng minimal shart ma‟nosi ifodalapgapligini bildiradi.

2. 
   so`roq olmoshlari xech so„zi bilan birikib kelganda so`roq olmoshlar ma‟nosi uzgarib, shaxs (xech kim), predmet (xechnima), miqdor (xech. sancha), belgi (xech sanday, xech saysi)ga nisbatan inkorpi ifodalovchi so„zlar x°^sil buladi.
   

X,yech kim olmoshi shaxsga nisbatan inkorni ifodalaydi: Atrofda Saodatdan boshsa xech kim yuts edi. (As. M.)
Xech kim olmoshi shaxsga nisbatan kullangani uchun ham egalik, shuningdek, kelishik qo`shimchalaripi olib, gapda otlar kabi vazifani bajarib keladi.
X,yech nima olmoshi dam kupincha otlar urnida kelib, otlarga xos egalik va kelishik affikslarini oladi. Gapda otlar kabi vazifa bajaradi: Mening xech nimam yuts.
xech qanday olmoshi predmet belgisiga nisbatan inkorni bildiradi:
Birots Saidaning yuzida xech sanday uzgarish yuts