Urdu tabiiy fanlar fakulteti 192 biologiya mavzu: Mesozoa: Orthonectida va Dicyemida tiplari: umumiy tavsiflari;filogeniyasi

UrDU tabiiy fanlar fakulteti 192 biologiya

MAVZU: Mesozoa: Orthonectida va Dicyemida tiplari: umumiy tavsiflari;filogeniyasi.

REJA:

• Neodermata taksoni. So’rg’ichlilar (Trematoda) sinfiga umumiy tavsif.
• Cercomeromorpha . Monogenetik so’rg’ichlilar (Monogenea) sinfiga umumiy tavsif.
• Tasmasimon chuvalchanglar (Cestoda) sinfiga umumiy tavsif.
• Neodermatalar filogeniyasi va kelib chiqishi.

Neodermata taksoni. So’rg’ichlilar (Trematoda) sinfiga umumiy tavsif.

Neodermata taksoni. Agar parazit yassi chuvalchanglarni bir ko’rgan odam ularni qandayligini bir umr unutmaydi. Chunki mushukni anal teshigidan chiqayotgan parazit lentasimon chuvalchangni urib (qisqarib-kengayib turuvchi) proglatidlarini yoki sigir jigarida yirik so’rg’ichli joylashgan ayanchli manzarasini esda qolishi qiyin emas.

Parazit yassi chuvalchanglarni amaliy ahamiyati shundaki ular iqtisodiy jihatdan o’ta muhim bo’lgan yovvoyi va uy hayvonlarini hamda odamgacha zararlaydi.

Birgina trematodalar keltirib chiqaradigan “Shistosamoz” kasalligi bilan yer yuzida 300 mln aholi kasallangan. Parazit yassi chuvalchanglar evolyutsiya jarayonida turbellariyalarni erkin yashovchi formalaridan “So’ruvchi halqum” va yangi belgi – qisman yoki butunlay yangi tipdagi qoplovchi hujayraviy epidermis – “neodermis” yoki endoparazitzmga moslashish uchun butunlay kiprikchalardan ozod bo’lgan – “tegument” qoplovchi “sinsitial” qavat shakllngan.

Trematodalar yoki so’rg’ichlilar ikkita yopishish organi – so’rg’ichli parazit, yassi chuvalchang bo’lib, baliqlar, qushlar, sut emizuvchi hayvonlarning turli organlarida, bazi turlari esa insonda parazidlik qiladi. Ular hazm organlarida, jigarda, o’pkada, qon aylanish sistemasida, hatto nerv sistemasida parazitlik qiladi.

Ulg’aygan so’rg’ichlilarning kipriklari bo’lmay, terisi yupqa kutikula bilan qoplangan sezuv organlari rivojlanmagan, hammasi xulosa : jinsiy organlari kuchlirivojlangan.

Digenea s –digenetik so’rg’ichlilar umurtqali hayvonlarni asosiy taksonlarni endoparaziti hisoblanadi. Bir qancha turlarni yirik shohli qoramollar va odamda parazitlik qiladi. Ularning 11000 dan ortiq turi bor. Bular ichida (Opisthorchis sinensis) uy hayvonlari va odam o’t pufagida uchraydi. Sharqiy Osiyoda 20 mln odam zararlangan. Voyaga yetganda 8 yilgacha yashaydi. Bir kunda 400 tagacha tuhum qo’yadi. Migratsiyasi “zararlangan hayvon-moluska-baliq-odam yoki uy hayvolari”. Schistosoma mansoni turi Afrika va Tropik Amerikada uchraydi. Lichinkasi moluskalardan odam terisiga yopishib teri to’qimalariga o’tadi. Tuxumi ichak venasidan ichakga o’tadi va fekali bilan tashqi muhitga chiqadi. Agar tuxum suvga tushsa tezda mirotsidi lichinka chiqib u moluskalarga o’tadi va serkaliyga aylanadi.

Jigar qurti tuzilishi va hayoti. Jigar qurti