Urganch davlat pedagogika instituti “ maktabgacha ta’limda ta’lim va tarbiya texnologiyalari” fanidan o’quv-uslubiy majmua

Seminar №14
Mustaqil ish uchun mavzu:Grafiqli organayzerlar texniqasi
Elektron tadbirkorlik
Elektron tadbirkorlik nima? Ko‘pchilik uchun bu yangi tushunchadir. Bu texnologiya O‘zbekistonga ham kirib keldi. Elektron tadbirkorlik bu Internet orqali sotish va sotib olishdir. Uning imkoniyatlari turli-tuman. Internet yordamida o‘zingizga zarur kitob, kiyim, yoki komp’yuter va hattoki oziq - ovqat mahsulotlarini xarid qilishingiz mumkin. Korxonalar mahsulotni sotishi yoki zarur mahsulotni sotib olishi mumkin. Rossiyalik bir fermer Internet orqali xo‘jaligiga traktor sotib olibdi. Bu usul unga anchagina pulni tejaganligi sababli u avtomobilni ham Internet orqali xarid qilibdi. Xo‘sh bu qanday usul, uning afzalliklari qanday, va undan foydalanish tartiblari qanday?Bu texnologiya bir necha yillar davomida ravnaq topdi. AQSh da bu texnologiya juda taraqqiy etgan. Bu texnologiyadan Dell, Cisco, IBM, HR, Oracle, Microsoft va Sun kompaniyalari juda keng ko‘lamda foydalanishadi. Cisco kompaniyasi mahsulotlarni coram faoliyatini 80% ini Internet orqali amalga oshiradi.Elektron tadbirkorlik bu Internet tarmog‘i yordamida virtual savdo rastasida yoki maydonida savdo sotiqni amalga oshirishdir. Unda sotuvchi va sotib oluvchi qatnashadi. Bu savdo sotiqning quyidagi ko‘rinishlari mavjud. Ya’ni V2V (Business to business) va V2S (Bisiness to Customers).B2B korxonalar o‘rtasidagi savdo – sotiq muomalasi. V2S korxona va shaxs o‘rtasidagi savdo – sotiq muomalasi.Internet orqali elektron tadbirkorlik qanday amalga oshiriladi? Buni misol yordamida tavsiflaymiz.
Internet tizimida kitob qidirish va xarid qilish
Masalan, kitob xarid qilmokchisiz. Maxsus qidiruv tizimlar yordamida elektron kitob magazin adresini topasiz. Magazin bir zumda oldingizda paydo bo‘ladi. Elektron magazin bu mahsulotni sotayotgan magazin Internet sahifasidir. Unga kirib, javonlardan kitob qidirayotganingizni sezmay qolasiz. Sahifada kitoblar ro‘yxati beriladi. Xoxlagan kitobingizni tanlashingiz mumkin. Odatda kitoblar magazindagi singari mavzusiga qarab tanlanishi mumkin. Lekin kitoblar son sanoqsiz bo‘lganligi sababli, magazin qidirish tizimidan foydalanishingiz mumkin. Xar bir kitob tavsifi bilan tanishib chiqishingiz mumkin. Kitobni tavsifi va narxi sizni qanoatlantirsa, siz uni xarid qilishingiz mumkin. Buning uchun kredit kartochkangiz bo‘lishi shart. Kredit kartochkasi bankda hisob ochilganda beriladi. Bizda ham kredit kartochkasi yordamidagi muomala asta-sekin muomalaga kirmoqda. Maxsus shaklni to‘ldirib, kredit kartochkangiz raqamini ko‘rsatishingiz zarur. Shundan so‘ng magazin sizning kredit kartochkangizni tekshirib, muomalani amalga oshiradi. Bir necha kundan so‘ng mahsulot o‘yingizga keltiriladi. Albatta bunda kitobning sizga yetib kelish muddati manzilingizga bog‘liq. Bunday usulning qanday afzalliklari bor:
• Mahsulot assortimentining to‘laligi.
• Mahsulot bilan batafsil tanishish imkoniyati.
• Manzil va vaqtning ahamiyatga ega emasligi. (Ya’ni sizga qulay bo‘lgan vaqtda dunyoning ixtiyoriy nuqtasidagi do‘kondan xarid qilishingiz mumkin.)
• Kitobni uyga yetkazish zaruriyatining yo‘qligi. (Kitobni do‘kon siz ko‘rsatgan manzilga yetkazadi).