Urganch davlat universiteti geodeziya, kartografiya va kadastr kafedrasi zamonaviy geodezik asboblar va jihozlar

 
 
 
 
 

---

AMALIY MASHG’ULOT №8 va 9 
Mavzu:. Optik mikrometr barabanining bo'linish qiymatini aniqlash 
Maqsad: Optik mikrometrning barabanining bo'linish qiymatini aniqlang
Asboblar va aksessuarlar:  
1. H-05 darajasi
2. Etalon millimetr o'lchagich
Adabiyot:  
1. «Zamonaviy geodezik asboblar»,
2. «Геодезическое инструментоведение», ,
3.Методические указания по дисциплине «Геодезическое инструментоведение» (в 
электронном виде).
Ishning mazmuni: 
1. Barabanning bo'linishi qiymatini aniqlashni bajaring
2. Ishning borishi haqida qisqacha ma’lumot bering
Baraban bo'linishining bo`lak qiymatini aniqlang (har bir talaba tomonidan amaliy 
mashg'ulotlarda amalga oshiriladi)
Baraban bo`lak qiymatini o'lchash usuli:  
A nuqtada qattiq stendga nivelir o'rnatiladi va B nuqtaga 5-7 metr masofada etalon o'lchagich 
(chizg`ich) o'rnatiladi (yoki osib qo`yiladi). O'lchagichning (chizg`ich) shtrixlarini yaxshi 
yoritishga erishiladi. Nivelirni ish holatiga keltiring, silindrsimon adilakdagi pufakchaning 
uchlarini birlashtiring.
Keyin talabalar tadqiqotni boshlaydilar.
Optik mikrometr baraban 0 ga o'rnatiladi. Yo'naltiruvchi vint bilan iplar to`ri o'lchagich 
(chizg`ich) tasviriga keltiriladi. Burash natijasida bissektor o'lchagichning eng yaqin shtrixiga 
yo'naltiriladi, shunda a
1
=a
2
bo`ladi.
Mikrometr barabanini baraban bo'linmasining 0,1 aniqligi bilan sanoq oling. Keyin baraban 
yana aylanadi, o'lchagichning keyingi shtrixi bo`yicha va hokazo, toki baraban to'liq 
aylanmaguncha. Keyin teskari harakat amalga oshiriladi, sanoqlar pastdan yuqoriga, buralish 
vaqtida olinadi. O'lchov natijalari jadvalga joylashtirilgan. Har bir o'lchov juftligining o'rtacha 
qiymatlarini toping: вв+выв

2
. Δ ni hisoblang-keyingi va oldingi o'rtacha qiymatlarning farqi. 
Δ ni hisoblang-keyingi va oldingi o'rtacha qiymatlarning farqi. Baraban bo'lagining haqiqiy 
qiymatini hisoblang: 
=

Δ
, bu erda l – shtrixlar orasidagi masofa. Mikrometr barabanining 
bo'linishining haqiqiy olingan qiymati nazariy qiymatdan (0,05 mm) 0,0025 mm dan 
oshmasligi kerak. 

---

№ пр. 
№ 
штриха 
Отчёты Средн. Вв-Выв 

| 
µ 
Вв 
Выв 
158 
158 
156 
155 
154 
10,8 
30,4 
51,5 
70,5 
89,5 
10,9 
31,2 
49,9 
69,1 
89,0 
10,85 
30,8 
50,7 
69,8 
89,25 
-0,1 
-0,8 
1,6 
1,4 
0,5 
19,95 
19,9 
19,1 
19,45 
1,000 
1,000 
1,000 
1,000 
0,05013 
0,05025 
0,05236 
0/05141