Қурилиш факультети “бино ва иншоотлар қурилиши, геодезия

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ

ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ

ФАРҒОНА ПОЛИТЕХНИКА ИНСТИТУТИ

ҚУРИЛИШ

ФАКУЛЬТЕТИ

 “БИНО ВА ИНШООТЛАР ҚУРИЛИШИ, ГЕОДЕЗИЯ,

КАРТОГРАФИЯ ВА КАДАСТР”

КАФЕДРАСИ

 “ АРХИТЕКТУРАВИЙ ФИЗИКА” ФАНИДАН

5-15 гурух талабаси

Дадажонова Махлиёнинг

Тақдимоти

Қабул қилди: Мирзаева З

Мавзу: Хоналарни деразалари бир томонлама жойлашганда табиий ёруғлик коэфициентини аниқлаш. Дераза юзаларни тахминий олдиндан хисоблаш.

Мавзу: Хоналарни деразалари бир томонлама жойлашганда табиий ёруғлик коэфициентини аниқлаш. Дераза юзаларни тахминий олдиндан хисоблаш.

Рэжа:

1.Ташқи тўсиқ конструкция қисмларининг элементлари.

2. Ташқи девор бурчагининг иссиқлик физик хусусиятини ошириш.

Хоналарни деразалари бир томонлама жойлашганда табиий ёруғлик коэфициентини аниқлашда биринчи навбатда харорат майдонини ахамиятга олиш керак.Ташқи тўсиқ конструкцияларнинг дераза ва эшик атрофида ҳарорат майдони ўзгарувчандир.Бу ўзгариш ташқи деворнинг қалинлиги ва дераза ойналари орлиғидаги ўлчамга боғлиқ бўлиб, дераза қирраларида харорат кескин ўзгарувчан бўлади. Дераза қирралари сиртида ҳароратнинг пасайиши, деразадан ортиқча иссиқлик миқдорининг сарф бўлишига олиб келиб, ташқи девор қалинлигини оширишга тўғри келади.Бироқ биноларнинг иссиқлик баланси ҳисобида, деразадан ортиқча сарф бўлаётган ҳамиша хисобга олинавермайди.

Хоналарни деразалари бир томонлама жойлашганда табиий ёруғлик коэфициентини аниқлашда биринчи навбатда харорат майдонини ахамиятга олиш керак.Ташқи тўсиқ конструкцияларнинг дераза ва эшик атрофида ҳарорат майдони ўзгарувчандир.Бу ўзгариш ташқи деворнинг қалинлиги ва дераза ойналари орлиғидаги ўлчамга боғлиқ бўлиб, дераза қирраларида харорат кескин ўзгарувчан бўлади. Дераза қирралари сиртида ҳароратнинг пасайиши, деразадан ортиқча иссиқлик миқдорининг сарф бўлишига олиб келиб, ташқи девор қалинлигини оширишга тўғри келади.Бироқ биноларнинг иссиқлик баланси ҳисобида, деразадан ортиқча сарф бўлаётган ҳамиша хисобга олинавермайди.

Бу эса хона ичидаги ҳаво ҳароратининг пасайишига олиб келади.Дераза ва дераза қирраларидан ташқи ҳавога сарф бўлаётган ортиқча иссиқлик миқдоринг хисоби мураккаб бўлиб, кўп вақт талаб этади.Деразадан сарф бўлаётган иссиқлик миқдорини аниқлаш учун,девор билан дераза чегаралари атрофидаги ҳарорат майдони биринчи мартва К.Ф.Фокин томонидан ҳисобланган.Дераза қирраларида сарф бўлаётган ортиқча иссиқлик миқдори қуйидаги формула ёрдамида аниқланади.

Бу эса хона ичидаги ҳаво ҳароратининг пасайишига олиб келади.Дераза ва дераза қирраларидан ташқи ҳавога сарф бўлаётган ортиқча иссиқлик миқдоринг хисоби мураккаб бўлиб, кўп вақт талаб этади.Деразадан сарф бўлаётган иссиқлик миқдорини аниқлаш учун,девор билан дераза чегаралари атрофидаги ҳарорат майдони биринчи мартва К.Ф.Фокин томонидан ҳисобланган.Дераза қирраларида сарф бўлаётган ортиқча иссиқлик миқдори қуйидаги формула ёрдамида аниқланади.

Qқ = a0 ( tи – τқ ) b (6.1).

Бу ерда: Qқ – бир метр узунликка эга деразанинг қия – қиррасидан ўтаётган иссиқлик миқдори.Вт /м 0С ; tи –ҳонадаги ҳаво ҳарорати. 0С; τқ –дераза қия-қиррасини ўртача ҳарорати 0С; b- дераза қиррасининг эни, м.

Бу ерда: Qқ – бир метр узунликка эга деразанинг қия – қиррасидан ўтаётган иссиқлик миқдори.Вт /м 0С ; tи –ҳонадаги ҳаво ҳарорати. 0С; τқ –дераза қия-қиррасини ўртача ҳарорати 0С; b- дераза қиррасининг эни, м.

Дераза чегарасида, ташқи деворданўтаётган иссиқлик миқдорининг камйиши қуйидаги формуладан аниқланади.

Qдевор = αи * τи *а (6.2.)

Бу ерда τи – дераза ёнида девор сирти ҳароратининг уртача кутарилиши , а- деразанинг ички сирти ҳароратига таъсир этувчи кам харорат масофаси. М.

Дераза қирраларидан сарф бўлаётган ортиқча иссиқлик миқдори дераза ойнасининг иссиқлик узатиш коэфициентини қуйидаги формула ёрдамида аниқланади.

К = Qк + Qдевор Р

К = Qк + Qдевор Р

-------------------- * ------- (6.3).

t - tт F

бу ерда tт –ташқи ҳаво ҳарорати. ºС.

Р- дераза ( периметр) атрофининг узунлиги.м.

F- дераза ойна юзаси.м2

Деразанинг тўлиқ иссиқлик узатиш коэфициенти қуйидаги формуладан топилади.

Rдераза = R+ K (6.4)

Бу ерда K- дераза ойнасининг иссиқлик узатиш коэфициенти.Бу ерда дераза қия қирраларидан сарф бўлаётган иссиқлик миқдори ҳисобланмайди.

Дераза деворда қанчалик деворнинг ички сиртига яқин ўрнатилса, деразанинг қия қирраларидан сарф бўлаётган иссиқлик миқдори шунча кам бўлади, аммо деразага яқин девор ички сиртининг ҳарорати кескин пасаяди.

Дераза деворда қанчалик деворнинг ички сиртига яқин ўрнатилса, деразанинг қия қирраларидан сарф бўлаётган иссиқлик миқдори шунча кам бўлади, аммо деразага яқин девор ички сиртининг ҳарорати кескин пасаяди.

Демак деразанинг деворга ўрнатилиш ҳолати, деворнинг ҳарорат майдонига таъсир этиб, дераза ойнасининг иссиқлик узатиш коэфициентига эса боғлиқ эмас.

Фойдаланилган адабиётлар.

Фойдаланилган адабиётлар.

1. Х.Н. Нуретдинов Пространственная оценка естественного освещения Тошкент, 1983

2. Н. М. Гусев. Основы строительной физики. Москва стройиздат 1975

3. Н. В. Оболенский. Архитектурная физика. Москва стройиздат 1998

4.К.М.К. 2.01.01 – 94. Лойихалаш учун иклимий ва физикавий-геологик маълумотлар. Тошкент. 1994

5.К.М.К. 2.08.01 – 94. Турар жой бинолари.

6.Р. Ю. Маракаев, Х. Н. Нуретдинов, Р.А. Кучкаров. Строительная физика. Учебное пособие. Тошкент – 1998

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ!!!!!