Ушбу ы=ув =ылланма в 5140900 касб таълим (бинолар ва иншоотлар =урилиши) йыналиши быйича билим олаётган талабалар, 3-йиллик ма

 
1-MAVZU 
Qurilish mashinalari haqida umumiy malumotlar 

---

8 
Qurilish mashinalari haqida umumiy malumotlar ma’ruza mashg’ulotining texnologik 
kartasi (1-mashg’ulot) 
Bosqichl
ar vaqti 
Faoliyat mazmuni 
O’qituvchi 
talaba 
1-osqich. 
Kirish 
(10 min.) 
1.1. Mavzu, uning maqsadi, o’quv mashg’ulotidan 
qo’tilayotgan natijalar ma’lum qilinadi. 
1.1. eshitadi,
yozib oladi. 
2-
bosqich. 
Asosiy 
(60 min.) 
2.1. Talabalar e’tiborini jalb etish va bilim 
darajalarini aniqlash uchun tezkor savol-javob 
o’tkazadi. 
- Qurilish mashinalariga qo’yiladigan asosiy talablar deganda 
nimani tushunasiz va qanday atamalarni bilasiz? 
- Kuch qurilmalari, xarakatni uzatuvchi mexanizmlarning roli 
qanday? 
- Yuklash-tushirish,yuk ko’tarish mashinalari,ko’targichlar 
xaqida nimani bilasiz? 
- Machtali va machta strelali va montaj kranlari xaqida 
tushunchangiz nimalardan iborat? 
- Yuk ko’tarish mashinalaridan foydalanishdagi asosiy talablar 
nimalardan iborat? 
-Qurilish soxasida ishlatilayotgan mashina va qurilmalar 
xaqidagi ma’lumotlarni qaysi fan shakllantiradi? 
2.2.O’qituvchi vizual materiallardan foydalangan 
xolda ma’ruzani bayon etishda davom etadi. 
Qurilish mashinalari va ulardan amalda, Qurilishda, iSHlab 
chiqarishda foydalanish va uning bosqichlari, 
Respublikamizning rivojlanishida Qurilish soxasida amalga 
oshirilayotgan asosiy ishlarda ulardan foydalanish 
tushunchalarini sharxlaydi. 
2.3. Qurilish mashinasozligining rivojlanishi 2. Qurilish 
mashinalariga qo’yiladigan asosiy talablar. 3. Kuch 
qurilmalari, xarakatni uzatuvchi mexanizmlar. 4. Yuritish 
qismlari 5. Boshqarish tizimlari. 6. Birikmalar, uzatmalar, 
vallar va o’qlar. 7. Yuk tashish mashinalari, turlari. 8. Maxsus 
transport vositalari. 9. Pnevmotransport qurilmalar. 10. 
Yuklash-tushirish mashinalari. 11. Yuk ko’tarish mashinalari, 
ko’targichlar. 12. Machtali va machta strelali kranlar. 13. 
Montaj kranlari xaqida tushunchani beradi,ularga tavsif 
beradi va ular to’g’risidagi taqdimotni namoyish qiladi. 
a) Qurilish mashinalariga qo’yiladigan asosiy talablar. deganda 
nimani tushunasiz?
b) Yuklash-tushirish,yuk ko’tarish mashinalari,ko’targichlar 
xaqida nimalarni bilasiz? 
v) Machtali va machta strelali va montaj kranlari xaqida 
tushunchangiz,nimalarni bilasiz? kabi savollar orqali
Qurilish mashinalari fanining maqsad va vazifalarini 
tushuntirib beradilar. 
2.1. Eshitadi. 
Navbat bilan bir- 
birini takrorlamay 
atamalarni aytadi. 
O’ylaydi, javob beradi. 
Javob beradi va to’g’ri 
javobni eshitadi. 
2.2. Sxema va 
jadvallar 
mazmunini muxokama 
qiladi. 
Savollar berib, asosiy 
joylarini yozib oladi. 
2.3.Eslab qoladi, 
yozadi. 
Xar bir savolga javob 
berishga
xarakat 
qiladi. 

---

9 
3-
bosqich. 
Yako’niy 
(10 min.) 
3.1. Mavzuga yako’n yasaydi va talabalar e’tiborini asosiy 
masalalarga qaratadi. 
3.2.Faol ishtirok etgan talabalarni rag’batlantiradi. Mustaqil ish 
uchun vazifa: Qurilish tashkilotlarining ma’muriy-boshqaruv 
xodimlari- so’ziga klaster tuzish ni vazifa qilib beradi, 
baxolaydi. 
3.1. eshitadi, 
aniqlashtiradi. 
3.2.Topshiriqni yozib 
oladi. 
Qurilish iSHlab chiqarishi xalq xo’jaligining etakchi soxalaridan biri bo’lib, o’zining 
qator xususiyatlari bilan boshqa soxalardan ajralib turadi. Bu avvalo Qurilishning
sermexnat, serashe va yaratilgan maxsulotlarning o’z joyida qolish i bilan xarakterlanadi. 
Xalq xo’jaligining barcha soxalarida iSHlab chiqarilaetgan maxsulotlar Qurilishda u, yoki 
bu maqsadda ishlatiladi desaq mubolaga bo’lmaydi. Jumladan mashinasozlik sanoati 
Qurilishni mashina va mexanizmlar bilan, metallurgiya- armatura, prokat va metall 
tuzilmalar bilan, kime sanoati lak, buyok, linoleum kabilar bilan taominlaydi va x.k. 
Respublikamiz shaxar va kishloklarida ko’plab bino va inshootlar kad ko’tarmokda. 
Asaqadagi DEU mashinasozlik korxonasi, Toshlokdagi DEU- tekstayl korxonasi, Buxoro 
neftni qayta ishlash zavodi va boshkalar shular jumlasidandir. Asaqadagi DEU- avto, 
Buxorodagi neftni qayta ishlash korxonasi, kamchiq dovonidagi er osti yo’li, Toshkent va 
respublikamizning qator shaxarlarida olib borilayotgan ko’plab yirik qurilishlar bu 
fikrimizning yaqqol dalilidir. Bu bilan respublikamizning naFaqat bugungi, balki uning 
porlok kelajag’iga xam zamin tayyorlanmokda.
Qurilishda xam, xalq xo’jaligining barcha soxalarida bo’lganidek, iSHlab chiqarishni ma’lum bir 
reja asosida to’g’ri tashkil qilish, ishchi Kuchidan unumli foydalanish, material- texnik resurslarni 
tejab- tergab ishlatish muxim axamiyatga ega.