Ushbu qisqa fayl «bookmeri» tomonidan reklama maqsadida tarqatildi
Download 2.98 Mb. Pdf ko'rish
|
5 biologiya test va qo\'llanma 2022 BOOKMERI
|
@bookmeri
―― bio_ 33 8-§. O‘SIMLIKLAR DUNYOSI O‘SIMLIKLARGA XOS XUSUSIYATLAR O‘simliklar dunyosi hayvonot dunyosidan farqlanib, tuproqqa birikib o‘sadi. Barcha tirik organizmlar kabi o‘simliklar ham nafas oladi. O‘simliklar tanasi vegetativ va generativ organlardan iborat. Organlar to‘qimalardan iborat. To‘qimalar hujayralardan tashkil topgan. O‘SIMLIKLAR NAFAS OLISH jarayonida OZIQLANISH jarayonida atmosferadan KISLOROD yutib, KARBONAT ANGIDRID ajratadi atmosferadan KARBONAT ANGIDRID ni o‘zlashtirib, glyukoza hosil qiladi va KISLOROD ajratadi O‘SIMLIKLAR TANASI VEGETATIV organlar o‘simlikning ko‘payishi va tarqalishini ta’minlaydi o‘simlikning oziqlanishi, o‘sishi va rivojlanishini ta’minlaydi GENERATIV organlar ildiz poya barg gul meva urug‘ O‘SIMLIK TO‘QIMALARI o‘tkazuvchi ajratuvchi hosil qiluvchi qoplovchi mexanik asosiy 34 @bookmeri ―― bio . O‘SIMLIKLARNING AHAMIYATI o‘simliklarning TABIATDAGI ahamiyati fotosintez tufayli atmos-feraga kislorod ajratadi; produtsent organizm, ya’ni organik modda hosil qiladi; ozuqa zanjirining asosiy qismini tashkil etadi, o‘simlikxo‘r organizmlar uchun oziq bo‘ladi; suv bug‘latish orqali havoni namlantirib turadi. o‘simliklarning INSON HAYOTIDAGI ahamiyati kislorod manbai hisoblanadi (barcha yashil o‘simliklar); oziq-ovqat sifatida iste’mol qilinadi (olma, o‘rik va hok.); dori-darmon sifatida foydalaniladi (yalpiz, na’matak, shirinmiya va hokazolar); chorva mollari uchun yem-xashak hisoblanadi (beda, sebarga, shuvoq va hokazolar); manzarali va xona o‘simligi sifatida o‘stiriladi (fikus, kaktus va hokazolar); qurilish va sanoat xomashyosi (yog‘och, paxta va kanop). @bookmeri ―― bio_ 35 O‘SIMLIKLAR SISTEMATIKASI Sistematika faniga shved olimi KARL LINNEY asos solgan. O‘simliklarning 500 ming dan ortiq turi bo‘lib, ularni o‘rganishni osonlashtirish uchun bir-biriga o‘xshash o‘simliklarni birlashtirib, guruhlarga bo‘linadi. Tuzilishi o‘xshash organizmlar bitta turga kiradi. O‘xshash turlar birlashib turkumni, turkumlar oilani, oila sinfni, sinflar esa bo‘limni, bo‘limlar o‘simliklar dunyosini tashkil qiladi. DORIVOR QOQIO‘Tning sistematik o‘rni MAKKAJO‘XORIning sistematik o‘rni DUNYO O‘simliklar O‘simliklar BO‘LIM Yopiq urug‘lilar (Magnoliyatoifa) Yopiq urug‘lilar (Magnoliyatoifa) SINF Ikki urug‘pallalilar (Magnoliyasimon) Bir urug‘pallalilar (Lolasimon) OILA Qoqio‘tdoshlar Bug‘doydoshlar TURKUM Qoqio‘t Jo‘xori TUR Dorivor qoqio‘t Makkajo‘xori TUR OILA TURKUM SINF BO‘LIM DUNYO O‘simliklarni sistematikaga solishda quyidagi sistematik birliklardan foydalaniladi: 36 @bookmeri ―― bio . O‘SIMLIKLAR DUNYOSI TUBAN O‘SIMLIKLAR Tuban o‘simliklarning tanasi ildiz, poya, bargga bo‘linmagan. Bunday tana qattana yoki tallom deyiladi. YUKSAK O‘SIMLIKLAR Yuksak o‘simliklarning tanasi ildiz, poya va bargdan iborat. SUVO‘TLAR BO‘LIMI SPORALI O‘SIMLIKLAR URUG‘LI O‘SIMLIKLAR (urug‘ining joylashishiga ko‘ra) YO‘SINLAR BO‘LIMI QIRQBO‘G‘IMLAR BO‘LIMI QIRQQULOQLAR BO‘LIMI OCHIQ URUG‘LI O‘SIMLIKLAR BO‘LIMI YOPIQ URUG‘LI O‘SIMLIKLAR BO‘LIMI BIR URUG‘PALLALILAR SINFI IKKI URUG‘PALLALILAR SINFI BUG‘DOYDOSHLAR OILASI RA’NODOSHLAR OILASI QOQIO‘TDOSHLAR OILASI JO‘XORI TURKUMI ✔ jo‘xori ARPA TURKUMI @bookmeri ―― bio_ 37 JOZEFF PRISTLI TAJRIBASI 1771-yilda britaniyalik tabiatshunos olim JOZEFF PRISTLI quyidagicha tajriba o‘tkazdi. 1-yopiq idishga sichqonni joylashtirdi. 2-yopiq idishga sichqon va o‘simlikni joylashtirdi. Ma’lum vaqtdan so‘ng sichqon o‘lib qoldi. Ma’lum vaqtdan so‘ng sichqon tirik qoldi. Chunki idish ichidagi kislorod tugagan. Chunki idish ichidagi o‘simlik kislorod ajratib turgan. II) Dorivor qoqio‘tning rasmidan foydalanib, daftaringizga uning tashqi tuzilishi haqida ma’lumot yozing. Dorivor qoqio‘t Tashqi tuzilishi 38 @bookmeri ―― bio . QO‘LLANMANING DAVOMI BOR USHBU QO’LLANMANING TO’LIQ MA’LUMOTLARINI KITOB SHAKLIDA DO‘KONLARDAN YOKI BIZDAN SOTIB OLISHINGIZ MUMKIN. ELEKTRON FAYLI SOTILMAYDI !!! @bookmeri_bio @bookmeri2543 (admin) +99897-510-25-43 @bookmeri ―― bio_ 39 TESTLAR TO‘PLAMI I BOB. BIOLOGIYA TIRIK ORGANIZMLAR HAQIDAGI FAN 1-§. SO‘ZBOSHI. BIOLOGIYA – HAYOT HAQIDAGI FAN 1. Abu Ali ibn Sinoning “Tib qonunlari” asarida qanday ma’lumotlar berilgan? A) o‘simlik va hayvonlarning tuzilishi, hayot tarzi haqida B) ichki kasalliklar, jarrohlik, dorishunoslik, yuqumli kasalliklar haqida # C) o‘simlik va hayvonot olamidan tayyorlanadigan turli dorivor vositalar haqida D) parazit chuvalchanglarning tuzilishi, hayot tarzi haqida 2. Tirik organizmlar qanday dunyolarga bo‘linadi? A) bakteriyalar, zamburug‘lar, o‘simliklar va hayvonot # B) bakteriyalar, lishayniklar, o‘simliklar va hayvonot C) bakteriyalar, ochiq urug‘lilar, hayvonot va yo‘sinlar D) qirqquloqlar, lishayniklar, hayvonot va yo‘sinlar 3. … tiriklik haqidagi fan bo‘lib, u tabiatni o‘rganadi, o‘simlik va hayvonot dunyosini tadqiq etadi. A) zoologiya B) botanika C) sitologiya D) biologiya # 4. Abu Rayhon Beruniyning “Saydana” asarida qanday ma’lumotlar berilgan? A) o‘simlik va hayvonot olamidan tayyorlanadigan turli dorivor vositalar haqida # B) ichki kasalliklar, jarrohlik, dorishunoslik, yuqumli kasalliklar haqida C) o‘simlik va hayvonlarning tuzilishi, hayot tarzi haqida D) parazit chuvalchanglarning tuzilishi, hayot tarzi haqida 40 @bookmeri ―― bio . 5. Zahiriddin Muhammad Boburning ”Boburnoma” asarida qanday ma’lumotlar berilgan? A) parazit chuvalchanglarning tuzilishi, hayot tarzi haqida B) o‘simlik va hayvonot olamidan tayyorlanadigan turli dorivor vositalar haqida C) o‘simlik va hayvonlarning tuzilishi, hayot tarzi haqida # D) ichki kasalliklar, jarrohlik, dorishunoslik, yuqumli kasalliklar haqida 6. Sistematika bo‘limi qanday jarayonlarni o‘rganadi? A) Tirik organizmlarning o‘zaro va tashqi muhit bilan munosabatlarini o‘rganadi. B) Tirik organizmning ichki tuzilishini o‘rganadi. C) Tirik organizmlarni o‘xshash belgilariga ko‘ra guruhlarga bo‘lib o‘rganadi. # D) O‘simliklarning ko‘payish bilan bog‘liq jarayonlarini o‘rganadi. 7. Akademik Y.X. To‘raqulov tomonidan amalga oshirilgan muhim yutuqni belgilang. A) G‘o‘za fiziologiyasini o‘rgangan. B) Sitologiya sohasining rivojlanishiga hissa qo‘shgan. C) Dunyoda birinchi bo‘lib g‘o‘za kolleksiyasini yaratgan. D) Qalqonsimon bez faoliyatini o‘rgangan. # 8. Akademik M.E. Mavloniy qaysi sohani rivojlantirishga munosib hissa qo‘shgan? A) embriologiya sohasi B) qalqonsimon bez faoliyati C) sitologiya sohasi D) g‘o‘za fiziologiyasi # 9. Zoologiya sohasida hayvon parazitlarini o‘rgangan o‘zbek akademigini aniqlang. A) J.A. Azimov # B) O‘.P. Pratov C) T.U. Raximova D) M.N. Valixonov 10. Hozirgi kunda shamollash va asab sistemasi kasalliklarini davolashda mutaxassislar tomonidan, asosan, qaysi zaharlardan foydalaniladi? A) falanga zahari, bit zahari va ilon zaharidan B) chayon zahari, qoraqurt zahari va ilon zaharidan C) biy zahari, qoraqurt zahari va ilon zaharidan D) asalari zahari, qoraqurt zahari va ilon zaharidan Download 2.98 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|