Ўқув йили баҳорги семестрида ўтиладиган “Халқаро ҳуқуқ ва инсон ҳуқуқлари” модулидан оралиқ назорат учун тайёрланган казуслар №

---

2022/2023 ўқув йили баҳорги семестрида ўтиладиган “Халқаро ҳуқуқ 
ва инсон ҳуқуқлари” модулидан оралиқ назорат учун тайёрланган
КАЗУСЛАР 
№ 
ОН учун казуслар 
1. 
Гуго Гроций “Уруш ва тинчлик ҳуқуқи ҳақида”ги асарида 
қуйидагиларни таъкидлаган:
“Давлат шартномалари худди қонунлар каби, деб ҳисоблаганларнинг 
фикри нотўғри... Чунки қонунлар туфайли ҳеч кимнинг давлатга қарши 
ҳуқуқи йўқ; шунинг учун, агар у қонунларни бекор қилса, у ҳеч кимга зарар 
қилмайди. Шунга қарамай, у ҳали ҳам хатога йўл қўяди, чунки у тез орада 
етарли сабабсиз буни амалга оширади... Ҳуқуқлар ваъда ва шартномалардан 
келиб чиқади. Фақат аҳдлашувчи томонлар шартномалар билан, барча 
субъектлар (шахслар) эса қонунлар билан боғланган. Баъзи ҳуқуқий 
муносабатлар, масалан, қўшни ҳукмдор билан тузилган шартномалар ёки 
бир вақтнинг ўзида қонун сифатида эълон қилинган солиқ тўловчи билан 
тузилган шартномалар ва қонунлар аралашмаси бўлиши мумкин, чунки у 
субъектлар (шахслар) учун мажбурий бўлган қоидаларни ўз ичига олади”. 
Ҳозирги замон халқаро ҳуқуқ нуқтаи назаридан мазкур фикрга 
баҳо беринг. 
2. 
Машҳур америкалик ҳуқуқшунос Ч.Хайд шундай деб ёзган эди: 
“Сўнгги йилларда халқаро ҳамкорликни ривожлантиришда янги мустақил 
омил ёрқин рол ўйнади... Иқтисодий фаолият соҳасида давлат 
чегараларидан қатъи назар, ушбу соҳада иш билан банд бўлган барча 
манфаатларнинг умумийлиги тез-тез аниқланган ва бу манфаатлар 
манфаатдор 
томонларнинг 
талабига 
биноан 
ҳукуматларни 
конференциялар чақириш ва халқлар халқаро ютуқларининг аниқ 
кўрсаткичлари бўлган конвенцияларни тузиш учун этарли даражада кучли 
эканлиги турли доираларнинг эътиборини тортди...” 
Нодавлат ташкилотлар ва жисмоний шахсларнинг халқаро 
муносабатларда иштирок этишига мисоллар келтиринг. Сизнингча, 
халқаро ҳуқуқ янада демократик бўлиши ва турли манфаатдор 
шахсларнинг манфаатларини ҳисобга олиш керак деб ўйлайсизми? 
3. 
А. давлатнинг қуролли кучлари Б. давлат ҳудудига тажовуз қилди. Б. 
давлатдаги обектларга бомба зарбаларини бериш чоғида В. давлатнинг 
авиабазаларидан фойдаланилди. Улар А. давлатнинг илтимосига кўра 
тақдим этилди. Б. давлат А. ва В. давлатларнинг ҳаракатларини агрессия 
содир этиш сифатида баҳолади ва бу давлатларга санкция қўллаш 
илтимоси билан БМТ ХКга мурожаат қилди.  
В. давлат баёнот бердики, унга нисбатан санкция тўғрисидаги 
масаланинг қўйилиши ҳуқуқий эмас, чунки унинг қуролли кучлари Б. 
давлатга қарши ҳарбий ҳаракатларда иштирок этмаган.  

---

Барча давлатлар ҳаракатларининг ҳуқуқий баҳосини беринг. А. ва 
В. давлатлар томонидан халқаро ҳуқуқнинг асосий принциплари 
бузиляптими? 
4 
40-йилларнинг охирида Ҳиндистон ва Покистоннинг бўлиниши 
натижасида ворислик масаласи пайдо бўлди. Ҳиндистон БМТнинг 
асосчиларидан бири эди. Мамлакат бўлиниб бўлгач, янги доминион - 
Ҳиндистон собиқ Британия Ҳиндистони билан бир хил халқаро шахс 
эканликларини даъво қилди ва шунинг учун БМТнинг аъзоси бўлиб 
қолишини эълон қилди. Бошқа томондан, Покистон Британия 
Ҳиндистонинг юридик шахси бўлиниб кетган ва иккала янги ҳукмронлик 
ҳам БМТга аъзо бўлиш борасидаги ворислар деб таъкидланмоқда. 
Қайси давлатнинг (Ҳиндистон ёки Покистон) нуқтаи назари 
халқаро ҳуқуққа кўпроқ мос келади?