Узбеки стон республикаси олий ва урта махсус


 Ташкилий тузилмаларни лойикалаштириш


Download 1.98 Mb.
Pdf ko'rish
bet49/117
Sana27.06.2023
Hajmi1.98 Mb.
#1656953
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   117
Bog'liq
Zaynutdinov Sh Menejment asoslari

10.3. Ташкилий тузилмаларни лойикалаштириш 
Менежментнинг ташкилий тузилмаларини барпо килиш ишлаб 
чикаришни ташкил килиш ва унинг турига туда мое келувчи 
бошкарув яратишдан ва бозор иктисодиёти шароитида 
бошкарувнинг кар бир бугинининг ишлаб чикариш-техника, 
хужалик ижтимоий ва молиявий фаолиятини бошкариш буйича 
камма функцияларнинг бажарилиши заруратидан келиб чикади. 
Бу муаммоларнинг ечими бошкарувни ислок килиш бошкарув 
функцияларини самарали таксимлаш бошкарув максадини аник 
белгилаш буйича бир катор тадбирларни Утказиш оркали амалга 
оширилади. 
Максад бошкарув назариясининг асосий категориялардан бирй 
Кисобланади. Б о ш к а р у в м а к с а д л а р и н и шакллантириШ 
бошкарувнинг бошлангич, унга эришиш эса якуний боскич 
Кисобланади. Бошкариш максади бошкарув объекти ва унинг 
ало\ида параметрларининг исталган холатидир. Муайян корхона 
80 
учун 
бошкарувнинг максади маълум бир максулот турини 
уреларни кам сарфлаган колда керакли микдорда ва юкори 
гифатда чикаришдан иборат. 
МаКсаДДИ ёндашув бошкарув органлари ишининг жамоа олдига 
к^йган максадларига эришишга буйсунишни талаб килади. 
Бошкарувнинг кар бир куйи тизими уз (ташкилий, иктисодий, 
м а р к е т и н г ,
техникавий, ижтимоий) максадига эга, шунинг учун 
максадлар мое келиши муаммоси юзага келади. Бошкарувнинг 
турли даражаси умумий максадга жавоб бериши, бир-бирини 
т у л д и р и б
туриши зарур. Максадлар дарахтини тузиш максадларни 
тартиблаш усулларидан бири кисобланади. Максадлар ва уларга 
эришиш воситалари уртасидаги алокаларнингчизматасвири куйида 
келтирилди (11-шакл). 
11 -шакл 
Максадли бошкарув тизими 
81 


Умумий максадга эришиш учун асосий максадга эриши^ 
керак, асосий максадга эришиш учун эса биринчи даражалц 
максадга эришиш керак ва х-к. 
Давлат масалаларини бажаришнинг максади аникловчц 
Хисобланади, у илмий, техникавий, ишлаб чикариш, иктисодий 
ижтимоий ва бошка максадлар билан узвий богликдир. I 
Максадли ёндашув бошкарувнинг замонавий тузилмасига 
утишга имкон беради. Бу максадлар, максад асоси ва ривожланищ 
масалалари таркибини ва лойихалаштираётган бошкарув объекти 
фаолият юргизишни ишлаб чиксин. 
Максадлар дарахтини куришда унинг сифат ва микдор 
тавсифини тугри аниклаш мухимдир. Сифат тавсифи бошкарув 
функцияларининг намоён булишининг асоси хисобланади, сифат 
тавсифи эса тузилмавий булинмалар (булим, цех ва х-к ) турининг 
асоси б^либ хизмат килади. Лойикалаштирилаётган ташкилий 
структура тизимининг унсурлари олдида турган максад ва 
вазифалар рахбарлар ва мутахассислар таркибини асослашга имкон 
беради, вазифалар руйхати эса тузилмавий булинмаларнинг 
ходимлари Уртасидаги вазифалар таксимланишидир. 
Ташкилий тузилмани лойихалаштиришнинг мустакил усули 
булиб, ташкилий-икгисодий моделлаштириш хисобланади. Унинг 
асосида ижро этувчиларнинг ваколатлари ва маъсулияти 
таксимотининг жадвал, математик, макетли-деворий тасвири 
ётади. 
Бошкарув ташкилий тузилмасини шакдлантиришда бошкарув 
бугинларининг ва звенолари сони, чизикли ва функционал 
бошкарувнинг марказлашуви даражаси, бошкарув булими ва 
функцияларининг таркиби, битта ракбарга тугри келадиган 
буйсунувчилар микдорини асослаш зарур. Бошкарув тизимида 
по гонад ар канча куп булса буйрукни юкоридан пастга ва ахборотни 
пастдан юкорига узатиш шунча кийин булади. Буйрук ва ахборотни 
узатиш жараёнида бузилиш хавфи сезиларли даражада юкори 
булади. Шунинг учун бошкарув ташкилий тузилмасини 
лойихалаштириш ва мукаммаллаштиришда бошкарув 
бугинларининг сони оптимал булишига интилиш зарурдир. 
\ а р кандай т а ш к и л и й тузилманинг сифати уни 
шакдлантиришда куйидагиларга канчалик амал килингани билан 
аникланади: 
- системавий ёндашув, яъни бошкарув объекти ва органига 
таъсир килувчи хамма омилларни иложи борича хисобга олиш; 
82 


бошкарув марказлашуви ва бирламчи звенолар 
^стакиллигинингоптимал бирлиги; 
- олий ракбарлар тугридан тугри ижро этувчига ахборотни 
бориши ва вактнинг максимал кискариши; 
лойикалаштирилаётган тузилмада кар бир таркибий 
к
исмнинг вазифаси ва кУКУКИни тугри аниклаш; 
- бошкарув тизимидаги узгаришларга жавоб кайтаришнинг 
имконияги; 
- \ар бир аник колат буйича кайси булинмада ахборот куп 
булса шу масалани ечиш буйича булинмага ваколат бериш. 
Бошкарув тузилмасига асосий талаб унинг тезкорлигидадир. 
Тузилма мослашувчан ва содда булиши керак. Оперативлик билан 
фаолият юргизишнинг ишончлилигига богликдир. Бу дегани 
бошкарув аппарати ахборот узатишнинг тугрилигига кафолат 
бериш узагилаётган маълумотларнинг бцзилишига йул кУймаслиги 
керак, бошкарув тизимида алоканинг узлуксизлигини таъминлаш 
керак. 
Аппарат структураси бошкарув икгисодини таъминлаши керак. 
Бунинг маъноси шундаки, бошкарувдан келадиган самара 
бошкарув аппаратига булган харажатларнинг минималлиги оркали 
эришилсин. 
Аппарат структурасига ишлаб чикариш характерининг Узи, 
унинг тармокли хусусиятлари (ишлаб чикарилаётган махсулот 
таркиби, тайёрлаш технологияси, ишлаб чикариш масштаби ва 
типи, техник жихозланганлик ва мекнат жараёни даражаси ва 
бошкалар), шунингдек бошкарув ишининг механизацияланганлиги 
ва автоматтлашганлиги даражаси ишчилар малакаси, улар 
мекнатининг самарадорлиги буйсунувчилар сони ва бошкарувчи 
томонидан уларни назорат кила олиш имкониятлари Уртасидаги 
богликлик таъсир курсатади. 
Хулоса 
1. Менежмент ташкилий тузилмалари деганда бошкарув 
УРинлар, уларни бир-бирига буйсуниши ва Узаро богликлиги 
т
УШунилади. 
2. Бошкарув ташкилий тузилмаларидаги соддалик ва 
щ
Унарлилик унинг иш кобилиятининг кафолатидир. 
83 


3. Халк;хужалигининг умумдавлат бошкаруви идоралари, к°нуц 
чикарувчи, ижро, суд кисмларига булинади. Улар халц 
хужалигининг барча тармокларини бир-бири билан боглаб туради, 
4. Бошкарув ташкилий тузилмалари чизикли-функционал 
чизикли-штабли турларга булинади. 
5. Барча бошкарув функциялари бажарилишини таъминловчи 
энг яхши бошкарувни ташкил этиш бошкарув тузилмаларини 
такомиллаштиришнинг асосий максадидир. 

Download 1.98 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   117




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling