Узбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика университети оила щу+У+и асослари


Вояга етмаган болаларнинг шахсий хукук ва мажбуриятлари


Download 0.5 Mb.
bet24/58
Sana02.11.2023
Hajmi0.5 Mb.
#1740124
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   58
Bog'liq
оила хукуки

Вояга етмаган болаларнинг шахсий хукук ва мажбуриятлари
Узбекистон Республикаси оила конунчилигида вояга етмаган болаларнинг куйидаги шахсий номулкий хукук лари кырсатилган:

  1. Боланинг оилада яшаш ва тарбияланиш хукук и;

  2. Ота-онаси ва бошка кариндошлари билан кыришиш хукук и;

  3. Щимояланиш хукук и;

  4. Исм, ота исми ва фамилия олиш хукук и;

  5. Исми ва фамилиясини ызгартириш хукук и.

Щар бир бола оилада яшаш ва тарбияланиш, ыз ота-онасини билиш, уларнинг гамхырлигидан фойдаланиш, улар билан бирга яшаш хукук ига эга, бола манфаатларига зид былган щолатлар бундан мустаснодир.
Бола ыз ота-онаси томонидан тарбияланиши, ыз манфаатлари таъминланиши, щар тарафлама камол топиши инсоний кадр-кимматлари щурмат килиниши хукук ига эга.
Боланинг ота-онаси былмаганда ёки улар ота-оналик хукук идан мащрум килинганда ва бола ота-она карамогидан мащрум былган бошка щолларда унинг оилада тарбияланиш хукук и васийлик ва щомийлик органи томонидан таъминланади.
Оила конунчилигига биноан щар бир бола отаси, онаси, бобоси, бувиси, ака-укалари, опа-сингиллари ва бошка кариндошлари билан кыришиш хукук ига эга. Ота-онанинг никохдан ажралиши, никохнинг бекор килиниши ёки хакикий эмас деб топилиши боланинг хукук ларига таъсир килмайди.
Айрим ажрим оилаларда ота ёки она болани уларнинг бири билан кыришишга тыскинлик килади. конун эса бола манфаатини щимоя килиб унга отаси-онаси билан кыришиш хукук идан щеч ким ман килишга щакки йыклигини билдиради.
Бола ыз хукук и ва конуний манфаатларини щимоя килиш хукук ига эга. Бола хукук ини щимоя килиш деганда, боланинг бузилган хукук ини тиклаш, унинг хукук ларини амалга оширишда мавжуд былган тысикларнинг олдини олиш, бартараф килиш тушунилади. Мисол учун агар ота-она фарзандларини тыгри тарбия килмаса, таълим-тарбия беришда конун билан юклатилган вазифаларини бажармаса, ота-оналик хукук ларини суистеъмол килса, болаларнинг хукук лари ва конуний манфаатлари бузилган деб щисобланади.
Бундай щолатлардан хабардор былган васийлик ва щомийлик органлари болаларнинг хукук ларини щимоя килиш чораларини кыради.
Бола исм, ота исми ва фамилиясини олиш хукук ига эга. Бу хукук болага унинг тугилиши билан берилади. Ота-онага болага исм танглашда эркинлик берилган былиб, улар ызлари хощлаган исмни беришлари мумкин. Эр-хотиндан бирининг аризасига биноан боланинг исми рыйхатдан ытказишда иккинчисининг розилиги былганлиги фараз килинади. Боланинг исмга, ота исмига ва фамилиясига былган хукук и конун билан кафолатланади.
Узбекистон Республикаси Олий Мажлиси томонидан 1995 йил 21 декабрда кабул килинган “Давлат тили щакида”ги конунининг 15-моддасига биноан миллий тарихий анъаналарга амал килган щолда фамилия ырнига, яъни фамилия сифатида бола отасининг исми ёзилиши мумкин. Масалан Абурахмон Абдущамид ыгли ёки Мощинур Абдущамид кизи. Исмга уларнинг тугилган жойи кышилиб ёзилиши мумкин. Масалан, ал Тошкендий, Самаркандий, Сайрамий ва щ.з.
Эр-хотиннинг розилиги быйича, миллий-тарихий анаъаналарга кыра, ота ёки она томонидан бобонинг исми быйича щам фамилия берилиши мумкин.
ФЩДЁ органи ота-онанинг биргаликдаги аризасига биноан бола ын олти ёшга тылгунча бола манфаатларини эътиборга олиб, унинг исмини ызгартиришга, шунингдек унга берилган фамилияни щам отаси ёки онасининг фамилиясига караб ызгартиришга щаклидир.



Download 0.5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   58




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling