Узбекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги тошкент ирригация ва мелиорация институти


Download 349.45 Kb.
bet20/32
Sana19.04.2023
Hajmi349.45 Kb.
#1365610
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   32
Bog'liq
МАЪРУЗА МАТНИ Таваккал (1)-1

Сугурта бадали. Хорижда сугурта мукофоти бу сугурта шартномаси ёки конун асосида сугурталовчини сугурта килувчига сугурта учун тулаш мажбур булган тулови.
Таваккалчилик эхтимоли куйидаги курсатгичлар билан аникланади.

  1. Сугурталанган ходисалар такрорланиши бу бир сугурта объектидаги сугурталанган ходисалар такрорланиши микдори.

  2. Таваккалчиликни кумуляция коэф-ти-ишкастланган объектлар сонини, сугурталанган ходисалар сонига нисбати билан хисобланади.

  3. Сугурталанган сумманинг курадиган зарари-бу туланган сугурталанган коплаш суммасини сугурталанган барча объектларнинг сугурта суммасига нисбати.

  4. Шикастланишининг огирлиги.(У)-Бу сугурта суммасининг кандай кисми йук килинганини курсатади. Куйидаги формула ёрдамида аникланади.

У=В*n/c*m/
Бу ерда В- туланган сугурталанган коплаш суммаси.(сум)
n-сугурталанган объектлар сони (та)
с-сугурта суммаси.(сум)
m-сугурталанган зарар курилган сугурталанган объектлар сони.(дона)
Сугурта операцичларининг молиявий баркарорлиги тулик сугурта фонди буйича яъни сугурталовчи (страховщик) харажатлари маблаглари такчилиги ёки даромадни харажатдан устунлигини ифодаланади.
Маблаглар такчиллигининг эхтимоллик даражаси В Конипин коэф-ти билан аникланади:
Кк=1-q
n*q
бу ерда Кк -Конипин коэф-ти q-портфелдаги барча сугурталар уртача тариф ставкаси, сум.
n-сугурталанган объектлар сони (та) Харажатга нисбатан даромадларнинг ортиши сугурта фондининг молиявий баркарорлик коэф-тини ифодалайди;
Ку=Д+З
Р
бу ерда Ку-сугурта фондининг баркарорлик коэф-ти.
Д-тариф даври давомида сугурталовчининг даромади суммаси сум.
Р-тариф даври давомида сугурталовчининг харажати суммаси (сум)
З-захира фондидаги маблаг суммаси (сум)
Сугурталовчи мумкин кайта сугурталаши имкониятига эга
Кайта сугурталаш-бу алохида объектларни ёки сугурталашдаги таваккалчилик хатарини бир кисмини бир сугурталовчидан иккинчисига утказиш демакдир. Сугурталовчи сугурталаш буйича мажбуриятини коплашга уз маблаги ва захираси етарли булмаса бу мажбуриятни кайта сугурталаш йули билан коплашни таминлашга мажбур.
Хеджерлаш-валюта таваккалчилигини сугурталаш усули.Адабиётларда «хеджерлаш»-ибораси хар кандай товар моддий кимматликларни номакбул нархлар буйича таваккалчилигига оид контрактларни сугурталаш дебам маънода кенг кулланилади. Сугурталашга оид контракт хедж дейилади. Хеджирлашни ошириш ва пасайтириш деб намланган икки операцияси мавжуд.
Ошириш хеджери ёки харид хеджери опцион ёки тезкор контрактни харид килиш буйича биржа операцияси тушунилади. Ошириш буйича хедж келгусида нарх (валюта курси) ошиши имкониятидан сугурталаш зарурати тугулган холларда кулланилади. У реал товарни сотиб олинган вактидан анча олдин харид нархини белгиланган имконини беради.
Пасайтириш хеджери ёки сотиш хеджери бу тезкор контрастни сотишга оид биржа операцияси. Пасайтиришга оид хеджерлашни амалга оширувчи хеджер келгусида товарни сотиш имконини беради, шунинг учун биржада тезкор контракт ёки опционни сотиб, у келгусида архнинг пасайиб кетишидан узини сугурталайди.
Валюта курсини оширишга оид хедж мисолида хеджирлаш технологиясини караб чикамиз:
Мисол№1.Валюта таваккалчилигини хеджерлашдан хужалик субъектини юз учириши. Хужалик субъекти хеджерлашдан юз учирганда, таваккалчиликни уз зиммасига олади ва валюта курсининг кулай дижамикасига таяниб(ногахон) узи билмаган холда валюта жаллобига (чайковчисига) айланади. Бу холда активлар киймати валюта курси узгаришга тугри богланишда булади.

Download 349.45 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   32




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling